Hoogwaardige achterschokdempers worden al jarenlang volgens beproefd recept gemaakt. Het jubilerende Öhlins, de Zweedse veringspecialist bestaat dertig jaar, vind het tijd voor wat anders en werpt de nieuwe TTX36 in de strijd. De nieuwe demper is, alhoewel ‘ie bestaat uit twee in elkaar geschoven buizen, aanzienlijk compacter dan conventionele dempers. De demperzuiger beweegt in de binnenste van de twee buizen en heeft geen shims of olieboringen meer. De olie stroomt er dus niet meer doorheen, maar wordt bij in- en uitveren door de zuiger in een gesloten kringloop gepompt. Via terugslagkleppen en de ruimte tussen de buitenste en binnenste buis komt de olie uiteindelijk aan de andere kant van de zuiger uit. Grootste voordeel: in- en uitgaande demping werken zo volledig separaat, zonder elkaar onderling te beïnvloeden. Tijdens onze eerste test levert het nieuwe systeem – gemonteerd op een Yamaha YZF-R1 SP – op Hockenheim uitstekende prestaties. De langgerekte Parabolica-achtige bocht op dit circuit vormt wat dat betreft de ultieme test voor het rijwielgedeelte van een motor. Volgas door de zes versnellingen neemt de R1 met TTX36 deze bloedsnelle horde steeds met een onverstoorbare rust. Ook bij heftig insturen van het Motodrom geeft de Yamaha geen krimp en blijft vastberaden en zuiver op koers. Geen pompende of anderszins duikende achterpartij. Waar conventionele dempers een heel korte ‘aanlooptijd’ nodig hebben om druk op te bouwen, geeft de nieuwe schokdemper al vanaf de eerste millimeter veerweg veel demping. Opvallend is vooral de enorm transparante feedback van het achterwiel. Werkelijk iedere oneffenheid in het asfalt is te voelen, net als het zich voorzichtig aankondigende glijden van het achterwiel. Zeker wat betreft aanspreken en feedback biedt de nieuwe TTX36 enkele belangrijke voordelen. Tot nu toe was in het reservoir altijd een gasdruk van 10 tot 14 bar nodig. Daarnaast moest de olie ook bij een harde afstelling en stevig inveren betrouwbaar en snel genoeg door het pakket shims boven de demperzuiger heen worden geperst. De TTX36 heeft aan slechts vier tot zes bar genoeg. Tegelijkertijd is de diameter van de demperzuiger geslonken van 46 naar 36 millimeter. De omvang en het dichtingsoppervlak van de zuigerdichtring vallen een stuk kleiner uit en daardoor kan de ring met minder druk uit de voeten. Ook de dichting van de zuigerstang heeft door de lagere druk minder wrijving, temeer daar die stang nu 14 in plaats van 16 mm meet. Ook veranderingen aan de afstelling zijn makkelijker uitvoerbaar. Na het laten ontsnappen van het gas kan het instelmechanisme van de in- en uitgaande demping worden uitgebouwd en opnieuw worden afgestemd. Voorheen moest de complete veerpoot worden gedemonteerd. Daarnaast heeft de TTX36 een groter stelbereik en moet het systeem heel fijngevoelig op veranderingen aan de set-up reageren. De nieuwe TTX36, die uiteindelijk de nieuwe standaard bij Öhlins moet worden, is voor wegmodellen vanaf midden januari 2007 voor € 1455,- in beperkte oplage verkrijgbaar. De TTX36 is er ook voor crossmotoren en de verkrijgbaarheid daarvan is een stukje groter. Schokdemper nieuw De demperbehuizing (foto boven, met windingen voor de veervoorspanning) en de daarin liggende cilinder vormen een tweebuizen-systeem. In de ruimte tussen deze twee buizen wordt de olie bij in- en uitveren heen en weer gepompt. In de binnenste buis beweegt de zuiger (1), die nu geen boorgaten meer heeft. Terugslagkleppen zorgen er voor dat de olie uitsluitend in één richting kan vloeien. Schokdemper oud Op de foto boven zijn de boringen in de zuiger goed te zien. Daar bovenop komt het voor de dempingkarakteristiek benodigde pakket shims te liggen (op de achtergrond). Bij in- en uitveren moet de olie, eenvoudig uitgedrukt, als het ware de dunne stalen schijfjes (2) aan de kant drukken. Een zuigertje (3) in het reservoir scheidt het onder hoge druk staande gas van de demperolie.