Occasion: Aprilia Pegaso 650

Er is een gezegde dat ons verteld dat je niet op één been lopen kunt. Dat is al eeuwen zo. Bij Aprilia kwamen ze er eind jaren tachtig achter dat ze ook niet op twee benen konden lopen…. De druk van de milieubrigade voor schonere uitlaatgassen en minder uitlaatgeluid werd in die tijd groter en groter. Aprilia, een toen nog jonge fabrikant van tweetakt motoren, moest snel schonere motorfietsen (lees: viertakten) gaan produceren om geen vroege dood te sterven. Het eerste resultaat was de offroad ETX600, de voorloper van de Pegaso. De 600 cc ééncilinder tweekleps voor deze machine liet Aprilia ontwikkelen en fabriceren bij het gerenommeerde Rotax. Aprilia zorgde voor het rijwielgedeelte, het (weinig opzienbarende) design en de assemblage. De eerste viertakt van het nog jonge Aprilia kwam tot leven.Maar voordat hij volwassen werd, kreeg de ETX600 al in 1992 een vervanger in de vorm van de Pegaso. Met een geheel nieuw blok (nog steeds door Rotax gemaakt) dat wél tot volwassenheid zou komen: de bekende 652 cc éénpitter met elektrische starter, balansas, vijfversnellingsbak, dry-sump smeersysteem en kettingaandrijving.Datzelfde blok ging een jaar later ook dienst doen in BMW’s eerste kettingfiets en ééncilinder in veertig jaar: de F650. Met dat verschil dat er op de Aprilia Rotax een ingewikkelde, dure, maar ook o zo mooie kop met vijf kleppen op de cilinder werd gezet. Dat leverde echter niet alleen maar voordelen op. Weliswaar liep de Aprilia aan de ene kant onder de 3.000 tpm smeuïger rond, pakte het beter op en had het een bredere powerband dan zijn vierkleps equivalent, maar aan de andere kant was het benzineverbruik veel hoger. Zo hoog zelfs dat de eerste Fireblade uit dezelfde periode, met tweeënhalf keer zoveel vermogen, het maar moeizaam kon evenaren. Of anders gezegd: de F650 kwam met dezelfde liter brandstof minimaal anderhalf keer zo ver als de Pegaso. Hoezo milieuvriendelijk?De achterstand die de Pegaso ten opzichte van de F650 had (nota bene door Aprilia in opdracht van BMW zelf in Noale in elkaar geschroefd!), kon maar moeizaam worden weggewerkt. Ook het rijwielgedeelte had een aantal nadelen, omdat het veel meer een offroad was dan een straatmachine, of zoals BMW haar F650 noemde: een Funduro. Verder had de Pegaso I een enorme zithoogte, een vrij kleine benzinetank en bood weinig comfort. Hoewel men aan het bouwen van de F650 goed verdiend zal hebben (zeker gelet op de grote verkoopaantallen), moet dat bij Aprilia toch pijn hebben gedaan. Te druk met de productie van die Duitser, duurde het tot 1997 voordat het echte antwoord kwam. De Pegaso II uit 1995 was al beter, met een aangenamere zithoogte en vering, maar vooral het frisse (en lang verwachte) Italiaanse design van de III, de tot 22 liter vergrote tankinhoud, het comfortabelere zadel en de betere kuip maakten van de Pegaso eindelijk de motor die het op kon nemen tegen de Funduro van BMW. Het duurde daarna nog een paar jaar voordat BMW besloot de productie uit Noale weg te halen en de F650 grondig te herzien. Aprilia reageerde daar weer op met de Pegaso Strada met eigen motorblok, maar dat is een verhaal van latere zorg.+KoppelComfortRelatief soepel-BenzineverbruikActieradiusZachte voorvorkLichte pendelneigingAANKOOPTIPSEigenlijk zijn er heel weinig problemen met de Pegaso geweest, afgezien van het benzineverbruik en lekkende cilinderkoppen als gevolg van het niet natrekken van de kop, 1000 km nadat hij er om welke reden dan ook af is geweest (zie kader met modelwijzigingen). Het zal duidelijk zijn dat je aan de III een betere motor hebt. Probeer in ieder geval bevestigd te krijgen dat de kopbouten goed zijn nagetrokken. Het vervangen van een lekke koppakking gaat namelijk erg veel geld kosten. Misschien is de beste tip wel om je voor, tijdens of na de koop even tot een Aprilia-specialist als Moto2000 uit Heinkenszand te richten. De voor de fotografie ter beschikking gestelde Pegaso III is een occasion van Ensing Motor Apeldoorn. Het paard heeft 36.000 kilometer gegaloppeerd, is in 1999 geboren, verkeert in goede conditie en moet € 2.750,– kosten. Info: 055-3230790 of www.motorapeldoorn.nl [Kader][Beeld: aprilia-moto-65]DE ´STARCK´ MOTO 6.5Nog een motor met het Oostenrijkse Rotax-blok, maar met een wel héél bijzondere styling, was de door de Franse designer Phillipe Starck getekende Moto 6.5. Mooi of niet mooi, het goede was dat Starck en Aprilia erin slaagden om niet alleen een pure design motorfiets productierijp te maken, maar ook nog van goede rijeigenschappen te voorzien. Maar nog meer dan de Pegaso werd de Moto 6.5 ook geen populaire machine. Tenminste de eerste tien jaar niet, volgens de kenners is het echter een absoluut verzamelaarobject voor de toekomst en een betere belegging dan goud!MARKTSITUATIEZoals in elke winterperiode worden er meer motoren door handelaren te koop aangeboden dan er door particulieren te koop worden gezet. Verhouding: grofweg 80/20. Om met de laatste verkopers en de laagste vraagprijs te beginnen: € 1.795,– voor een destijds overjarige Pegaso II, in 1997 op kenteken gezet met 50.000 kilometer op de klok. Voor € 250,- meer kun je een derde generatie Pegaso uit 2000 aanschaffen met 37.000 km achter de benen. Bij dealers beginnen de prijzen bij € 2.750,-. Of het bouwjaar dan 1997 of 2000 is, is niet zo belangrijk, eerder de kilometerstand, de uiterlijke staat en die van het onderhoud. Ook het aantal maanden garantie kan een overweging waard zijn. Tot slot: meer dan € 3.500,- mag een Pegaso (al dan niet met injectie) niet kosten.MODELGESCHIEDENIS1992Introductie van de Pegaso I met het Rotax vijfkleps blok.1995Introductie van de Pegaso II. Belangrijkste wijzigingen waren de 30 mm lagere zit en de betere achterschokbreker.1997Introductie van de Pegaso III. Technisch gezien nagenoeg identiek aan de II. Zelfde blok, frame, voorvork, swingarm en wielen. Wel een ander uiterlijk en wederom een lagere zit. De kuip was veel groter dan bij de II. Ook de einddempers waren anders. Met uitzondering van kleurwijzigingen en wat kleine modificaties veranderde er weinig tussen 1997 en 2000.Bij de 1000-beurt was het natrekken van de kopbouten voorgeschreven. Dit werd vaak niet gedaan, aangezien de nokkenassen dan verwijderd moesten worden. Dit leidde nogal eens tot een lekke koppakking, mede omdat er behoorlijk wat rek in de tapeinden zat. Deze zijn op een gegeven moment (rond ’98 of ’99) gemodificeerd. De gemodificeerde tapeinden zijn te herkennen aan een gestanst vierkant aan de bovenzijde. Deze tapeinden rekten minder, maar het natrekken van de kopbouten bij de 1000-beurt bleef wel voorgeschreven.2001 Introductie van de Pegaso III i.e., voorzien van een Sagem injectiesysteem. De upside-down voorvork werd vervangen door een 45 mm telescoopvork en de zithoogte werd lager, terwijl een nieuw stuur met nieuwe schakelaars een wat hogere plek kreeg. Het blok kreeg een nieuwe airbox, een zwaarder vliegwiel en een omvalsensor. En omwille van de emissie-eisen kreeg het uitlaatsysteem een ongeregelde tweeweg katalysator. Andere bijzonderheden: RVS omvlochten remleidingen en een liter minder tankinhoud (21 liter) door een andere brandstofpomp. [Beeld: Aprilia_Pegaso_Tuscan]2003Introductie van de Tuscany Tibet uitvoering met oranje/roodbruine kleurcombinatie. Daarnaast had deze Pegaso een andere achterschokdemper met hydraulisch verstelbare veervoorspanning en een voorvork met andere binnenpoten, waardoor hij hoger op zijn poten stond. Verder was de ruit hoger en zat er standaard een aluminium topkoffer op.INTERNETwww.apriliaforum.com www.aprilia-riders.nl https://home.clara.net/dave.moore/pegaso.htm Technische gegevens (1999)MOTOR vloeistofgekoelde staande ééncilinder, dubbele bovenliggende nokkenassen en vijf kleppen per cilinder, carburateurs, kabelbediende natte meerplaatskoppeling, vijfversnellingsbak, ketting.Boring x slag 100,0 x 83,0 mmCilinderinhoud 652 ccCompressie 9,3 : 1Max. vermogen 36 kW (49 pk) bij 7.000 tpmMax. koppel 59 Nm bij 6.500 tpmRIJWIELGEDEELTE stalen frame met aangeschroefde onderbuizen, upside-down voorvork, stalen swingarm met monoschokbreker, schijfrem voor Ø 320 mm met tweezuiger remklauw, schijfrem achter Ø 220 mm met enkelzuiger remklauw, bandenmaten v/a 100/90S19 en achter 130/80S17. MATEN EN GEWICHTEN wielbasis 1.480 mm, balhoofdhoek 61,6°, naloop 111 mm, veerweg v/a 175/165 mm, zithoogte 817 mm, tankinhoud 22 liter, volgetankt gewicht 201 kg. ALTERNATIEVENDe meest directe concurrenten van de Aprilia Pegaso waren de BMW F650 en de Suzuki XF650 Freewind. Een slapende underdog was, de KTM 640 Duke II.[Beeld: F650 of F650 – 2]BMW F650 Nadat de Pegaso in 1992 verscheen, kwam de ´Funduro´ F650 in 1993. Maar de verkopen overstegen niet alleen al snel die van de Pegaso, maar ook die van de verwachtingen. En dat ondanks het feit dat de ´Beier´ eerst een aardig stukje duurder was. Kwam dat alleen door het embleem? Moeilijk te zeggen. Makkelijk te zeggen is dat de BMW hetzelfde Rotax-blok had als de Pegaso, alleen dan met een vierklepskop. Qua rijeigenschappen leken ze veel op elkaar, maar de Duitsers hadden zowel de vering als ook het benzineverbruik beter voor elkaar. TECHNISCHE GEGEVENS (1999)Vloeistofgekoelde staande ééncilinder, 652 cc, carburateurs, 48 pk, 57 Nm, vijf versnellingen, ketting, stalen frame, telescoopvoorvork, stalen swingarm met monoschokbreker, banden v/a 100/90S19 en 130/80S17, tankinhoud 17,5 liter, volgetankt gewicht 199 kg.PlusZithoogteBetrouwbaarheidComfortZuinigRijeigenschappen MinSlecht kettingschermBokkig onder 3.000 tpm.[Beeld: Freewind]SUZUKI XF650 FREEWIND Alhoewel een frisse verschijning, werd de Suzuki Freewind geen doorslaand succes. Het blok kwam van de DR650, maar werd nu gevoed door twee carburateurs en liep door een balansas trillingsarm en soepel. Het had verder een brede powerband en een fijne bak. De eerste Freewinds hadden soms last van lekkende kleppendeksels door het ontbreken van een goede pakking. Een ander probleem was de lange zijstandaard, waardoor de motor gevaarlijk rechtop stond. De Freewind kreeg in 2000 een kleine facelift en verder veranderde er niets. Hoefde ook niet, want het was een fijne en makkelijk motor met een breed gebruiksgebied. Het comfort kon beter en ook de duo zou zich een wat langere buddy wensen, maar verder….TECHNISCHE GEGEVENS (1997)Olie/luchtgekoelde staande ééncilinder, 644 cc, carburateurs, 48 pk, 52 Nm, vijf versnellingen, ketting, stalen frame, telescoopvoorvork, stalen swingarm met monoschokbreker, banden v/a 100/90-19 en 130/80-17, tankinhoud 18,5 liter, volgetankt gewicht 196 kg.PlusSoepel blokVersnellingsbakTrillingsarmMinComfortTe lange jiffy[Beeld: 640Duke II]KTM 640 DUKE IINet als de Pegaso voor Aprilia, was de 640 Duke voor KTM de eerste stap op weg naar succes in de viertaktwereld. Onder de 3.000 tpm was het agressieve LC4-blok niet te harden, maar daarboven gaf het meer pret en plezier dan alle concurrenten bij elkaar. Voorzien van schitterende details, kwalitatief hoge materialen en een likkebaardend lekkere afwerking, was deze KTM een motor van extremen en peperduur bovendien (destijds tegen de ƒ 20.000,-). Een motor voor de liefhebber die niks te maken wil hebben met tamme Pegaso’s, suffe Funduro’s en Freewinds. Het was veel meer een voorloper van de supermoto dan een verkapte allroad. Met de nodige nadelen ook, maar voor de liefhebber van een hardcore ééncilinder eigenlijk de enige keuze. TECHNISCHE GEGEVENS (1999)Vloeistofgekoelde staande ééncilinder, 625 cc, carburateur, 55 pk, 60 Nm, vijf versnellingen, ketting, stalen frame, upside-down voorvork, stalen swingarm met monoschokbreker, banden v/a 120/70ZR17 en 160/60ZR17, tankinhoud 11,3 liter, volgetankt gewicht 165 kg.PlusSterk blokStrak rijwielgedeelteGewichtAfwerking en detailMinBetrouwbaarheidTankinhoudExtreem bokkig onder 3.000 tpm[Beeld: IMG_1630]DE OCCASION VAN…Ferry Bloom (34) uit Bergschenhoek heeft zijn Aprilia Pegaso Garda te koop staan.Ferry kocht zijn Aprilia in het voorjaar van 2004. Er stond destijds 6.000 kilometer op de teller en het bouwjaar was 2000. “Een goede occasion met weinig kilometers”, dacht ik zo. “Ik ben voor deze motorfiets gevallen vanwege de kleur en de uitstraling. Bovendien was dit een motor die je niet elke dag ziet.” Later ontdekte Ferry dat deze motor in een beperkte oplage is gemaakt, maar ondanks dat heeft hij absoluut nooit spijt gehad deze motor aangeschaft te hebben. Inmiddels staat de teller op 32.688 kilometer. Volgens Ferry is het vooral voor het woon–werkverkeer een ideale motor: “Hij is smal en hoog, waardoor je makkelijk naar voren kunt rijden bij een stoplicht en verder is hij redelijk zuinig. Ik heb eigenlijk alleen de uitlaat erg snel moeten vervangen.” Motorisch heeft de Pegaso van Ferry weinig of geen mankementen gehad. Wat hij wel een nadeel vond, was dat de importeur destijds weinig onderdelen op voorraad had en de levertijden abnormaal lang waren. De reden waarom de motor weg moet, is dat er gezinsuitbreiding op komst is. “En met twee kinderen en de derde in aantocht is een motor niet echt praktisch. Vooral als je regelmatig de kinderen van en naar school moet brengen, biedt een auto uitkomst. Ook de ruimte in de schuur wordt een stuk krapper met kleine kinderen, en om de motor nu dag en nacht buiten te laten staan, vind ik ook zonde.” En dus staat de Pegaso te koop. Onlangs zijn er nog twee nieuwe banden, een nieuwe kettingset en een nieuwe ventilator onder geplaatst. Hij rijdt weer als een zonnetje en Ferry verwacht voorlopig geen mankementen. Waarom jij zijn motor moet kopen? “Als je een motor zoekt die zuinig rijdt en goedkoop in onderhoud is, maar vooral lekker rijdt, is deze schitterende Aprilia Pegaso Garda voor een mooie prijs voor jou.” Je kunt Ferry’s advertentie op www.marktplaats.nl vinden onder nummer 322019950 of hem bellen op 010-522 31 01. [BU’s][Opener: HennyB-9710][2e spread][HennyB-9714][Details:][9655]Strak weggewerkt Rotax-blok. De beschermplaat is het enige wat nog neigt naar offroad.[9658]Gedateerd instrumentarium, maar wat is daar eigenlijk mis mee?[9661]Deugdelijke bagagedrager om toch nog iets mee te kunnen nemen.[9663]Niet te missen benzinekraan.