Test 10 360° actioncamera’s

En? Draait het je al een beetje voor de ogen? Niet gek, want de foto die je hier ziet laat, dankzij twee zeer bolle lenzen, in één beeld zowel een voor- als achteraanzicht zien. Nu het maken van dit soort foto’s (en video’s) steeds meer een gemeengoed wordt, hebben wij tien handzame 360° actioncams onder de loep genomen.

Actioncams kunnen, door hun handzame formaat en talloze bevestigingsmogelijkheden, buitengewone momenten tijdens het motorrijden vastleggen. Het enige dat je moet doen is van te voren goed bedenken wat je in beeld wilt brengen. Kies je voor het adembenemende uitzicht over het prachtige landschap, richt je de lens op jezelf, op je vrienden of neem je liever de snelheidsmeter en het asfalt voor je in beeld? Tijdens het rijden de camera even bijdraaien is er namelijk niet bij. Hoe makkelijk zou het daarom zijn om deze keuze achteraf te kunnen maken. Dan zou je steeds voor het mooiste beeld kunnen kiezen.
Maak kennis met de 360-graden camera’s. Dankzij de steeds vernuftiger wordende technologie is het tegenwoordig namelijk mogelijk een actioncam te kopen die niet alleen dat wat voor hem ligt vastlegt, maar alles om zich heen filmt. Eenmaal thuis kun je eenvoudig kiezen wat je laat zien in je nieuwe video. Maar ook als je geen keuze wil maken, zijn de beelden op bijzondere wijze terug te kijken. Websites als YouTube en Facebook bieden bijvoorbeeld de mogelijkheid de video echt in 360° terug te kijken. Door je mobiel, of muis, te bewegen kun je alle kanten opkijken. Deze ervaring wordt met een VR-bril op je hoofd helemaal bijzonder, want dan volgt het beeld de bewegingen van je hoofd. Zodoende waan je je midden in de actie.
De kracht van twee lenzen
Het maken van dit soort video’s was vrij recent nog een behoorlijke opgave. Niet in de laatste plaats omdat er redelijk prijzige apparatuur voor nodig was. De meest populaire manier was het aaneenknopen van zes afzonderlijke actioncams die ieder een andere kijkhoek voor hun rekening namen. Door deze beelden later op een computer aan elkaar te plakken was het mogelijk een totaalbeeld te creëren. De 360° camera’s van de laatste anderhalf jaar werken veelal met slechts twee camera’s in één behuizing. De truc hierbij zit hem in de lenzen. In tegenstelling tot reguliere actioncams zijn ze bij een ‘rondom’-camera zo geslepen dat ze elk een kijkhoek van 180 graden hebben. Door deze twee beeldhelften tot één homogene video te maken, krijgt met minder lenzen toch hetzelfde resultaat. Uiteraard komt hier wel wat rekenkracht aan te pas, want de gemaakte beelden zijn extreem vervormd. Daarom moet eerst de zogeheten afstandsgetrouwe cilinderprojectie berekend worden. Vervolgens worden de beelden van beide camera’s aan elkaar gekoppeld. De vakterm hiervoor is ‘stitching’. Het resultaat is een soort beeld-cilinder die alleen nog uitgerold hoeft te worden, vergelijkbaar met het omzetten van een wereldbol naar een wereldkaart. Het maken van dit soort berekeningen vergt behoorlijk wat rekenkracht. Desalniettemin is het fabrikanten als GoPro, Garmin en Nikon al gelukt om dit allemaal op de camera te laten gebeuren. Het resultaat is een kant en klare 360-graden video, zo op je geheugenkaart.
Kwaliteit heeft een prijs
Vrijwel alle camera’s die we getest hebben adverteren overigens met een videoresolutie van 4K (dus 3840 pixels per beeldregel). Dat klinkt goed. Maar wie de gemaakte videobeelden op een scherm groter dan dat van een smartphone bekijkt, komt er al snel achter dat dit bij een 360° video niet garant staat voor haarscherpe beelden. Dat heeft te maken met het feit dat je eigenlijk nooit naar de volledige video (van 3840 pixels per beeldregel) kijkt. Nee, het beeld dat je op je smartphone of YouTube gepresenteerd krijgt, is slechts een ingezoomde uitsnede van de totale video. Zoom je uit, dan wordt ook de extreme bolling van de lens zichtbaar. Het resultaat is een video met het zogeheten ‘Little Planet’-effect. 4K klinkt dus best indrukwekkend, de realiteit is dat je het voor het maken van 360-graden video’s eigenlijk de ondergrens is. En zelfs dan, is het eigenlijk alleen geschikt voor kleinere schermen. Vandaar dat de testwinnaar van GoPro, Garmin en ook de Yi tot wel 5,2K en 5,7K kunnen filmen. Deze keuze heeft echter ook een keerzijde. Meer pixels betekent ook meer informatie en dus zijn de bestanden van deze camera’s een flink stuk groter. Direct gevolg hiervan is weer dat het stitchen van deze videobeelden meer rekenkracht kost.
De tien modellen die wij getest hebben onderscheiden zich op het gebied van bediening en montagemogelijkheden, overigens nauwelijks van reguliere actioncams. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat de beugels duidelijk meer te verduren krijgen vanwege het grotere gewicht. Overweeg je een 360-graden camera te kopen, dan moet je eerst goed nadenken wat je met de gemaakte video’s wil doen. Is het doel ze op een smartphone te laten zien, of moeten ze ook toonbaar zijn op een groot scherm of VR-bril? Kies je voor het laatste, dan lopen de GoPro Fusion en Garmin Virb 360 duidelijk voorop op de concurrentie. Dat is overigens ook te zien aan de prijs. Want een hogere beeldkwaliteit is onlosmakelijk verbonden aan een hogere prijs. Is het genereren van een wow-effect op een smartphone of op social media genoeg, dan kun je ook af met een goedkoper model.
Een nieuwe manier van filmen
Overigens is het kopen van een goede camera alleen niet voldoende om een mooie video te maken. Je moet ook vertrouwd raken met de manier van werken. Het ‘rondom’ beeld geeft je als regisseur veel vrijheid. Maar wil je een echte 360-graden video maken, dan is het slim met een aantal zaken rekening te houden.

DRIE TIPS

1. Richt je op je onderwerp
Ook als de camera alles om zich heen kan vastleggen, is het van belang je centrale object of persoon in het directe zichtveld van één van de lenzen te plaatsen. De overgang tussen de voorste en achterste camera, het zogeheten stitchgebied, is namelijk bijna altijd te herkennen. Vaak gekarakteriseerd door abrupte overgangen in kleur en helderheid en wazige randen. Dat komt doordat de twee afzonderlijke opnames niet naadloos kunnen worden samengevoegd. Ze overlappen een beetje. Het is daarom raadzaam je camera zo te plaatsen dat belangrijke objecten niet in dit gebied vallen. Daar staat tegenover dat je het stitchgebied ook slim kunt gebruiken. Plaats je je montagepunt er precies in, dan verdwijnt deze als het ware en lijkt het alsof de camera vloog.

2. De camera is de mens
Deze regel geldt ook voor het maken van reguliere video’s, maar is bij deze tak van sport nog belangrijker. Behandel de camera als het gezicht van een mens en zorg dat je hem op ooghoogte plaatst. Doe je dat niet, dan kun je er ongewild voor zorgen dat de kijker het idee heeft een reus of dwerg te zijn. Bovendien moeten snelle rotaties, kantelingen of kunstmatige bewegingen vermeden worden. Deze zorgen niet alleen voor een ongemakkelijk gevoel, het voegt ook een gedwongen kijkrichting toen. Bewegingen zijn uiteraard niet verboden, zo lang ze maar binnen een vertrouwd referentiekader vallen. Denk aan het kantelen van je zicht bij het maken van een bocht met de motor.

3. De kijker heeft tijd nodig om zich te oriënteren
Als je ergens voor het eerst bent, dan heb je even tijd nodig om rond te kijken en je te oriënteren. Dit is ook het geval bij het kijken van 360°-video. Snelle bewegingen, veranderingen van locatie en veel sprongen in de video hebben een desoriënterend effect. Een harde knip in een video is geen probleem, maar probeer ze tot een minimum te beperken.