Test Bochten ABS BMW HP4
Vol in de remmen onder hellingshoek? Een regelrecht horrorscenario voor motorrijders. Maar daar lijkt een einde aan te komen, want net als KTM heeft ook BMW met ABS Pro nu een regelsysteem in huis, dat in dit soort situaties de grootste angst kan wegnemen en een val kan helpen voorkomen? Of het werkt? Dat proberen we graag uit.
Het is de ultieme nachtmerrie. Je dendert als op rails over de weg. Je bent in vorm, de grip is geweldig en de hellingshoeken zijn aanzienlijk. Met steeds meer bravoure gooi je de motor van de ene in de andere hoek, tot er achter een bocht plotseling een groepje fietsers de halve rijbaan verspert. Na de eerste schrik volgt een paniekerige greep in het remhendel. In het gunstigste geval richt de motor zich ineens op, verlaat de bocht en gaat rechtdoor, zonder een obstakel te raken. Veel waarschijnlijker is echter het volgende scenario: het voorwiel kondigt onder hellingshoek het einde van de grip aan en weg ben je. Met een beetje geluk blijft de schade beperkt tot de schrik, wat krassen op de motor en een deuk in het ego. Op een recht stuk weg drukken messcherp afregelende ABS-systemen dit soort onaangename verrassingen al een aantal jaar de kop in. Maar in bochten liggen de zaken net even anders, aangezien de grip onder toenemende hellingshoek al grotendeels wordt opgebruikt door de benodigde dwarskracht om de bocht te ronden en er weinig meer over is om remkracht over te brengen. Om een kortstondig blokkerend voorwiel in een dergelijke situatie weer aan het draaien te krijgen en grip te laten genereren, is veel moeilijker dan in een vergelijkbare situatie op een rechte weg. De snelheid en de kwaliteit van de regelvoortgangen worden dan essentieel. Daarnaast zijn een betrouwbare hellingshoekherkenning, maar met name snelle en gevoelige drukmodulatoren onmisbare pijlers onder bochten-ABS. KTM had een voortrekkersrol en ontwikkelde samen met Bosch zo’n ABS-systeem, dat tot nu toe alleen voor de Adventure beschikbaar is. Hierbij gaat het trouwens om een pure softwarematige oplossing, die ook achteraf kan worden doorgevoerd. De complete hardware, van sensoren tot drukmodulator, wordt ongewijzigd overgenomen.
En nu volgt dus ook BMW. De Duitsers doen dat allereerst met de HP4 superbike, een machine die de hoogste eisen stelt aan een dergelijk systeem. Een lichtgewicht met een korte wielbasis, machtige, bijtgrage remmen en een laag blokeerdrukniveau in het hydraulische systeem – een remsysteem dat daarmee weet om te gaan, komt ook in alle andere modellen tot zijn recht. In theorie dan. Maar wij houden het op de praktijk, en wel op ons afgesloten Top-Test-circuit met cirkelbaan. Net als KTM gebruikt ook BMW bij de HP4 een drukmodulator en een sensorbox van Bosch, die op de HP4 al aan boord zijn voor het ABS en de tractiecontrole. Het ABS Pro van BMW is dus ook een softwarematige oplossing, die tegen meerprijs wordt aangeboden. Het systeem registreert acceleratie onder hellingshoek, hellingshoek en de snelheid waarmee de motor wordt omgegooid. Al naar gelang hellingshoek en snelheid begrenst het systeem de aanvankelijke remdruk, om aansluitend de remdruk langzamer op te bouwen dan bij een rechtuit-situatie. Daarbij verdeelt de elektronica bij een greep in het voorremhendel permanent de remdruk tussen voor- en achterrem. Dat komt de stabiliteit en de maximale vertraging ten goede. Maar ook ABS Pro kan de natuurkundige grenzen niet verschuiven of overtreffen. Een garantie om niet meer te kunnen vallen is het dus niet. Als referentie diende de cirkelbaan van ons Top-Test-parcours. De doorsnee van 46 meter staat een snelheid van ongeveer 55 km/uur toe. Een door ons op de bovenste kroonplaat gemonteerd meetsysteem laat de gereden hellingshoek zien. Opwarmen doen we door bij een hellingshoek van ongeveer 30 graden vol in de ankers te gaan. Ook een goed afgesteld conventioneel ABS zou zich in zo’n situatie nog prima moeten kunnen redden, maar dat gaat dan wel gepaard met een krachtig oprichtmoment, waarbij de motor vervolgens alleen nog maar rechtuit wil. Om dat te voorkomen moet je al heel bewust en krachtig druk op het stuur uitoefenen. De HP4 met ABS Pro is in zo’n situatie heer en meester. De remwerking begint heel vriendelijk, van een oprichtneiging is geen sprake, de motor blijft mooi op koers en de rijder moet uitkijken dat hij niet naar binnen omvalt als hij blijft doorremmen. Hetzelfde gebeurt bij ongeveer 37 graden hellingshoek, de grens van het haalbare voor een goed conventioneel ABS-systeem. De BMW vertraagt opnieuw zonder met de ogen te knipperen en blijft loepzuiver op koers. Goed, tijd voor de echte uitdaging. Met een snelheid van 56 km/uur en onder een hellingshoek van 45 graden schiet onze testrijder langs de pylonen. Om dan vol in de ankers te gaan, moet je, ook als door de wol geverfde testrijder, het beest in jezelf een flinke trap onder zijn achterste durven te geven. Een snelle greep naar het remhendel volgt. Vervolgens lijkt de HP4 voor nauwelijks te vertragen, de vele fijnmazige regelvoortgangen zijn in het remhendel te voelen. Maar de BMW remt, ook al is in het in de eerste fracties van een seconde vrij zacht. Maar het is voldoende, aangezien ook de hellingshoek iets kleiner wordt. Het bandcontactvlak en daarmee de mogelijkheid om remvermogen op het asfalt over te brengen, wordt groter. Direct daarna voert het systeem bij een afnemende hellingshoek de remdruk op, en verdeelt het ook merkbaar naar het achterwiel. Heel even gaat er een rukje door het stuur, maar de BMW blijft onverstoorbaar en staat na 14,8 meter stil. Dat komt overeen met een gemiddelde vertraging van 7,8 m/s², met een piekwaarde van 9,1 m/s². Een enorme prestatie. Het meest verbluffende is dat de HP4 bij een volle remactie bij dezelfde snelheid op een recht stuk weg slechts een halve meter eerder stilstaat. Blijkbaar helpen G-krachten in het bochtenwerk om onder hellingshoek de wielen aan de grond te houden. Bij een meting met 30 graden hellingshoek staat de BMW alleen afgeremd met de voetrem zelfs nog iets eerder stil dan rechtuit.
Ook de veeleisende uitwijkproef doorstaat de HP4 met verve. Bij een snelheid van 120 km/uur gaan we vol in de remmen om een denkbeeldige hindernis te ontwijken, een lastig karwei. In 2012 probeerden we het al eens met een S1000RR, die daarbij begon te bokken als een rodeopaard. Maar de HP4 met ABS Pro blijft beduidend rustiger en laat zich onder een hoek van 15,9 graden langs het denkbeeldige obstakel sturen, waar de S1000RR tot een maximale 10,9 graden kwam. Dat betekent dat je met een regelend ABS met een ruimere bocht om een hindernis heen kunt rijden. Met enige oefening dan…. Het best ABS heeft immers weinig nut als het niet wordt gebruikt.
MOTOPLUS CONCLUSIE
En? Het werkt! Natuurlijk biedt ABS Pro geen enkele garantie dat je nooit meer kunt vallen en ook remmen op de absolute limiet zoals Marquez, Rossi en Co. blijft voor de gewone sterveling een absolute utopie. Maar het ontdoet ontegenzeggelijk paniekremacties onder forse hellingshoeken van de scherpe randjes. Weliswaar zijn moderne conventionele ABS-systemen tot een grens van 35 graden ook best bruikbaar onder hellingshoek, maar een schrikreactie heeft een fors oprichtmoment tot gevolg, waarna het gevaar bestaat dat de motor rechtuit wil, en dat doet de HP4 met ABS Pro niet. Die blijft keurig in het spoor. Zelfs bij nog forsere hellingshoeken. En door de intelligente remkrachtverdeling is de benodigde remweg zelfs opmerkelijk kort te noemen. Maar ongeacht ABS Pro of normaal ABS, de beste technische mogelijkheden zijn zo goed als de gebruikers. Dat betekent oefenen, oefenen en nog eens oefenen om ze in noodgevallen adequaat te kunnen gebruiken.
