Reportage Chinese motorindustrie
China is enorm in opkomst als motorproducerend land. Hoe kwam die ontwikkeling tot stand, wat zijn de belangrijkste pijlers onder de Chinese motorindustrie en welke samenwerkingen met gevestigde partijen zijn er inmiddels? Tijd om China eens onder de loep te nemen!
China geeft volgas! In eerste instantie exporteerde China eenvoudige onderdelen, vervolgens goedkoop gefabriceerde motorfietsen, toen voordelige eencilinders en inmiddels komen er vloeistofgekoelde multicilinders ‘made in China’ naar ons toe. En er komt, zo veel is zeker, nog veel meer op ons af.
Even terug naar oktober 2020, toen we met de Mash X-Ride 650 Classic, de Benelli Leoncino 500 en de Voge 500R maar liefst drie in China geproduceerde motorfietsen op de redactie hadden staan. Dat was weliswaar nieuw, maar kwam niet als een grote verrassing. Onder de noemer ‘China, gevaar of kans?’ schreven we in een eerder stadium al eerder over de Aziatische reus, die langzaam maar zeker op het wereldtoneel verscheen. Die vraag zouden we vandaag de dag trouwens beantwoorden met: beide! “Wie in Europa om een Chinese motorfiets lacht, die kan het lachen de komende jaren wel eens vergaan”, orakelden we een kleine tien jaar terug al.
En nu is het zo ver. Op de kwantiteit volgt inmiddels in toenemende mate kwaliteit, tot ver in de middenklasse aan toe. Europese fabrikanten van naam zoals BMW, Fantic en SWM gebruiken al compleet aangeleverde ‘made in China’-motorblokken. Dat is geen toeval. “Chinezen leren snel, en de regering steekt veel geld in de opleidingen van universiteiten en hoge scholen – met name ook als het om het opleidden van ingenieurs gaat”, schreven we in datzelfde artikel van tien jaar terug al.
Eind 2005 nam de QJ-Group al het destijds noodlijdende Italiaanse Benelli over. Dat was een noviteit: een grote Chinese tweewielerfabrikant, die zich in een Europees bedrijf inkocht. Het was een eerste blik op de nabije toekomst. Daarbij genoten Chinese machines bij ons niet de beste reputatie. De verhalen van miserabele bouwmarkt-scooters hadden het plaatje al behoorlijk verpest. Deze werden zonder officieel aanspreekpunt verkocht, waren technisch van erbarmelijke kwaliteit en dreven geraadpleegde monteurs van normale scooterzaken bijna tot waanzin. Met goedkoop alleen kwamen de Chinezen er dus niet, en al helemaal niet op de lange termijn.
Maar daar is de huidige lichting Chinese motorfietsen dankzij veel betere kwaliteitseisen deels mijlenver van verwijderd. Inmiddels wordt het gehele spectrum bestreken, van absolute prijsknaller tot modellen met serieuze ambities. Een betere afwerking, betere materialen en gerenommeerde (internationale) toeleveranciers zijn bij veel Chinese fabrikanten ondertussen ook gemeengoed. En een echt lage-lonen-land is China al lang niet meer. Kleinere fabriekstoleranties, duurdere materialen en beter gekwalificeerd personeel hebben immers ook in China hun prijs. Een Voge 500R kost tegenwoordig nog maar een kleine duizend euro minder dan een in Thailand gebouwde Honda CB500F, zie ook MotoPlus 24/2020. Daarbij werd zelfs het blok van de Honda gekopieerd, inclusief boring-slag-verhouding, motordeksels en -motormontagepunten. Plagiaat dus?
Nou, laten we niet vergeten dat de allereerste Yamaha, de YA-1 ‘Rode Libelle’ uit 1955 een heel gedetailleerde kopie van de DKW RT125 was. En het huidige kwaliteitspredikaat ‘made in Germany’ stond in Engeland nog niet zo heel lang geleden bekend als een waarschuwing voor vermeende inferieure kwaliteit uit Duitsland. Met name als het gaat om elektrische mobiliteit zijn de kaarten opnieuw geschud, waarbij China inmiddels veel troefkaarten in handen heeft. Ontwikkelingsvoorsprong op het gebied van verbrandingsmotoren is hier niet meer van belang.
De Volksrepubliek China
Opgericht 1949
Bevolking 1,4 miljard mensen (2019). Ter vergelijk: Nederland telt een kleine 17,5 miljoen inwoners
Oppervlakte 9.596.961 km2. Zo’n 240 keer zo groot als Nederland
Bevolkingsdichtheid 148 inwoner per km2 (Nederland: 416)
Bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking: 14.891 euro (2019). Nederland: 39.300 euro
DE MOTORMARKT
China verviervoudigde haar bruto sociaal product tussen 2007 en 2018. De ‘werkbank van de wereld’ houdt ondertussen ook de tweewielsector mobiel. De Chinese motorindustrie heeft een korte, steile curve richting wereldtop doorgemaakt als het om aantallen gaat.
Na de spectaculaire landing op de achterzijde van de maan in 2019 landde in december 2020 opnieuw een Chinese ruimtesonde op de maan. De boodschap: de Chinese reus barst van de kracht en onderstreept tot op het hoogste niveau zijn technologische potentie. Op aarde heeft de Chinese draak de Indiase tijger als tweede miljardenvolk in de race om de jaarlijks geproduceerde hoeveelheid gemotoriseerde tweewielers inmiddels ingehaald, en daarnaast is het de grootste motorfiets-exporteur van de planeet.
De basis voor China’s doorontwikkeling van de gemotoriseerde tweewieler-mobiliteit op het brede vlak werd gelegd door eenvoudige, lichte tweetakten en luchtgekoelde tweekleps-viertakt-eencilinders. Daarbij laten we in het midden of het daarbij nu om gekopieerde Honda CB’s of Suzuki GN-motoren ging. Zoiets als een ‘kopieerbescherming’, dus een patent op complete motorfietsen, is er domweg niet. Bovendien wordt kopiëren in China juist als een compliment voor het gekopieerde voorbeeld gezien.
Maar goedkoop plagiaat vormt slechts een deel van het succes. IJver, intelligentie en een ruime strategisch-politieke blik staan in China een stuk hoger aangeschreven. Een voorbeeld? Eind 1984 werd de Zündapp-fabriek voor destijds 16 miljoen Duitse Mark (8,2 miljoen euro) verkocht aan de Tianjin Motorcycle Co. De fabriek in het Duitse München werd volledig afgebroken en in Tianjin opnieuw opgebouwd. In 1987 rolde de eerste Zündapp K80 onder de naam Xunda (‘Gelukkige Weg’) de nieuwe fabriek uit.
In 2017 leverde China 49 procent van al het wereldwijd geproduceerde staal. Tot de Chinese staalindustrie behoren bijvoorbeeld ook veel in Europa ‘overbodig’ verklaarde hoogovens. Niemand heeft tegenwoordig nog bedenkingen om een laptop of monitor, een smartphone of een oplader, een accu of een digitale camera uit China te kopen. Zelfs Harley-Davidson laat haar dure licentie-merkkleding in China produceren. En waar komen de kabelbomen, cockpit-displays, accu’s en armaturen van onze motorfietsen vandaan? Daarbij gaat China vaak agressief te werk, waarbij mensenrechten worden geschonden, aan democratische grondbeginselen wordt getornd, Hongkong onder Chinees gezag kwam, minderheden worden onderdrukt en Tibet werd geannexeerd. Daar komt bij dat in China de meeste doodsvonnissen ter wereld worden voltrokken en kritische journalisten en andersdenkenden worden gearresteerd. De economische groei houdt een regime in het zadel dat officieel in veel vooraanstaande technologieën wereldheerschappij nastreeft.
Daarentegen wordt het reusachtige rijk ondanks enorme invoerbelastingen steeds interessanter als afzetmarkt voor luxe motorfietsen uit Europa en Amerika. Een van de redenen waarom zelfs premium merken in China produceren. Deze technologietransfer weten Chinese bedrijven heel slim in eigen voordeel te gebruiken. Maar anders dan bij personenauto’s is een zware motorfiets voor iemand uit de Chinese middenklasse tegenwoordig nog steeds een zeldzame luxe. Voorbeeld: BMW verkocht vijf procent van de 175.162 in 2019 geproduceerde tweewielers in China, in totaal 8.818 motorfietsen en scooters.
