Reizen zuidelijke staten van de VS

Op de hoek van Union Avenue hier in broeierig Memphis kan ik met een beetje verbeelding een jonge Elvis Presley naar binnen zien lopen bij de Sun Studio. Lean, mean en met beroemde vetkuif vraagt hij aan de balie of hij een plaatje op mag nemen. Als ik zelf de beroemde opnamestudio binnenloop, schalt de jaren ‘50 muziek door de speakers en word ik teruggeworpen in de tijd. En dat is precies waar we naar op zoek zijn tijdens onze muzikale reis door de zuidelijke staten van Amerika. Op ontdekkingsreis naar de oorsprong van rock, blues, country en jazz, want zonder deze stromingen zouden wij in Nederland nog steeds naar de Twentse midwinterhoorn luisteren.
Binnen in de opnamestudio krijg ik toch een beetje kippenvel. Precies op deze plek nam Elvis zijn eerste plaat op, net zoals andere beroemdheden als Johnny Cash, Roy Orbisson en Muddy Waters. De studio is nog altijd ‘up and running’ zoals de Amerikanen zeggen, in de avond worden er nog altijd opnames gemaakt. Elvis’ dochter was er gisteren nog en enkele weken geleden schijnen onze eigen Acda en De Munnik er nog een tijdje te hebben gebivakkeerd. Overdag zijn er diverse rondleidingen die vertellen over de geschiedenis van deze legendarische, voor muziekliefhebbers althans, plek. Je mag overal video en foto’s maken en zelfs de originele microfoon van Elvis vasthouden. Een ding mag van onze gids Jack echter niet: “Please don’t lick the microphone!”. Tja, sommige fans gaan blijkbaar ver. Buiten gekomen stappen we weer op onze Harley-Davidson’s en sturen naar de Elvis Presley Boulevard om Graceland te bezoeken. Het roemruchte landgoed waar Elvis van 1957 tot aan zijn dood in 1977 woonde. Een monument ook, na het Witte Huis is Graceland het meest bezochte als museum fungerende woonhuis in de VS. Zelfs al doet de muziek van The King je niet veel, je kunt niet anders dan respect hebben voor de impact die zijn destijds moderne en vooruitstrevende stijl heeft gehad op de muziekindustrie. Het voelt bijna als een eer hier rond te mogen lopen, zorgt voor kippenvel op plaatsen die het daglicht doorgaans niet zien. Rock ’n Roll for ever! In Beale Street, hartje Memphis, is het elke avond feest. Gelegen aan de traag stromende Mississippi rivier, komen hier al vanaf 1860 allerlei rondreizende muzikanten om hun muziek ten gehore te brengen. Ook wij bezoeken twee avonden het ene muziekcafé na het andere en luisteren er naar geweldige live bands, uiteraard afgewisseld met heerlijk eten in een van de vele restaurants die unaniem gebarbecued vlees op de menukaart hebben staan, de specialiteit hier. Overdag motorrijden, de avonden gevuld met heerlijk eten en een fijn stukje muziek: een ultieme mix die als muziek in de oren klinkt. Toch? Vanaf Atlanta sturen we de Harley’s naar het noorden, dwars door de uitlopers van de Appalachen, waar vroeger de Cherokee, de beroemde indianenstam, leefden. We rijden door uitgestrekte loofbossen, waarbij ik maar wat blij ben met mijn Harley Road Glide Ultra, die heeft namelijk een radio. Wel zo leuk als je een muziekroute volgt, bovendien zijn er legio kleine radiostations die voornamelijk lokale muziek draaien. Zodra ik dus Dolly Parton hoor, weet ik dat we in de Smokey Mountains rijden, het gebied waar de beroemde zangeres met haar prominente …eh… stembanden, opgroeide. Al sinds 1934 is dit gebied in de staat Tennessee een nationaal park en volgens de Amerikanen ligt hier een van de mooiste motorroutes van het land: de Tail of the Dragon. Over een lengte van 18 kilometer rijgen 318 bochten het asfalt aaneen en nergens op onze reis komen we zoveel andere motorrijders tegen als hier. De maximale snelheid is (helaas voor ons) maar 50 km/uur, voornamelijk om ervoor te zorgen dat wij ook daadwerkelijk op de weg blijven en niet de afgrond inkukelen na een kleine inschattingsfout. Het blijft Amerika, stel dat je de autoriteiten aansprakelijk zou kunnen stellen, omdat deze verzuimde je te vertellen rustig aan te doen. Als we vanuit de serene rust en het groen van de bergen Sevierville binnenrijden, weten we niet wat we zien. Mijl na mijl attracties, gokhallen, speeltuinen, schreeuwende neon reclames en overal Dolly Parton affiches, omdat dit haar geboortedorp is. Las Vegas is er niks bij. Vanaf het terras van een Starbucks filiaal (eindelijk weer goede koffie!) slaan we het hele schouwspel met verbazing gade. Rare jongens, die Amerikanen! Als er na Memphis en New Orleans hier in het zuiden nog een stad onlosmakelijk met de muziek verbonden is, dan is het wel Nashville, de country hoofdstad van het land waar ook Ilse de Lange verschillende albums heeft opgenomen. In de Country Music Hall of Fame is goed te zien hoe deze stijl zich sinds de jaren ’20 heeft ontwikkeld. Ook hier weer staat, net als bij de Rock ‘n Roll, de invloed van de rondreizende zwarte (blues) muzikanten aan de basis. In het centrum brengen vanaf het middaguur ontelbare bands hun oeuvre ten gehore in de hoop zo ontdekt te worden door de talloze scouts van de grote platenlabels. Het leukst zijn de groepen die niet meer in een kroeg terecht kunnen en daardoor op het trottoir hun kunsten vertonen. Cowboyhoeden en puntlaarzen in alle kleuren van de regenboog zijn blijkbaar een must onder het luisterend publiek. Als ik een dame met een van pijn vertrokken gezicht zie weglopen op haar nieuwe boots, kan ik een stille glimlach niet onderdrukken. Tja, wie erbij wil horen, moet pijn lijden. Huppel ik toch liever op mijn comfortabele gymschoenen naar de volgende kroeg. Het stadje Clarksdale ligt precies op het kruispunt van de Highway 61 en 49. Hier in de staat Mississippi doet het verhaal de ronde dat blueslegende Robert Johnson hier zijn ziel aan de duivel verkocht om een betere gitarist te worden. We zijn in ‘the land where the blues began’. Als we er op onze Harley’s binnenrijden is het al broeierig heet. En het is nog maar mei, niet moeilijk voor te stellen hoe heet het hier in de zomer is. Logisch dat de bewoners van de zuidelijke staten nogal loom zijn, het sfeertje dat zo bepalend voor de regio is. Heerlijk relaxed. Als we het Delta Blues Museum binnenstappen, wordt eerst een praatje gemaakt met de man achter de balie, die zich nogal verbaast over het feit dat we helemaal vanuit Nederland zijn gekomen om hier motor te rijden. Hij heeft geen idee waar ons land ligt, maar de belangstelling is er niet minder oprecht om. Het museum vertelt de geschiedenis van de Delta Blues, een muziekstroming uit het zuiden van de VS, waarvan de benaming verwijst naar het deltagebied van de staat Mississippi. De blues verhaalt voornamelijk over het harde en arme leven van de creolen, die hier op de katoenvelden werkten. Daarvan is niet zo heel veel meer over, wij hebben de afgelopen uren alleen langs eindeloze maïsvelden gereden. Deze zuidelijke staten zijn nog altijd het armste gedeelte van Amerika en op de uitgestrekte velden staan vervallen witte houten huisjes, uiteraard met kenmerkende veranda en schommelstoel, en oude verroeste auto’s sieren het erf. Het mooist is nog wel de sfeer bij de benzinestations, dat rechtstreeks vanuit één of andere Hollywoord kaskraker lijkt te zijn gekopieerd. Vanuit de hitte van de brandende zon stuur je onder een overkapping, waar er vaak ouderwetse country of blues uit een kleine krakende speaker klinkt en er altijd iemand op het bankje in de schaduw zit met een blikje Coca Cola. Een houten hordeur, die met een klap achter je dichtvalt, vormt de ingang en nog net lees je op de deur dat je niet op blote voeten naar binnen mag en dat diefstal bij de lokale sheriff wordt aangegeven. De airco staat te gieren, maar bij de kassa word je standaard met een warme lach onthaald. Weer iemand die wil weten waar we vandaan komen en waar dat in godsnaam ligt. Als ze het woordje ‘Europe’ horen gaat er een schamel lampje branden. Velen denken namelijk nog altijd dat Europe een land is! Precies tegenover het Delta Blues Museum, waar anders gelegen dan aan Delta Avenue, ligt een van de bekendste blues clubs van het land: Ground Zero. Eén van de eigenaren is acteur Morgan Freeman. We worden in een zwaar zuidelijk accent welkom geheten door een forse creoolse dame: “Welcome y’all! Can I git you some drinks?” Voor we het weten staan er emmers Coca Cola en water voor onze neus. Het blijft verbazingwekkend hoe groot de porties, zowel van eten als drinken, hier zijn. Wat in Amerika voor small doorgaat, is bij ons XXL. De menukaart is passend bij de omgeving en we kunnen kiezen uit een Crossroads burger, Dixie burger, Highway 61 burger, Voodoo burger of een Razorblade’s Uh-Uh club. Nou, doe die laatste dan maar… De hele tent is vol gekalkt met teksten en namen van bezoekers en ook verbazingwekkend, dit is een van de weinige etablissementen waar je binnen nog mag roken. De megalunch wordt gevolgd door een fijne kop koffie op een van de versleten banken op de veranda. Een waardige manier om een bezoek aan deze illustere tent af te sluiten. Via Indianola, waar we het B.B. King Museum bezoeken, rijden we verder over de blues route tot aan Greenwood, waar we overnachten in een paar prachtige authentieke, oude houten huisjes aan de Tallahatchie rivier. Hier heeft de tijd echt stil gestaan. Geheel in stijl koken we die avond ons eigen eten op de barbecue, bij de ondergaande zon komen de vuurvliegjes tevoorschijn, evenals de flessen alcohol. Om in cowboy termen te spreken: ‘schiet ons maar lek.’ Dit zijn de ervaringen waar je voor op pad gaat. In 1863, tijdens de Amerikaanse burgeroorlog, vond bij Vicksburg een allesbepalende slag plaats voor de controle over de Mississippi rivier, en die mede daardoor ook voor het einde van de oorlog tekende. Op 4 juli gaf generaal Robert E. Lee zich over aan de noordelijke staten. Delen van de erfenis van deze slag zijn nog altijd in het landschap te zien. Als we langs de 26 kilometer lange Battlefield Drive rijden, langs de 1.330 monumenten, kanonnen, kerkhoven en loopgraven, kunnen we ons een beetje voorstelling maken van de slachting die hier heeft plaats gevonden. Verder naar het zuiden zien we langs de weg steeds meer de enorme, statige landhuizen zoals we die uit de film ‘Gone with the wind’ kennen. Dankzij de katoenvelden waren er in de stad Natchez rond 1840 meer miljonairs per inwoner dan in welke stad ter wereld in die tijd. Bij diezelfde stad steken we voor het eerst de ‘mighty Mississippi’ ook echt over. Een prachtige stalen brug verbindt beide oevers met elkaar en de rest van de dag volgen we de loop van deze misschien wel meest beroemde rivier ter wereld, met een lengte van 3.766 kilometer ook de langste rivier van Noord-Amerika. In de staat Louisiana stuiten we steeds vaker op plaatsen met een Franse tongval, nog altijd wordt er een Frans dialect gesproken dat uit de 18e eeuw stamt. De muziekstroming waar Louisiana haar bekendheid aan dankt is Cajun, waarvan de stad Lafayette de bakermat vormt. Belangrijke instrumenten in de Cajunmuziek zijn de viool en accordeon. Als we ons ’s avonds, in een soort van eetschuur genaamd Randol’s, tegoed doen aan ‘boiled crayfisch’ en ‘large steamed crabs’, speelt een bandje genaamd de Rhythm Devils vrolijke opzwepende muziek en is de dansvloer de hele tijd druk bezet. Zoals ze hier zeggen: “Laissez les bons temps rouler!” Na een bezoek aan de Tabasco fabriek en een boottocht door de moerassen, rijden we aan het einde van de dag New Orleans binnen, de stad van onder meer Louis Armstrong en Ray Charles. Ons hotel ligt midden in het bekende French Quarter, het bruisende hart van deze levendige stad uit 1718. Je kunt dagen verdwalen in deze mooie stad met vele verschillende bouwstijlen, van kleine creoolse huisjes tot statige huizen aan de St. Charles Street. Overdag kleurrijke markten, terwijl je onder de karakteristieke gietijzeren balkons doorloopt. Dit gedeelte is gelukkig gespaard door orkaan Katrina, waarvan de gevolgen op andere plekken nog steeds zeer goed te zien. Overal staan vervallen, vaak lege huizen, omdat de bewoner of zijn weggetrokken of simpelweg het geld niet hebben om de boel op te knappen. Voor de echte Jazz kun je het best naar Frenchmen Street. Hier vind je nog de donkere jazz clubs van weleer, waar elke avond weer diverse live acts op het programma staan. In deze straat komen Jazz, Rock, Country en Blues allemaal samen en als we tot in de kleine uurtjes genieten van deze unieke sfeer, weten we het zeker: wat op papier al als muziek in de oren klonk, blijkt door de praktijk ver te worden overtroffen. Muziek en cultuur blijken onlosmakelijk met elkaar verbonden, het is geen tijdverdrijf, maar bepaalt het dagelijkse leven. Je hoort het niet alleen, je voelt het ook! ________________________________________ INFO De Zuidelijke Verenigde Staten (Engels: Southern United States) vormen een grote regio in het zuidoosten en centrale zuiden van de Verenigde Staten. De regio staat bekend om z’n unieke cultuur en geschiedenis. Het Zuiden heeft zijn eigen gebruiken, literatuur, muziek en gastronomie, waarmee ze zich onderscheidt van de rest van de Verenigde Staten. De Mississippi Blues Motor Challenge gaat in dit gebied op zoek naar de oorsprong van de westerse muzieksoorten rock ’n roll, country ’n western, blues, cajun en jazz. De Zuidelijke Verenigde Staten waren lange tijd een hoofdzakelijk agrarische regio, maar is de laatste decennia steeds meer geïndustrialiseerd, wat een nationale en internationale migratie op gang gebracht heeft. Tegenwoordig is het zuiden een van de snelst groeiende gebieden in de Verenigde Staten. Ondanks de snelle economische groei ligt de armoede, die zich vooral in de landelijke gebieden concentreert, er in alle staten boven het nationale gemiddelde. Sociologisch onderzoek heeft aangewezen dat de collectieve zuidelijke identiteit gebaseerd is op politieke, demografische en culturele factoren. Mensen uit het zuiden zijn gemiddeld conservatiever dan Amerikanen uit de andere regio’s, onder andere wat religie, moraliteit, ras en internationale betrekkingen betreft. ALGEMEEN Taal: Engels en Frans (in Louisiana) Munteenheid: Amerikaanse Dollar Tijdsverschil: 7 uur vroeger (zomer 8 uur) Afstand: 7.000 km (Nashville) Klimaat: de zuidelijke staten hebben een vochtig subtropisch klimaat. De zomers zijn lang en de winters kort en mild. Wetenswaardigheden: de in dit artikel beschreven reis betreft de Mississippi Blues Motor Challenge, een initiatief van de Nederlandse motorreisspecialist Travel 2 Explore. De route loopt voornamelijk door Alabama, Mississippi, Tennessee en Louisiana. De 17-daagse groepsreis (individueel ook mogelijk) staat in 2013 twee keer op de kalender, in mei en oktober. Kijk voor prijzen, exacte data en meer informatie op www.travel2explore.nl INFO ALABAMA Hoofdstad: Montgommery Aantal inwoners: 4,4 miljoen Oppervak: 135.765 km² Hoogtepunten muziekreis: kuststrook aan de Golf van Mexico en Montgommery Wetenswaardigheden: op 14 december 1819 werd Alabama formeel de 22e staat van Amerika. INFO MISSISSIPPI Hoofdstad: Jackson Aantal inwoners: 2,5 miljoen Oppervlakte: 123.584 km² Hoogtepunten muziekreis: Tupelo, blues highway, Clarksdale, Greenville, Indianola, Vicksburg en Natchez. Wetenswaardigheden: op 10 december 1817 werd Mississippi formeel de 20e staat van de Verenigde Staten. Mississippi speelt een belangrijke rol in de beroemde toespraak van Martin Luther King op de trappen van het Lincoln Memorial: "Ik droom ervan dat op een dag zelfs de staat Mississippi, een woestijnstaat, verstikkend door de hitte van onrecht en onderdrukking, een oase van vrijheid en gerechtigheid zal zijn." INFO TENNESSEE Hoofdstad: Nashville Aantal inwoners: 5,7 miljoen Oppervlakte: 109.247 km² Hoogtepunten muziekreis: Smokey Mountains, Nashville, Memphis en Yatcez Trace parkway. Wetenswaardigheden: het gebied dat nu Tennessee vormt, ging in de 18e eeuw over van Franse in Britse handen. Op 1 juni 1796 werd Tennessee formeel 16e staat van de VS. INFO LOUISIANA Hoofdstad: Baton Rouge Aantal inwoners: 4,5 miljoen Oppervlakte: 134.382 km² Hoogtepunten muziekreis: New Orleans, Lafayette, moerassen en Cajun eten en muziek. Wetenswaardigheden: op 30 april 1812 werd Louisiana formeel de 18e staat van de VS. De stad New Orleans is de grootste stad van de staat. De blanke Frans sprekenden in deze staat zijn afstammelingen van groep kolonisten die in 1604 in Port Royal, Acadië (in het huidige Canada) een kolonie stichtten. Deze groep, die zich Acadians noemt, werd in 1755 door de Engelse Kroon verbannen naar allerlei oorden, een groot gedeelte kwam terecht in het zuidelijk deel van Louisiana. Het woord Acadian werd in loop van de tijd verbasterd tot Cajun.