Techniek: E10-benzine (1)
Zonder alcohol deelnemen aan het verkeer is altijd goed, maar we hebben het in dit artikel niet over de drankjes die jezelf nuttigt, maar over wat je motor consumeert nu de E10-benzine zijn intrede heeft gedaan bij de Nederlandse pompstations. Er is veel discussie over die nieuwe E10-benzine: waar mag het in en waar mag het beslist niet in? En wat kan er gebeuren als je het toch tankt, terwijl je motor er niet geschikt voor is? We zetten de belangrijkste zaken op een rij.
Zelfs het tv-programma Radar wijdde er op NPO 1 in de uitzending van maandag 6 januari uitgebreid aandacht aan, dus de overgang van de ‘gewone’ Euro95 naar de nieuwe E10 verloopt verre van geruisloos. Sinds afgelopen najaar wordt aan bijna elke Nederlandse pomp E10 verkocht in plaats van de bekende Eurosuper, oftewel Euro 95. Dat staat er meestal ook nog gewoon op de pomp (het octaangetal blijft immers een belangrijke richtwaarde), er is nu alleen een E10-sticker naast geplakt. Op de Superplus-pomp (98 octaan) vind je nu veelal een E5-sticker.
E10 betekent dat die benzine 7,5 tot 10% bio-ethanol (alcohol) bevat. E5 betekent dat er 0 tot 5% ethanol in zit; het is dus maximaal 5%, maar het kan ook zijn dat er helemaal geen ethanol in zit. Dat laatste is (vooralsnog) het geval voor Shell V-Power en BP Ultimate 98. Total Excellium is ook een zogeheten premiumbenzine, maar deze bevat wel 5% ethanol, net als Gulf 98. Bij Esso is de informatie tamelijk vaag, maar vooralsnog lijkt het erop dat er in de Supreme+ 98 nog geen ethanol zit. Jammer genoeg wordt het feitelijke ethanolgehalte niet op de pomp zelf vermeld, dus als je het wilt weten, zul je het met enige regelmaat moeten blijven opzoeken of navragen. Overigens is het octaangetal van ethanol een stuk hoger dan van de gebruikelijke pompbenzine, dus over klopvastheid (tegen het ‘pingelen’) hoef je je geen zorgen te maken.
Wat je in elk geval moet nagaan is of je motor officieel geschikt is voor E10. Dat kan op www.e10check.nl. Het varieert behoorlijk, je kunt niet simpelweg zeggen dat vanaf een bepaald bouwjaar alle motoren er wel geschikt voor zijn. Of je motor (of auto) geschikt is voor E10, hangt vooral af van de gebruikte materialen in het brandstofsysteem (leidingen, afdichtingen, filters, benzinepomp etc). Ethanol tast bepaalde kunststoffen aan, terwijl ook corrosie van bepaalde metalen een probleem kan zijn. Dat laatste komt doordat ethanol hygroscopisch is: het trekt water aan. Je krijgt dus meer vocht in je tank en verdere systeem, waardoor simpelweg roest kan ontstaan. Daarnaast ontstaat er door de alcohol ook een zuurverbinding, die dit corrosieprobleem verder verergert als de materialen er niet tegen bestand zijn. Dit betekent ook dat je met name in het natte jaargetijde problemen kunt krijgen, wanneer er toch al meer kans is op water in je tank.
Maar ook wanneer je motor er geschikt voor is, moet je met bepaalde dingen rekening houden als je E10 tankt. Zo is de houdbaarheid beperkt: vier maanden. Dat geldt bovendien vanaf het moment van productie, dus tegen de tijd dat je het tankt, kan het best zijn dat daar nog maar twee, tweeëneenhalve maand van over is! Voor regelmatig gebruikte auto’s is dat niet zo’n probleem, maar voor motorfietsen is dit extra vervelend, want het betekent dat je er de winterstop niet mee doorkomt! Tegen de tijd dat je weer wilt gaan rijden, is de boel hoogstwaarschijnlijk verstopt door afzettingen. Monteurs in motorzaken weten daar alles van: als ze het benzinefilter wisselen blijkt deze de laatste tijd enorm zwart en vuil uit de motor te komen. Zo vuil dat je je afvraagt hoe een motor nog heeft kunnen lopen.
Zeker voor de winterstop is het voortaan aan te raden om de laatste tank(s) een ethanolvrije benzine te tanken. Sowieso was het al verstandig om een van de zogeheten premiumbenzines te tanken voor de winterstop, aangezien die meer reinigende en stabiliserende additieven bevatten. Net zoals het al de moeite waard was om voor circa 15 euro een busje benzine-stabilisator (van bijvoorbeeld Putoline, Forté, Liqui Moly, Wynns of Tunap) in de tank te kiepen voordat je je motor in de winterstalling zet. Dat voorkomt dat de benzine veroudert. Mocht je toch E10 in de tank hebben, dan is zo’n toevoeging helemaal essentieel: gooi het er alsnog in en rij even een rondje, indien mogelijk. Die 15 euro kan je namelijk een dure reparatie en een hoop ergernis in het voorjaar besparen, dus dat is wat ons betreft een no-brainer.
En hier blijft het niet bij. Er zit namelijk nog een nadeel aan E10-benzine: het verbruik gaat omhoog! Dit komt in de eerste plaats doordat ethanol een 30% lagere energiedichtheid heeft dan benzine. Je moet er dus domweg meer van verbranden voor hetzelfde vermogen. Puur rekenkundig zou dat bij een ethanolpercentage van 10% een verbruiksverhoging van 3% opleveren, maar in de praktijk blijkt dat vaak aanzienlijk meer. Blijkbaar wordt het verbrandingsproces er dusdanig door beïnvloed dat de totale verbranding minder efficiënt verloopt. Dit zal sterk afhangen van het type motorblok; motorfietsen met hun hoogtoerige korteslagblokken (en dus met relatief grote boringen en derhalve langere vlamfronten) lijken er meer last van te hebben dan de doorgaans als langeslagmotor uitgevoerde automotoren. Die draaien zelden boven de 6.500 toeren, en in de praktijk zelfs veelal onder de 4.000. We hoorden al berichten uit betrouwbare bronnen dat het verbruik van een hele normale 95 pk-motorfiets 10 tot zelfs 15% hoger uitviel. Nou is dit iets wat iedereen straks kan gaan uittesten als je motor geschikt is voor E10; het zal ook zeker met je eigen rijstijl te maken hebben. Wanneer het procentuele meerverbruik hoger is dan de procentuele meerprijs van een ethanolvrije Superplus E5 (die kost globaal rond de 10% meer), dan is de keus natuurlijk eenvoudig: dan rij je zowel probleemlozer als goedkoper op de duurdere benzine, omdat je ook verder komt op een tank.
Overigens kun je bij een forse hoger verbruik logischerwijs ook verwachten dat de motor er merkbaar minder fijn op loopt. Met name stationair kan een motor wat ‘rommeliger’ gaan draaien. Ook hiervoor geldt echter dat je eigen ervaring de doorslag zal geven; kwestie van proberen dus.
Bij tweetakten speelt dan ook nog een heel ander probleem: de tweetaktolie lost niet op in ethanol. Het zelf vooraf mengen van benzine met olie (zoals in de motorsport altijd wordt gedaan) kan problematisch worden. Bij tweetaktmotoren is het dus echt zaak om ethanolvrij te tanken en ligt de keuze voor een premium Superplus-benzine voor de hand.
In MotoPlus 4, die vrijdag 21 februari verschijnt, staat het tweede deel van dit techniek-verhaal over E10-benzine. Daarin gaan we dan dieper in op de vraag waarom de overheid ons eigenlijk graag E10-benzine wil aansmeren, en wat je er aan kunt verbeteren met behulp van de genoemde busjes benzine-stabilisatoren en – verbeteraars. Ook komen dan de speciale (race-)benzine’s aan bod, zoals de hele schone alkylaatbenzine. Die zijn voor het dagelijks gebruik in een wegmotor natuurlijk te prijzig, maar als tankvulling voor de winterstalling kunnen ze uitkomst bieden, omdat je motor er in het voorjaar gewoon goed op start en omdat het brandstofsysteem op die manier van binnenuit schoon gehouden wordt.
