Rij-impressie Yamaha FZ1 Fazer
Japanners en potente nakeds, het is altijd een verstandshuwelijk geweest. Yamaha gooit het dit jaar over een andere boeg met de brute FZ1 en de minste even brute tophalf FZ1 Fazer. Hoe compromisloos is de laatste?
Triumph Speed Triple, Aprilia Tuono en Ducati Monster S4R S. Niet de minste voorbeelden waaruit blijkt dat Europese fabrikanten – in tegenstelling tot de Japanse – het kunstje van de ongecompliceerde naked met racegenen behoorlijk onder de knie hebben. Cultureel bepaald misschien. In Zuid-Europese landen als Italië en Frankrijk zijn ze immers al jaren bovenmatig bedreven in het particulier scalperen van supersports. Zonder stroomlijn en met een stuur zo breed als een voordeur wordt bij wijze van spreken al sinds mensenheugenis met de nodige bravoure de Parijse rondweg afgebanjerd en worden er nieuwe records gezet tussen de bekende badplaatsen aan de Italiaanse oostkust. Onder het motto ‘U vraagt, wij draaien meneer’ spelen de Europese fabrieken al een tijdje erg slim op deze machocultuur in met de inmiddels bekende heftige ‘kant-en-klaar-nakeds’.
Wat motorkarakteristiek en stuurcapaciteiten betreft, doen ze nauwelijks onder voor hun gekuipte broeders, die door de impulsen van de Europese snelheidsinquisitie meer en meer een bedreigde diersoort lijken te worden. Afgezien van het ontbreken van een complete stroomlijn is de gepeperde receptuur van deze nakeds niet wezenlijk anders en zijn banksaldo bedreigende snelheidsboetes evengoed een kwestie van een minieme draai van de rechterpols.
Maar – zo luidt de gedachte – juist door het ontbreken van die stroomlijn laat je het wel uit je hoofd om de gaskraan continu op volle toeren te laten zingen. De ongeduldig trappelende pk’s zijn er, het messcherpe stuurpakket is er, maar het roze papiertje blijft veilig in de portemonnee. Een schijnveiligheid natuurlijk, maar toch…. Groeiend succes of niet, in het land van de rijzende zon zijn ze heel wat gereserveerder ten opzichte van deze power nakeds. Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid ook hier weer cultureel bepaald.
Opkomend segment
Toch kruipen de Japanners langzaam maar zeker uit hun schuchtere schulp. Het in Europa aan populariteit winnende segment werd al voorzichtig verkend met fietsen als de Honda Hornet 900, de Kawasaki Z1000 en de Yamaha FZS1000 Fazer, de voorloper van de Yamaha FZ1 Fazer. Stuk voor stuk motoren die voor hun komst zorgden voor hooggespannen verwachtingen, serieuze voorpret en vooral klamme handjes. De ultieme Japanse kick voor op de openbare weg was in aantocht! Licht als een ronddwarrelend veertje, een rijwielgedeelte als een samoeraizwaard en een punch in het middengebied die zijn gelijke niet kende.
Helaas was de werkelijkheid anders. De Japanners bleken al net zo bereidwillig in het sluiten van compromissen als het doorsnee kabinet op het Haagse Binnenhof. Wat meer comfort hier, wat minder luxe aankleding daar. Dat leverde in alle gevallen uitstekende en toch vaak ook redelijk succesvolle motoren op, laat daar geen twijfel over bestaan. Maar voor die zo belangrijke ultieme kick kwam je uiteindelijk toch weer uit bij de jongens van de gestampte pot uit Europa of anders een compleet aangeklede Japanse supersport.
Dit jaar probeert Yamaha het opnieuw met de bruut naakte FZ1, waarvan je in MotoPlus nr. 6 al een test hebt kunnen lezen, en deze FZ1 Fazer met tophalf. Twee versies dus, eigenlijk illustratief voor de Japanse besluiteloosheid. Maar aan de andere ook begrijpelijk, omdat we vooral in Noord-Europa nogal gecharmeerd zijn van de tophalf. Wel durf je deze twee versies puur op uiterlijk zo in een adem te noemen met Aprilia’s Tuono en de Triumph Speed Triple. Een stuur als een floret en een einddemper als de trompet van Chet Baker. Ergens daartussen hangt, stevig omklemt door het zo magnifiek ogende gegoten aluminium brugframe, de bonkende krachtcentrale uit de YZF-R1. De 2005-versie en wat geknepen, dat wel. Maar wat heet: binnen dit uiterst compacte blok staan nog steeds 150 paarden op stal, wachtend tot de stalmeester de deuren wagenwijd open slingert. Dit zijn de technobeats van DJ Tiësto op twee wielen!
Eerste vraagtekens Yamaha FZ1 Fazer
Na een eerste rondje om de Yamaha FZ1 Fazer komen echter wel de eerste kleine vraagtekens. Voetsteunen, kroonplaat en eigenlijk de gehele detaillering van de Fazer halen het niet bij de sublieme en verfijnde afwerking van zijn stamvader, de R1. Zo heeft de achterschokdemper alleen stelmogelijkheden voor veervoorspanning en uitgaande demping, en dat is op de doorsnee supersport wel anders. De upside-down voorvork doet door zijn goudkleurige poten wel aan de enorm chique poten van de R1 denken, maar is in dit geval niet – zoals bij die R1 – de kers op de slagroom. De vork is weliswaar volledig instelbaar, maar wel volgens een wat vereenvoudigde constructie. De ingaande demping kan bovenop de linker vorkpoot worden ingesteld en de uitgaande demping op de rechter vorkpoot. Vreemd is dit natuurlijk niet aangezien de Yamaha FZ1 Fazer voor € 11.799,- in de lijst staat en de R1 voor € 15.699,-. Dat verschil moet natuurlijk ergens vandaan komen. Daar staat tegenover dat de Fazer vergeleken met zijn directe concurrenten een stuk aantrekkelijker is geprijsd.
Of je die hypersportieve veerelementen in de dagelijkse straatpraktijk mist, zal snel blijken. Wat je in ieder geval niet mist, zijn de gevoelsmatig bijna op het voorwiel geplakte clip-ons van de R1. Het brede en hooggeplaatste stuur op de Fazer ligt aangenaam en heel vanzelfsprekend in de knuisten en zorgt voor een rechte, maar toch compacte zitpositie. De korte, gedrongen benzinetank zorgt er voor dat de benen behoorlijk uit elkaar worden gedrukt. Mede door de tamelijk lage zithoogte van 800 mm vormt de zit een goede aanvalspositie voor een rijder met een gemiddelde lengte. Langere rijders zullen wat meer aanpassingsproblemen hebben. De lust op een rooftocht langs bochtenrijke trajecten wordt vurig aangewakkerd door de kernachtige bastonen die de zo opvallend gelijnde demper uitbraakt. Volledig legaal, dat wel, maar met een lekker gemeen samenzweerderig ondertoontje. Ook luidruchtig, maar dan een stuk minder prettig, is de ‘kalonk’ als je de bak in de eerste versnelling zet, alsof het een beetje een voorbode is van wat komen gaat. Alle voorpret rond de verwachte ultieme kick in het zadel van deze Fazer wordt namelijk in de eerste kilometers al behoorlijk teniet gedaan. Oorzaak: de bij lage toerentallen en in het middengebied eerst wat vertraagde en vervolgens zeer abrupte gasreactie. Een beetje alles of niets. Dat bemoeilijkt bij het insturen van bochten niet alleen het kiezen van de juiste lijn, maar zorgt er eenmaal in de bocht voor dat je onaangenaam verrast kunt worden als je op het gas gaat. Ook bij gematigd stadsverkeer zorgt dat nogal voor horten en stoten en zelfs dat hebben we al eens prettiger gedaan. Daar zit dus absoluut nog wat werk in voor de heren en dames Yamaha.
Tegenvallend vermogensafgifte
De pret wordt verder gedrukt door de nogal tegenvallende vermogensafgifte onder in en halverwege het toerenbereik. De vijfklepper die door verschillende ingrepen (compressie 11,5:1 i.p.v. 12,4:1, nieuwe nokkenassen, andere programmering injectie en ontsteking en een zwaardere draaiende massa) op zijn nieuwe taak is voorbereid, presteert tot ongeveer 7500 tpm maar middelmatig en juist in dat gebied doet een Honda CBF1000, om maar eens een concurrent te noemen, het stukken beter. Nee, de Fazer trekt pas boven de 7500 tpm alle paarden uit het rek, maar dan staan de teugels ook echt onder hoogspanning! Tot aan de begrenzer rukt de Japanse krachtpatser de schouderspieren bijna uit hun verband en is het even flink doorbijten aan het brede stuur. Stevig vasthouden is hoe dan ook het credo, omdat de Yamaha FZ1 Fazer in dit toerengebied bij volle acceleratie nog wel eens met de kop wil schudden. Een stuurdemper zou wat dat betreft niet eens zo gek zijn.
De tophalf verricht bij deze snelheden goed werk door de rijwind van je bovenlichaam te houden. Wel hebben langere rijders meer last van turbulentie dan kortere. Maar om even terug te keren naar de vermogensafgifte: feitelijk komt deze ontplooiing van bruut machtsvertoon domweg te laat. Bij een type als deze Fazer zit je meer te wachten op domme kracht diep uit de kelder en niet op hightech pk’s in de bovenste toerregionen. Daarbij wordt de Fazer ook al niet geholpen door de overbrengingsverhoudingen van de zesbak. De laatste twee versnellingen zijn behoorlijk kort en de eerste vier nogal lang. De eerste versnelling is zelfs belachelijk lang en zou niet misstaan op een racer.
De vermogensafgifte mag dan wel achterblijven bij de verwachtingen, het stuurgedrag van de Fazer doet dat zeker niet. Het rijwielgedeelte staat namelijk als een huis en rekent, zoals een scheermes dat doet met een baard van drie dagen, genadeloos gladjes af met uitdagende slingers. Stabiel en neutraal verdwijnt het asfalt onder de wielen van de Fazer, waarbij de Yamaha ook nog eens verbaast met een extreem goede handelbaarheid. De vorkveren van de tophalf Fazer zijn iets minder stug dan die van de naakte Yamaha FZ1, maar voelen toch behoorlijk stevig aan, net als de achterpartij trouwens. Wat demping betreft, beschikt de Fazer nog over behoorlijke reserves, wel zijn de stelschroeven op de vorkpoten slecht te bereiken. Het opstelmoment bij remmen in een bocht is nagenoeg verwaarloosbaar en als je wilt kun je met de Fazer tot diep in de bocht probleemloos bijremmen. Die remmen kennen we van de laatste generatie R1; vierzuiger klauwen gecombineerd met machtige 320mm-schijven. Een combinatie die zich zeer fijngevoelig laat doseren en, als het nodig is, het voorwiel diep in het asfalt begraaft. De voorpartij blijft onder alle omstandigheden stabiel en geeft uitstekende feedback. De achterrem is eveneens uitstekend te doseren en remt krachtig mee.
Uitrusting en verbruik
Overtuigend is ook de uitrusting van de Fazer. Een middenbok is standaard en, in tegenstelling tot de FZ1, heeft deze Fazer wel een stel prima handgrepen voor een duopassagier, die overigens een zeer comfortabele plek heeft. Starten kan door een startbeveiliging alleen in de neutraalstand. Wel zo handig, want door de onhandige plaatsing van de bediening van de jiffystand (dicht bij het pookje van de bak) zou je de bak per ongeluk zo in de eerste versnelling kunnen zetten. De werking van het ruitje noemden we al even. De spiegels met de lange poten, die er op gemonteerd zitten, zorgen voor een prima zicht naar achteren. Wat mist is een klein opbergvakje in de tophalf en bagagehaken onder de kont. Voor wat betreft dat laatste ben je aangewezen op de duovoetsteunen. Het toerkarakter van de FZ1 Fazer heeft dus zo zijn grenzen.
Dat geldt ook voor het benzineverbruik. Op de snelweg kom je bij normaal gebruik niet snel boven de 1 op 15 en bij secundair gebruik moet je doorgaans genoegen nemen met 1 op 16,5. Geen hoogvlieger dus en dat zorgt er voor dat je doorgaans al weer bij de pomp staat voor er 300 kilometer op de tripmeter staat. Prettig is wel dat de tripmeter weer bij 0 begint zodra je de reservevoorraad aanspreekt. Zo kun je dus altijd zien hoe lang de Fazer al op reserve rijdt. Een bruikbaar extraatje dus, maar niet meer dan een randzaak voor een machine die het in hoofdzaak toch van zijn prestaties moet hebben. En juist op dat gebied voldoet de Yamaha FZ1 Fazer maar gedeeltelijk aan de verwachtingen.
Desondanks is de Fazer een behoorlijke stap in de goede richting. Het rijwielgedeelte is stug, direct, compact; kortom uitgebalanceerd. Wat mist is een betere gasreactie en meer kracht uit de krochten van een verder subliem motorblok. Volgend jaar dan maar? [kasten technische daten]
Technische gegevens Yamaha FZ1 Fazer Motor
vloeistofgekoelde viercilinder viertakt lijnmotor, twee ketting aangedreven bovenliggende nokkenassen, vier kleppen per cilinder, klepbediening via stoterbussen, wet-sump smering, benzine-injectie Ø 42 mm, geregelde katalysator, 560 watt dynamo, 12V/9Ah accu, mechanisch bediende natte meerplaatskoppeling, zesversnellingsbak, O-ring-ketting. Boring x slag 77,0 x 53,6 mm Cilinderinhoud 998 cc Compressie 11,5:1 Max. vermogen 150 pk bij 11.000 tpm Max. koppel 106 Nm bij 8000 tpm
Rijwielgedeelte
Aluminium brugframe, upside-down voorvork Ø 43 mm, veervoorspanning, in- en uitgaande demping instelbaar, aluminium swingarm met monoschokdemper en hevelsysteem, veervoorspanning en uitgaande demping instelbaar, dubbele schijfrem voor Ø 320 mm, vierzuiger remklauwen, schijfrem achter Ø 245 mm, tweezuiger remklauw. Aluminium gietwielen 3.50×17; 6.00×17 Bandenmaten 120/70ZR17; 190/50ZR17
Maten en gewichten
Wielbasis 1460 mm, balhoofdhoek 65°, naloop 109 mm, veerweg v/a 130/130 mm, volgetankt gewicht 222 kg, max. belading 188 kg, tankinhoud/reserve 18,0/3,4 liter. Garantie twee jaar Kleuren rood, grijs en blauw Prijs € 11.799,-
Info Yamaha Motor Nederland B.V., tel. 020-654 60 00, www.yamaha-motor.nl Tja, even wennen, maar het geluid is werkelijk fenomenaal. De goudkleurige voorvork ziet er heftiger uit dan hij in werkelijkheid is. De remmen ogen imposant en zo remmen ze ook. Onmiskenbaar Yamaha: de klep in het uitlaatsysteem voor een betere vermogensafgifte. Alles wat je nodig hebt en dat zonder overbodige poespas. In de overzichtelijke cockpit vind je naast, toerenteller en snelheidsindicatie, een tripmeter, een klokje en een benzinemeter. Het prettig in de hand liggende stuur staat op hoge steunen, die in rubber zijn gemonteerd om trillingen te reduceren.
