MotorZ Eindhoven

Op de hoek van het Eindhovense Celciusplein en de Drebbelstraat staat de winkel en werkplaats van Motor Z. Het motorzaakje is gespecialiseerd in vintage-motocross spullen. Het bedrijfje is van Seth Kox; hij runt het samen met een aantal autistische en moeilijk opvoedbare jongeren met afstand tot de arbeidsmarkt.

Als we de werkplaats van MotorZ binnenstappen klinkt er geen obligate Radio 3 of Qmusic uit de radio. Nee, hier snort een houtkachel in de hoek en worden authentieke platen gedraaid op een pickup. Bovenop de stapel LP’s ligt Deurdonderen van Normaal; in deze setting zou je Bennie Jolink inderdaad zo zelf rond kunnen zien scharrelen tussen de diverse restauratieprojecten of in de winkel met crosskleding uit de jaren 70 en 80. Het is een uniek sfeertje dat Seth Kox heeft gecreëerd in zijn ‘Winkel-van-Sinkel’. En uiteraard komt de koffie niet uit een automaat en zit die niet in plastic bekertjes; die wordt in alle rust gezet in een kleine cafètiere en gedronken uit koffiemokken die al een heel leven achter de rug hebben.
En dat laatste geldt ook voor de pas 30-jarige Seth Kox. Op zijn zestiende vertrok hij met een rugzak op naar Spanje, waar hij onder meer als barman, stratenmaker en automonteur werkte. Terug in Nederland knapte hij samen met zijn broer een pipowagen op, wist die voor goed geld te verkopen en met dat geld gingen de twee met de motor op wereldreis, tot het geld op was… Kox: “Mijn vader was officier in het leger in ’t Harde en ik was in m’n jeugd altijd al bezig met oude brommers en crossmotoren. Daar ontstond m’n liefde voor motorfietsen en de motocross in het bijzonder. M’n ouders lieten me altijd mijn gang gaan, maar ik moest wel altijd alles zelf doen èn oplossen. Op die manier werd doorzettingsvermogen en verantwoordelijkheid gekweekt, daar ben ik ze nu nog dankbaar voor.”
Terug in Nederland ging Seth het jongerenwerk in: “Het is een understatement, maar ik was zelf in mijn jeugd ook niet de gemakkelijkste. Maar ik kreeg van mijn ouders wel alle ruimte om mezelf te ontwikkelen. Door mijn eigen achtergrond maak ik altijd goed contact met jongeren en dan vooral met moeilijk opvoedbare jongeren. Dus toen ik na alle omzwervingen over de wereld terugkwam in Nederland, kwam ik in Eindhoven terecht. Ik was ondertussen helemaal weg van classic motorcross en wilde mijn liefde voor oude motoren en crossers graag combineren met een werkplaats waar moeilijk opvoedbare jeugd met een afstand tot de arbeidsmarkt kon worden begeleid en opgeleid. Mijn ervaring is dat heel veel van die jongeren best graag sleutelen aan brommers en motoren. En helemaal als we dan ook een paar keer per jaar samen op stap gaan, naar een motocross kijken of zelf een beetje rijden in een weiland of op een akker. Dat is geweldig om te doen en die gasten gaan dan helemaal los. Dan zien ze ook waarvoor ze het doen, dat hun werk ergens toe leidt en zin heeft. Dat is geweldig mooi als je van die jongens hebt die ooit met trammelant van school zijn geschopt en vervolgens alleen nog maar wietrokend hele dagen en nachten op de bank voor de tv hangen of computerspelletjes spelen, maar die hier helemaal opleven als ze aan een oude Puch Maxi, een Yamaha XS650 of een Kawasaki KX mogen sleutelen met als doel er zelf een keertje mee te gaan rijden. We doen met ons Motor Z-team ook altijd mee aan een lokale Solex-cross, geweldig is dat. Dat motiveert ze enorm, ze krijgen weer wat zin in hun leven en hebben weer een doel. En zo krijgen ze dus ook weer een normaal dagritme te pakken.”

Omdat alles op en rond het jongerenwerk tegenwoordig is gereguleerd – en Seth’s moeder ook werkzaam is in deze sector als regiomanager bij de GGZ – besloot hij een zorgopleiding te volgen en de benodigde papieren – met specialisatie in autisme – te behalen. Zo begon hij als ambulant begeleider van autistische jeugd, maar niet lang daarna huurde hij de werkplaats aan de Eindhovense Drebbelstraat en kreeg hij vanuit de gemeente het predicaat ‘erkend leerbedrijf’. Seth: “Ik begon rond die tijd ook met mijn eigen deelname in de classic motorcross met een CZ en op deze manier kon ik mijn crosshobby dus ook een beetje gaan combineren met het jongerenwerk. Dat bleek aan te slaan, eigenlijk vind elke jonge gast het wel leuk om een beetje te sleutelen. En zeker als je samen met hen een bromfiets gaat opvoeren. Dat vinden ze allemaal geweldig. De vraag bij dit soort gasten is namelijk vooral: hoe bereik je ze? En dat blijkt met oude brommers en motoren uitstekend te gaan. Je probeert als begeleider iets positiefs te vinden om ze weer te motiveren en uit de put te halen. Daar speelt de motor dus een grote rol in. Daar zijn de meesten best lijp van. Hier kunnen ze in voor hun gevoel veilige omgeving werken aan iets voor zichzelf. Maar stel je daar ook weer niet teveel van voor: dat werken gaat echt 1 op 1 met strikte begeleiding en elke dag een hele duidelijke lijst met werkzaamheden, die ze punt voor punt af moeten werken. Dit soort mensen heeft niets aan een opdracht waar ze een hele dag of zelf meer mee vooruit kunnen, dat kunnen ze niet bevatten. In principe zijn er elk dagdeel twee jongens hier en die krijgen van mij hele strikte opdrachten mee, punt voor punt. Dat schept de broodnodige duidelijkheid voor hen. Het begint ook heel basaal, met zet de motor binnen, zoek een lege plek om te kunnen werken en draai dat en dat schroefje los. Maar omdat ze dit werk allemaal leuk vinden en omdat een geslaagde klus ook door hen als een persoonlijk succes wordt gezien, werkt het erg goed. Veel van die jongens hier weten ook gewoon niet wat werken is, wat dat betekent voor je leven. Die hebben zich thuis opgesloten in hun veilige omgeving en zitten daar al jaren. Het is voor hen al een enorme stap om de grote boze wereld weer binnen te stappen. Als ze hier aan het werk zijn, is het mooi om te zien dat ze zo enorm gefocused zijn. En bij het sleutelen merken ze ook dat het soms niet vanzelf gaat, net als in het gewone leven. Dat er wel eens wat afbreekt of er een boutje is dolgedraaid. Dat kunnen zij eigenlijk niet handelen in hun hoofd, maar hier leren ze daar toch mee om te gaan. Dat is heel belangrijk. Bij iedereen zit er in het leven wel eens wat tegen. Deze jongens moeten leren daarmee om te gaan en niet meteen in een hoekje gaan zitten pruilen.”
Naast de werkplaats is er dus sinds kort ook een heuse vintage-kledingshop met vooral oude crosskleding, die wordt gerund door autisten. Kox: “Dit winkeltje ben ik niet begonnen om geld te verdienen, maar om een paar jongens ervaring op te kunnen laten doen in een winkel. Ik heb her en der bij diverse motorzaken op zolder mogen rondscharrelen om te kijken wat er nog aan oude kleding en accessoires lag. Dat staat nu hier te koop in Eindhoven. Oude klassieke crosslaarzen en helmen, shirts en broeken met veel paars en roze… We hebben ook geen webshop en sturen ook niets op: je moet echt hier in de winkel komen, anders leren de jongens er immers niets van.”
“Ik heb een heel goed gevoel over ons nieuwe winkeltje. De motorwereld en zeker de motorcross, is een mooi klein wereldje. En ik merk dat iedereen deze jongens ook wel verder wil helpen. Zo’n man als Peter van den Nieuwenhof (een bekende naam in de classic motorcross in Nederland, red) bijvoorbeeld, die zet zijn hele netwerk in om deze jongens verder te helpen. Daar kan ik ook altijd terecht als ik een keer op een stukje land wil crossen met de jongens. Dan staat Peter langs de baan om de jongens aan te moedigen en te zeggen wat ze moeten doen om harder te gaan. Liggen ze er plat op en rijden net 40 km/uur met een oude crossbrommer, maar ze voelen zich wereldkampioen, prachtig toch… Die jongens hebben dan de dag van hun leven. Ze krijgen er zelfvertrouwen door en merken dat ze er gewoon zijn mogen. Dat is zo’n belangrijke stap voor deze gasten, dat is onbeschrijfelijk. Ik sleur ze ook gewoon overal mee naar toe. Voor Maarten Roos, de organisator van de MXGP in Valkenswaard, hebben we vorig jaar een kleine Honda XR75 minibike gerestaureerd. Dat was voor ons een prachtig project en als dank kregen we wat vrijkaartjes voor de GP. Daar ben ik toen met vier jongens naar toe geweest. Dat is voor hen een enorme stap, maar wat hebben ze ervan genoten. Daar praten ze nu nog over. Echt, het motorwereldje is prachtig. En zeg nou zelf, we zijn toch allemaal een beetje gek van motoren, dus dat sluit mooi aan bij mijn jongens, hahaha.”