Werelderfgoed-toer (4) – Woudagemaal

Hoe klein Nederland ook mag zijn, we zijn wel met tien nationale monumenten vertegenwoordigd op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Tien MotoPlus-lezers kregen een midweek of weekend lang de beschikking over een nieuwe Kawasaki Versys 1000 NL Edtition om deze bijzondere plek-ken te bezoeken. In dit vierde deel van de serie gaat Erik Diemer naar het Ir. D.F. Woedagemaal.

Hoe kan het ook anders, deze editie van de werelderfgoed-toer start bij het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer. Vanaf daar brengt de routje je langs de Friesche meren, die door dit gemaal van het juiste waterpeil wordt voorzien. Nadat het Woudagemaal uit de spiegels is verdwenen gaat het eerst langs de dijk van het IJsselmeer in de richting van Stavoren, waarbij je onder meer langs Laaxum komt, dat het kleinste zeehaventje ter wereld herbergt. In de haven is ook een handelsgebouwtje waar vroeger vis werd verkocht. Dit gebouw is verkeert in een hopeloze staat, maar daar gaat verandering in komen. Het heeft namelijk een monumentale status en gaat helemaal opgeknapt worden.
Na Laaxum gaat het over heerlijk kronkelende wegen in de richting van ‘reade klif’, een monument van keien dat herinnert aan de slag bij Stavoren uit de 13e eeuw. De slag was een poging van Hollandsche graven om Friesland te veroveren en de mensen te onderdrukken, de slag werd gewonnen door de Friezen. Als blijk van hun onverzettelijkheid staat hier in graniet geschreven “leaver dea as slaef” (liever dood dan slaaf). De keien waaruit het monument is opgebouwd zijn afkomstig uit Scandinavië en zijn tijdens de ijstijd hier naartoe getransporteerd. Door de kracht van het ijs zijn ook de heuvels ontstaan die het motorrijden in dit landschap erg aantrekkelijk maken.

Vlak voor Stavoren passeren we gemaal J.L. Hoogland, dat samen met het Woudagemaal het regenwater uit dit gebied pompt. Met zijn elektrisch aangedreven turbines kan het 6 miljoen liter per minuut verwerken en is daarmee nog krachtiger dan het Woudagemaal. In Stavoren kom je langs een fontein die geplaatst is als onderdeel van de culturele hoofdstad van Europa 2018. Dat is Leeuwarden, alle elf steden die tijdens de beroemde schaatstocht worden aangedaan, kregen daarom een unieke fontein.
Als we Stavoren hebben verlaten gaat het door de polder naar Kolderwolde, dat bekend staat vanwege de hoogste beelddichtheid van Nederland. ‘De Famkes van Kolderwolde’ zoals ze genoemd worden, vind je werkelijk overal. Het zijn vaak grappige opgeblazen figuren, maar een enkele keer hebben ze een spookachtig uiterlijk. Na Kolderwolde word je getrakteerd op een prachtig uitzicht over het Friese meer ‘de Fluezen’, waar je met mooi weer veel zeilen kunt zien.
We komen alweer aan in Woudsend, waar het tijd is voor een korte pauze bij MotoPluspunt ‘Omke Jan’. Het terras is direct gelegen aan het water, met een mooi uitzicht op de naastgelegen zaagmolen en de voorbij trekkende boten. Na deze korte onderbreking gaat de route rechtsaf naar Heeg, waarbij het wegdek steil omhoog de brug over loopt. Na een klein stukje over de rondweg van Sneek gaat het met het pontje over de Langweerdervaart. In de richting van Sloten rijd je voor Sint Nicolaasga door een prachtig bos, de aanblik van de bomen en verkoeling zijn erg aangenaam tijdens deze warme dag. Dan gaat het door naar Sloten, een prachtig toeristische stad. Het water dat de stad omringt staat in directe verbinding met het Woudagemaal. Niet alleen hier maar overal in Friesland zijn er veel monumentale panden die afhankelijk zijn van een juiste grondwaterstand die door dit gemaal gerealiseerd wordt. Aan het einde van de rit komen we weer terug in Lemmer, waar we zittend op een van de vele terrasjes ontspannen nagenieten van de diverse panorama’s die de provincie Friesland rijk is.

IR. D.F. WOUDAGEMAAL
Het Ir. D.F. Woudagemaal, dat inmiddels twintig jaar op de UNESCO werelderfgoedlijst staat, viert over twee jaar haar 100-jarige bestaan. Het is het grootste, nog altijd functionerende stoomgemaal ter wereld en kan 4 miljoen liter water per minuut het IJsselmeer in pompen. Samen met het J.L. Hooglandgemaal in Stavoren reguleert het water in het merengebied van Friesland.
Het Woudagemaal is zichtbaar vanaf de doorgaande weg, voor een bezoek aan het gemaal is het mogelijk het klinkerweggetje te nemen naar het naastgelegen informatiecentrum. Er worden rond-leidingen en een audiotour verzorgt in elf talen, waaronder het Fries.
Het Woudagemaal wordt nog altijd ingezet bij extreme regenval, maar wordt ook opgestart tijdens demonstratiedagen voor overdracht van kennis over de indrukwekkende techniek. Tijdens deze de-monstratiedagen is jong en oud welkom om te leren over het waterbeheer in Nederland.

Bezoekerscentrum ir. D.F. Woudagemaal
Gemaalweg 1a
8531 PS
Lemmer
I www.woudagemaal.nl

DE ROUTE
Start en finish bij het Woudagemaal in Lemmer, tussendoor rollen er bijna 120 kilometer onder de bandjes door. En dat zijn voornamelijk heel waterrijke kilometers, die onder meer langs de boorden van het IJsselmeer en tal van grote en minder grote Friese meren voeren. Ongeveer halverwege, in Woudsend, kom je bij het MotoPluspunt van deze tocht Omke Jan, een sfeervol etablissement met uitzicht over de Heeg Balk. Aansluitend gaat het verder in noordelijke richting door het Friese Merenland. Onderweg kom je onder meer nog langs Sneek, Langweer en het prachtige Sloten alvorens de contouren van het Woudagemaal zich weer laten zien.
De route is natuurlijk weer in diverse bestandstypen te downloaden van onze site: www.motoplus.nl/toeren.