Reizen Portugal

Een reis naar het meest zuidwestelijke puntje van Europa, Cabo de São Vicente in Portugal, is ver, erg ver. Maar tegelijkertijd ook meer dan de moeite waard door de indrukwekkende mix van historische plaatsen, hoge bergen en ruige kusten. En als iedere kilometer raak is geldt het devies: hoe verder hoe beter! Ja, we kennen hem wel, de uitspraak dat de weg niet naar een doel leidt, maar juist het doel is. Toch zijn de eerste pak ‘m beet tweeduizend kilometer voornamelijk doelgericht. Kilometers ook die voornamelijk het doorzettingsvermogen, geduld en zitvlees testen. Het geduld wordt echter beloond, eindelijk de grens. ‘Bem-vindo a Trás-os-Montes’, welkom achter de bergen. Het bergachtige gebied Montesinho wordt als meest achtergebleven gebied van Portugal beschouwd, maar wat is achtergebleven? Trás-os-Montes is veel meer oorspronkelijk, eenvoudig en eenzaam. De klok tikt hier niet op EU-snelheid. Afgelegen wegen kronkelen door de grijsbruine bergen van meer dan 1.300 meter hoog, tevens de thuisbasis van een groot aantal wolven. Het is eind april, de lente is weliswaar in aantocht, maar nog niet helemaal gearriveerd. Alleen in de dalen is het frisse groen al te zien. De kleine dorpen ogen oud en arm, voor prachtige tuinen en kleurrijke gevels levert de landbouw niet genoeg op. De uistraling is past echter prima bij de melancholie van het landschap. Het navigeren in dit netwerk van kleine weggetjes is daarentegen allesbehalve een makkie. Borden zie je er zelden, de wegenkaarten zijn onnauwkeurig. Nadat ik de Ténéré voor de derde keer midden in een veld heb moeten omdraaien, probeer focus ik me puur op het zuiden om zo ‘het land achter de bergen’ achter me te laten. Een paar uur later heb ik de zomer ingehaald. Een heerlijke 28 graden is het in de vallei van de Rio Douro. Het heeft hier wel wat weg van de Moezelstreek: een brede, vredige rivier in het dal, de hellingen aan weerszijden met wijngaarden bezaaid, af en toe een oude burcht. Het gehele ensemble is in 2001 geridderd tot UNESCO werelderfgoed. De wijnranken langs de Douro leveren al eeuwen lang de druiven voor de beroemde zoete Port. Ten zuiden van de Douro begint de provincie Beira, een paradijs voor liefhebbers van historische ruïnes. De oeroude plaatsen, in de meeste gevallen bewaakt door een in meer of mindere mate vervallen kasteel met metersdikke muren, bestaan deel al meer dan duizend jaar. Trancoso, Sortelha en Belmonte zijn hier de meest beroemde steden. In Linhares kan ik met de XT door het dorp tot bij het enorme kasteel komen. Voor de poort staat een eeuwenoude schandpaal, waarvan de gebruikssporen verraden dat er vlijtig gebruikt van werd gemaakt. Linhares is gelegen aan de voet van de Serra da Estrela, het sterrengebergte. Nergens in Portugal kom je zo dicht bij de sterren als hier. De hoogste top van het vaste land vind je er ook, de Torre met 1.993 meter, meteen ook het enige skigebied van Portugal. De topografie belooft veel plezier en de bergwegen lossen die schuld gelukkig ook volledig in. Het maakt niet uit van welke kant ik de Torre aanval, hier is de weg zelf duidelijk weer het doel. Sommige wegen zijn echter voornamelijk gedecoreerd met gaten, zand en split, waardoor ik me meer ‘trager’ dan ‘jager’ voel. Het landschap boven de vijftienhonderd meter lijkt in niets meer op dat van een Zuid-Europese natie, oogt veel meer als het Noorse Fjell. Kniehoge struiken, mossen, rotsen, sneeuwresten en smeltwaterpoelen, het is er kaal en koud. De hoogvlakte wordt bezet door twee oude observatoria, de enige skilift die Portugal rijk is en verder enorme parkeerplaatsen. Weinig moois, maar wel met een gegarandeerd wijds uitzicht over het sterrengebergte. Richting het zuiden gaan de bergen langzaam over in een groot heuvellandschap. Ik steek de brede Rio Tejo over en kom daarmee in de Alentejo, een van de meest eenzame regio´s van het Iberisch schiereiland. Rijden in de Alentejo betekent vrede, ontspannen cruisen tussen eucalyptuslanen, kurkeiken en met bloemenpracht verzadigde weides. Op zijn tijd afgewisseld met landelijke idylle in de vorm van een wonderschoon, klein en in de lome middagzon badend dorpje. De huizen zijn hier niet meer aarde gekleurd zoals in het noorden, maar vriendelijk wit met gekleurde randen. De bevolking van Alentejo leeft voornamelijk van de landbouw, is wat zwaarmoediger en rustiger van geest dan zijn Spaanse buurman. Deze melancholische instelling wordt ‘saudade’ genoemd. Of dat een gevolg is van het verlangen naar de glorieuze oude tijd? Toen Portugal nog een zeevarende natie met mondiale macht was en Ferdinand Magellan de eerste die rond de wereld zeilde, Pedro Àlvares Brazillie ontdekte en Vasco da Gama de zeeweg naar India? De geplunderde schatten uit deze kolonies, Brazilië, Marokko, Angola en Timor, maakten Portugal tot een van de rijkste landen ter wereld. Het koloniale tijdperk eindigde pas in 1999 toen Macau werd teruggegeven aan China. Af en over! Een schril contrast met de huidige tijd, waarin Portugal een probleemkind van de EU is, vooral profiterend van de geldstromen uit Brussel. En die investeringen vloeien dan met name in nogal dubieuze projecten of hagelnieuw wegdek. Meer dan eens rij ik het ene moment op een hobbelig, verwaarloosd, afgeleefd en nagenoeg verkeersvrij geitenpad, wanneer er zich na een bocht plots een brede (snel-)weg openbaart, geflankeerd door borden die sponsor van het lakenstrakke asfalt verraadt: de EU. Is dit echt nodig? Voorbij de historische stad Èvora met zijn Romeinse tempel rij ik richting de kust, in zuidwestelijke richting. De uitgestrektheid van de Alentejo begeleidt mij, heerlijk stressvrij rijden met tempo 90 op de klok. Lichte noordwesten wind, kristal heldere lucht en 22 graden. Perfect! Al lang voordat ik de zee bereik, ruik ik de frisse, zilte lucht. Bij de vuurtoren van Cabo Sardão eindigt de weg. Op de kliffen nestelen ooievaars, opmerkelijk gezicht, doorgaans kiezen ze toch lichtmasten of daken uit om hun nest te bouwen. Tot aan Cabo de São Vincente, het meest zuidwestelijke punt van Europa en voor de Romeinen het einde van de wereld (Finis Terrae), strekt zich nu nog het surfers paradijs Costa Vincentina uit. In het algemeen presenteert de kust zich hier als steil, ruig en ontoegankelijk. Hier en daar echter leiden kleine wegen naar prachtige baaien aan de zee, bedekt met het fijnste zandstrand waar de oceaan haar golven aflevert en gegarneerd met kleine cafeetjes. Mijlenver verwijderd en in niets vergelijkbaar met de toeristentreur van de Algarve. De mooiste plek vind ik op de Torre de Aspa, 130 meter boven de zee. De wind blaast met kracht 7 op de schaal van Beaufort, heeft de golven tot meter hoog opgestuwd, die zich vervolgens met donderend geraas op de kliffen in de vernieling storten. Gedempte donder en wervelende nevel vult de lucht. Het Wilde Westen, ongetemde, ongerepte natuur, verlaten en inspirerend. Beeldschoon. Ik verwacht het tegenovergestelde aan de zuidkust van de Algarve, de ultieme vakantiedroom voor miljoenen zon-zee-strand verslaafden. Maar niet voor motorrijders. Bijna de hele kustlijn is dichtgebouwd met woningen, appartementen en hotels. Een aantal nog met enige vorm van stijl en redelijk smaakvol, het gros is echter pretentieus maar saai, weinig creatief en bovenal totaal sfeerloos. Het enige positieve, betonnen burchten zoals gemeengoed aan de Middellandse zie je er gelukkig ook nauwelijks. Helaas vind je er ook nauwelijks nog sprankelende oude en originele plaatsen als Ferragudo of Silves. En de kust? Vaak ontoegankelijk omdat ze privé eigendom zijn van één of ander resort, maar ook verrassend vaak fantastisch mooi. Water, wind en tijd hebben de zachte rotsen gemodelleerd. Grotten, schitterende rotspartijen, afgewisseld met schilderachtig mooie baaien om te zwemmen en te zonnebaden. Hier worden de foto’s gemaakt die de Algarve tot een droombestemming maken. In Albufeira heb ik genoeg van het nerveuze rijden langs de kust en zet koers richting de Serra do Caldeirao. Hier voelen mens en machine zich eindelijk weer één, urenlang over bochtige, smalle wegen. Bergop, bergaf, met hier en daar een oud dorpje. Sommige van hen zijn alleen via een stoffig offroad paadje te bereiken. Heerlijk, maar toch spoel ik ’s avonds op weg naar Fuzeta weer aan op de kust. In het restaurant Praca de Republica bestel ik een fantastische tonijnsteak Portugese art, met veel olijfolie en uien, uiteraard met een heerlijke rode wijn. Een passend slotstuk van mijn reis door Portugal. De volgende dag gaat het richting Andalusië. Althans, dat is de planning, het weerbericht brengt daar echter verandering in. Een lagedrukgebied boven de Middellandse Zee zorgt ervoor dat de komende drie dagen voor aanhoudende regen op het hele Iberische schiereiland. Overal? Nee, in het uiterste westen blijft het mooi. Aan de Costa Vincentina dus, toch al mijn favoriete plek in Portugal. Toeval? Voorzienigheid? Maakt allemaal niet uit, de volgende dag draai ik de Yamaha weer om z’n as en rij terug. Terug naar het Wilde Westen! ________________________________________ [KARTE AUS MRD 08/2011 SEITE 110] INFO Bijna nergens anders in Europa is het het hele jaar door zo’n mooi weer als in het zuiden van Portugal. In de Algarve kan het zelfs in de winter nog een aangename 20 graden worden. Echter, de overgewaardeerde Algarve is nauwelijks een goede reden voor zo´n lange reis, veel spannender zijn de Serra de Estrela, Alentejo en zuidwestkust. Ligging: Zuidwest-Europa Buurlanden: Spanje (noorden en oosten), Atlantische Oceaan (westen en zuiden) Hoofdstad: Lissabon Afstand vanaf Utrecht: 2.183 km (Lissabon, weg), 1.851 km (Lissabon hemelsbreed) Oppervlakte: 91.982 km² (ruim 2,2 keer Nederland) Inwonertal: 10,7 miljoen Hoogste punt: Ponta do Pico, 2.351 (Azoren) / Torre, 1.993 meter (vaste land) Toeristische trekpleisters: klooster van Batalha, Évora, Guimarães, Elvas, Porto, Coimbra, Convent van Christus te Tomar, Côavallei, Alto Douro, Alentejo, Serra de Estrela, Ria Formosa Natural Park en vele mooie kerken en kloosters (o.a. kerk van Nossa Senhora dos Remédios en het klooster van Alcobaça) Taal: Portugees Schrift: Latijns Munteenheid: Euro (EUR) Tijdsverschil: 0 uur (zomer +1) Klimaat: ondanks dat Portugal aan de Atlantische Oceaan ligt kent het land grotendeels een mediterraan klimaat. In het noorden ligt de temperatuur gemiddeld een stuk lager dan in het zuiden, bovendien regen het er ook veel vaker. In het zuiden is het nagenoeg het hele jaar door droog en schijnt de zon altijd volop, zelfs hartje winter zijn temperaturen rond de 20° geen uitzondering. Meer richting het binnenland overheerst het landklimaat en stijgt de temperatuur in de zomer tot grote hoogten. Landschap: bijzonder aan Portugal is zijn extreem lange kustlijn van maar liefst 832 kilometer lengte. Het vaste land wordt doormidden gesneden door de rivier de Taag, ten noorden van deze natuurlijke grens is het landschap beduidend bergachtiger dan ten zuiden ervan. Portugal heeft ook twee eilandengroepen, Madeira en de Azoren. Beste tijd: het zuiden van Portugal is het hele jaar door een prima bestemming. In het bergachtige noordoosten en in de Serra de Estrela (wintersportgebied!) arriveert de lente pas in april. Het temperatuurverschil tussen kust en bergen is aanzienlijk, waarbij de meeste regen in de wintermaanden valt. Hartje zomer kan de temperatuur in het binnenland, met name in de Alentejo, oplopen tot boven de 40°. Andere minder prettige bijkomstigheid is dat alle bezienswaardigheden verzuipen is de massale toeristenstroom. Vanaf half september neemt de drukte af, helaas is het landschap dan wel knap dor door de hete zomerzon. Op z’n mooist is Portugal tussen april en juni. Wetenswaardigheden: het grootste nadeel van Portugal is de lange reis erheen, tweeduizend ‘woonwerk’ kilometers is geen pretje. Je kunt echter ook vanaf verschillende Duitse stations, onder meer Düsseldorf, naar het Zuid-Franse Narbonnen, een enkeltje met motor kost rond de driehonderd euro. Een druppel op de gloeiende plaat overigens, want dan nog is het een dikke elfhonderd kilometer tot aan de Portugese grens. Zelfs in het laagseizoen zijn er prima toeristische opvangcentra te vinden. De meeste pensions en campings openen begin mei en sluiten in oktober. In de grote steden en langs de kust is de situatie aanzienlijk beter. In het eenzame binnenland zijn ook leuke plaatsen te vinden om vrij te kamperen. Contact: www.visitportugal.com REISDUUR: 10 DAGEN REISAFSTAND: 2.000 KM ________________________________________ [UNTERSCHRIFTE] 004,008 Jeruzalem de Romeu, een klein stadje in het noordwesten van het land. 016, 022, 027 De oude plaats Linhares in de Serra da Estrela. Op het dorpsplein staat zelfs nog een oude schandpaal. 035 Windturbines in de Serra da Estrela 041 De dam bij Gouveia ziet er bijna uit als een oud Romeins theater, maar is nieuw. 043, 055, 059, 072, 073 In de Serra da Estrela, zijn niet alleen grote wegen, maar ook bizarre rotspartijen. 051, 048 Het hoogste punt van de Serra de Estrela, de berg Torre met 1.993 meter. In mei ligt hier nog sneeuw bij de enige skilift van het land, het oude observatorium op de top wordt niet meer gebruikt. 068, 076 Azulejos, de beroemde Portugese tegels zijn overal te bewonderen. Dit is in Gouveia. 092, De plaatsen in de Alentejo zijn wit en mooi, bijvoorbeeld Alter do Chao. 105 De Romeinse tempel van Diana in Evora. 111 Stierenvechten wordt ook gedaan in Portugal, alleen wordt de stier niet gedood. 116 Uniek zijn de nesten van ooievaars op de rotsen hoog boven de zee bij de vuurtoren van Cabo Sardao. 134, 136, 144, 308, 310, 390 Reizen op kleine wegen in de Serra de Monchique. 153, 154 Een oude gerestaureerd windmolen in Odemira. 176, 225, 257 Lente in Portugal. 150, 205, 211 Een van de mooiste regio’s van Portugal is het zuidwesten: Costa Vincentina. Eenzaam, wild, ongerept en veel mooier dan de Algarve verder naar het zuiden. 184 De vuurtoren van Cabo de São Vincente markeert de meest zuidwestelijke hoek van het land. 227 In het zuiden zijn de dorpen schoon, fris en helder. 228 Carvoeiro in de Algarve, de droom van een zon-zee-strand toerist. 243, 246, 248, 249 Ferragudo heeft in tegenstelling tot veel andere plaatsen in de Algarve zijn oorspronkelijke charme kunnen behouden 264, 269 In de Algarve heeft de erosie prachtige rotsen gevormd, zoals hier te zien is in Ponta da Piedade in Lagos. 289, 298 Traditionele kleurrijke vissersboten zijn niet veel meer te zien in de toeristische Algarve, hier in Tavira. 304 Een wereldwijd bewe