Oude Liefde: Yamaha TX750

Soms ontmoet je in je leven de motor van je dromen. Als je haar daarna beter leert kennen, blijkt ze nukken te hebben die soms voor onoverkomelijke problemen zorgen. Maar de ware liefde laat zich niet afschepen met een oneffenheid en zorgt er met toewijding voor dat zijn levensgezellin haar verwoestende imago verliest. Sommige motoren hebben bovenmatig aandacht nodig om haar eigenaar dat stukje genot te geven waar hij recht op heeft.Met de XS650 stal Yamaha de harten van veel motorrijders en daarmee leek in de jaren 70 de weg vrij voor nog grotere successen. De Japanners werkten in hoog tempo aan een serie viertakt motoren voor de sportief ingestelde motorrijder. Niet dat de bestaande modellen van het Japanse merk suf waren. Integendeel zelfs, Yamaha maakte al ultrasportieve tweetakten, alleen was dat in de ogen van veel motorrijders en ook de fabrieksleiding niet voldoende. Honda had in 1969 de knuppel in het motorhok gegooid met de fameuze CB750 Four en ook Kawasaki werkte aan een dikke viertakt viercilinder. Suzuki had de beroemde 750 driecilinder tweetakt en Yamaha leek de slag te gaan verliezen. Actie was geboden. Toen de TX750 vervolgens in 1973 werd gepresenteerd, was iedere motorrijder verrukt van het model. Het stoere, gladde motorblok dat strak in het frame paste, de mooie tank, de prachtige aluminium velgen en de dubbele schijfrem; het klopte helemaal en het deed menig jonge knaap smachten van verlangen.Zo ook Yvon Wolters die, krap 19 jaar oud, bij het zien van dit stukje techniek een ding zeker wist: die moest er komen! Alleen wanneer? Dat was als student natuurlijk een vervelend detail, want de buidel was redelijk leeg en het verlangen onevenredig groot. Het duurde echter tot 1979 eer Wolters eindelijk zijn knuisten om het stuur van de TX750 kon leggen. ‘’Een mooi moment’’, zegt hij lachend. ‘’Dat gevoel van iets hebben waar je smachtend naar had verlangd, deed mij terugdenken aan de jaren 60 toen wij hier in Hengelo de buurt onveilig maakten met de motoren van onze ouders. Destijds werd de motor al niet meer zo intensief gebruikt als in de jaren vijftig. Veel mensen hadden al een kleine auto en de motor stond in de schuur vaak weg te roesten. Dat vonden wij natuurlijk zonde en soms reden we dan stiekem een rondje door de buurt. Dat waren nog eens tijden!’’Het was begin jaren zeventig en de motorfiets maakte een enorme opleving mee. De keuze tussen een motor en een auto moest soms nog worden gemaakt, maar mensen konden zich steeds vaker beide veroorloven. De verkoopcijfers schoten omhoog en de Japanse fabrieken introduceerden de ene na de andere nieuweling voor het kooplustige publiek, zo ook de TX750. Een succes was geboren, want alles klopte aan deze viertakt twin. De gebruikte technieken waren zeer vooruitstrevend, zoals balansassen om trillingen tegen te gaan, een speciale terugvoerleiding die carterdampen via het luchtfilter opnieuw in de verbrandingskamer bracht en cilinderkoppen die al geschikt waren voor loodvrije benzine. Daarnaast had de TX750, behalve op de Amerikaanse markt, al een dubbele schijfrem in het voorwiel. Yamaha geloofde heilig in het nieuwe concept en startte ook de ontwikkeling van een 500 cc twin, de TX500, later de XS500, en een 350 cc, de TX350. De TX500 werd, net als de XS500, een redelijk succes, maar de eveneens zeer fraaie TX350 werd nooit uitgebracht. Naast de straatversie van de TX750 ontwikkelde men tevens een raceversie die werd ingezet in de befaamde Bol D’Or 24 uurs race in Frankrijk en in langeafstandsraces in Engeland. Het leverde geen aansprekende resultaten op en ook de straatmotoren kwamen in zwaar weer terecht. Ondanks een goede persintroductie en lovende verhalen doemden in juni 1973 de eerste problemen op. De zo ingenieus bedachte balansassen in het blok klopten de olie haast tot schuim en zorgden naast een slechte smering ook voor een ongekend hoge olietemperatuur. Yamaha deed er van alles aan om het probleem op te lossen en startte een terugroepactie, misschien wel de eerste ooit. Er werden een nieuwe, bredere olieleiding en een andere oliekoeler gemonteerd en weer wat later werden er compleet nieuwe en herziene motorblokken geplaats. Het mocht niet baten. De problemen waren serieus en konden binnen dit concept niet worden opgelost. Yamaha’s TX stierf een ruwe dood en werd opgevolgd door de driecilinder XS750.‘’Ja’’, zegt Wolters. ‘’Dat een oplaaiende liefde met een Oosterse schone niet altijd gemakkelijk is, ondervond ik ook al snel. In 1979 kocht ik mijn eerste TX750. Er volgden er nog negen en al snel sleutelde ik net zo veel aan de motoren als dat ik er mee reed.’’ Het probleem werd volgens hem hoofdzakelijk veroorzaakt door de destijds matige kwaliteit van de olie: ‘’In tegenstelling tot tegenwoordig had de Japanse motorfiets in de jaren zeventig technisch gezien een enorme voorsprong op de auto-industrie, maar de verkrijgbare motorfietsolie konden dat niet aan. Tegenwoordig zijn de oliën dusdanig verbeterd dat schuimvorming door kloppende balansassen niet meer mogelijk is. Overigens heb ik ook een keer geprobeerd om zonder balansassen te rijden, maar dat kost je je vullingen en schoenzolen. Gewoon niet te doen.’’Naast een schuimklopper was de TX ook een heethoofd en dat werd veroorzaakt door de balanspijp tussen de uitlaten, die precies in de rijwind lag. ‘’Tijdens een trip naar Frankrijk is mijn motor zo heet geworden, dat het vet uit de balhoofdlagers droop’’, zegt Wolters nu lachend. ‘’De volgende ochtend waren blok en frame nog gewoon warm. Tegenwoordig verwijder ik de balanspijp en met moderne olie rijd ik verder probleemloos rond.’’ Met een motor die Wolters zelf omschrijft als zeldzamer dan een Vincent en de ‘missing link’ tussen Japans en Engels, moet het toch moeilijk zijn om onderdelen te vinden? ‘’Inderdaad’’, beaamt hij. ‘’Gelukkig is een aantal onderdelen van de XS650 ook te gebruiken in de TX, maar de rest is vaak mondjesmaat te vinden. Originele uitlaten vind je bijvoorbeeld bijna nergens meer. Een paar jaar terug heb ik een TX750 club opgericht en daar kwamen veel positieve reacties op en nieuwe adressen voor onderdelen. Van de in totaal 406 verkochte TX-en rijden er nog honderd rond in Nederland en aantal eigenaren daarvan is lid van de club geworden. Gelukkig blijken er dan nog veel mensen te zijn die niet alles hebben weggegooid, waardoor we nog steeds verassende ontdekkingen doen. Dat laatste blijkt tijdens het jaarlijkse TX-treffen in Zwiep. Een van de leden arriveert met een busje en is aanvankelijk het onderwerp van hoon… tot hij de laadruimte laat zien. Daar ligt een enorme hoeveelheid nieuwe en gebruikte onderdelen uitgestald. ‘’Van een oude man gekocht, die niet meer wist wat hij er mee moest doen’’, vertelt hij met gepaste trots. ‘’Voor ons een geschenk uit de hemel’’, valt Wolters hem bij. Als de club de start voor een toerrit en het geroffel van de twin de omgeving met machtige motorklanken vult, is het toch mooi te bedenken dat er nog mensen zoals Yvon Wolters zijn. Mensen die motoren met een slecht humeur met veel aandacht en uiteraard de juiste middelen weer tot een parel van de weg kunnen maken. Meer info over de Yamaha TX750 vind je op www.tx750.nl [Bilder und BU’s][Opener: DSC_0025; linker Seite abschneiden und das rot/weisse ‘lint’ rechts unten wenn moglisch weg]De liefde van Yvon Wolters voor de TX750 is geen gemakkelijke, maar wel een onverwoestbare. [DSC_0052]Toen er nog geen internetadressen onder de kentekenplaat stonden: prachtig schildje van de vroegere Yamaha importeur. [DSC_0049]Starten is – hoe kan het ook anders – een heel spektakel. [DSC03798]Liefde betekent in het geval van de TX750 ook hard werken aan de relatie. [DSC03794 und DSC03805; 1 Unterschrift]Om de TX750 aan de praat te kunnen houden, heeft Wolters de beschikking over een aardig arsenaal aan onderdelen, alhoewel die voorziening steeds schaarser wordt.