Keuringseisen van helmen
Het nieuwe motorseizoen is van start gegaan en voor velen is dit het moment om een nieuwe helm aan te schaffen. Bij de zoektocht let je in eerste instantie vooral op het design. Toch is het motiefje dat de buitenkant siert van ondergeschikt belang, want het gaat tenslotte wel om je eigen veiligheid. Maar waaraan herken je een veilige en deugdelijke helm? De hoogte van de verkoopprijs alleen zegt natuurlijk nog helemaal niets. Wij geven je enkele tips. Over de maximale levensduur van een helm verschillen de meningen nogal. Toch is het aan te bevelen om minimaal om de vijf jaar je oude hoofddeksel te vervangen door een nieuwe. Door vocht en zweet verandert de hardheid van de binnenschaal, hetgeen ten koste gaat van de veiligheid. Bij een eventuele valpartij moet je de helm zelfs direct vervangen, ongeacht de leeftijd. De buitenschaal kan er namelijk nog tamelijk ongeschonden uitzien, datzelfde hoeft niet de gelden voor het binnengedeelte. De polystyreen (piepschuim) binnenschaal is gemaakt uit één stuk en biedt nog maar bar weinig bescherming als er breuken en/of zelfs gaten in zitten. Bij de motorzaak is het aanbod van helmen oneindig groot, zoals een bekende reclameboodschap luidt: je keuze is reuze. En ondanks dat je als motorrijder best veel gehelmd door het leven gaat, zullen er weinigen onder ons zijn die zichzelf als autoriteit op dit gebied beschouwen. Toch zijn er een aantal simpele zaken die erg behulpzaam kunnen zijn bij je helmexpeditie. Te beginnen bij het E-keurmerk. Iedere nieuwe helm moet voldoen aan de ECE 22.05 richtlijnen. Vaak wordt gedacht dat het hier om Europese regelgeving gaat, ten onrechte want de ECE (Economische Commissie voor Europa) is onderdeel van de Verenigde Naties. Het cijfer 22 staat voor de keuringseisen betreffende beschermende helmen en vizieren voor bestuurders en passagiers van motoren en brommers. Het volgnummer 05 geeft aan volgens welke richtlijnen er is getest. Eens in de zoveel jaar worden de regels namelijk weer wat aangescherpt en we zitten nu dus op de vijfde doorontwikkeling sinds de invoering van de ECE 22 normering. Iedere nieuwe helm moet voorzien zijn van een E-label, ontbreekt deze dan kun je vraagtekens zetten bij de veiligheid en herkomst. Dat wil overigens niet zeggen dat alle helmen die wel van een dergelijk label zijn voorzien, allemaal van dezelfde hoogwaardige kwaliteit zijn. Om het één en ander in een helder daglicht te kunnen plaatsen is het van belang om het etiket wat nader te bekijken. Allereerst staat er op het etiket een E met daarachter een cijfer. Dit cijfer geeft aan welk land het keurmerklabel heeft afgegeven (zie kader E-nummering). Daarnaast vind je op het etiketje twee cijferreeksen. De eerste betreft een soort ‘typegoedkeuring’ die wordt afgegeven voor een bepaalde productieserie. De twee beginnummers vertellen je aan welke ECE-norm de helm voldoet. Momenteel is dat 05, maar het kan natuurlijk zo zijn dat je met een overjarig model van doen hebt, waardoor de reeks begint met 04. Dat houdt in dat de helm is getest conform de regels beschreven in de ECE 22.04 normering die werd gehanteerd tot 2003. In de buurt van deze eerste cijferreeks vind je ook altijd één van de volgende letters: J, P, NP. Dit geeft aan of het kinstuk wel (P = Protected) of geen (NP = Not Protected of J = Jethelm) beschermende werking heeft. De tweede serie cijfers betreft een uniek nummer die elke helm afzonderlijk krijgt toegewezen, zodat deze altijd traceerbaar is. Het E-label geeft je dus enig inzicht in de kwaliteit van de helm en vertelt je snel of deze voldoet aan de huidige normstandaard. Toch zit er een klein addertje onder het ECE-gras. Er zijn vele landen bevoegd tot het toekennen van een E-keurmerk, maar lang niet allemaal gaan ze even serieus op de materie in. Vooral in de wat armere regio’s van deze aardbol krijgt het grote geld nog wel eens de voorkeur boven de veiligheid en wordt er rijkelijk gestrooid met keurmerklabels zonder al teveel acht te slaan op de testcriteria. Kies daarom bij voorkeur een helm met een E-keurmerk dat is toegekend door een land met een bonafide achtergrond. Dat wil uiteraard niet zeggen dat helmen met een keurmerk toegekend door bijvoorbeeld Azerbadjan, rijp zijn voor het grof vuil, maar het kan in een dergelijk geval geen kwaad om de verkoper om wat meer informatie te vragen. Met alleen een aannemelijk labeltje ben je er nog niet. Er zijn nog tal van andere zaken waarop je moet letten bij je zoektocht naar de ultieme helm. Grofweg kun je alle helmen in twee groepen indelen: polycarbonaat en glasfiber. De eerste soort is over het algemeen veel goedkoper, maar er kleven ook een aantal nadelen aan. Polycarbonaat is relatief zacht, met als gevolg dat de binnenschaal harder moet worden uitgevoerd dan een helm met een buitenschaal gemaakt van glasfiber. Dit is namelijk harder en kan daardoor veel grotere krachten weerstaan zonder te bezwijken. Hierdoor kan de binnenschaal van een zachter soort polystyreen worden gemaakt, dat de vrijkomende krachten van binnenuit beter absorbeert dan het harde piepschuim. Bovendien heeft polycarbonaat de eigenschap dat het uithard, helemaal wanneer het in contact komt met benzinedampen, waardoor het materiaal op den duur broos wordt. Er zijn tegenwoordig echter ook al talloze modellen die zijn voorzien van een speciale coating om dit tegen te gaan. Overigens zijn alle vizieren van polycarbonaat gemaakt. Gebruik daarom bij het schoonmaken nooit een of ander agressief goedje. Dit versnelt het verhardingsproces waardoor het vizier bij de impact van bijvoorbeeld een kiezelsteentje al kan breken of scheuren. Een ander aandachtspunt bij de koop van een goede helm is de grootte. De gerenommeerde fabrikanten maken voor een optimale pasvorm en dito draagcomfort gebruik van verschillende maten buitenschalen. Bij de budgettair wat aantrekkelijker varianten is deze er vaak maar in één maat. Hoe kleiner de maat, hoe meer de binnenzijde wordt opgevuld met extra binnenvoering. Dat lijkt misschien niet erg, maar bij een eventuele botsing krijgt je hoofd daardoor wel de gelegenheid om extra snelheid te ontwikkelen, waardoor je de binnenkant als het ware een kopstoot geeft. Bovendien oogt een kleinere helm een stuk eleganter dan zo’n lompe basketbal op je hoofd. Om er zeker van te zijn dat de pasvorm goed is, kun je in de winkel snel een testje uitvoeren. Zet de helm op, doe de sluiting dicht en voer de volgende opdrachten uit. Knik met je hoofd, eerst langzaam, daarna wat sneller. De helm moet de bewegingen van je hoofd feilloos volgen, zonder te schuren. Pak vervolgens de helm aan de achterzijde beet en trek deze naar voren. Als de pasvorm goed is blijft de helm netjes op z’n plaats. De derde opdracht is het controleren van de ruimte tussen voering en gezicht. Kun je je hand gemakkelijk tussen gezicht en voering krijgen, dan is de maat te groot. Voor dat je deze opdrachten echter uitvoert, moet je de helm eerst minimaal een kwartier gedragen hebben. Ook iets om wat extra aandacht aan te besteden is de sluiting. De snelsluiting is natuurlijk erg gebruiksvriendelijk, aangezien deze zelfs met handschoenen aan te bedienen is. Toch verdient de ouderwetse dubbel D-sluiting de voorkeur, omdat deze veel grotere krachten kan hebben. Kijk ook altijd of de helm voldoende ventilatiemogelijkheden heeft. Dat is niet alleen van belang om het beslaan van binnenuit te voorkomen en het verdrijven van vocht te bevorderen, maar een frisse blik rijdt nu eenmaal een stuk comfortabeler. Voor menigeen is de jacht naar een degelijke helm als het zoeken naar een speld in een hooiberg. Toch kun je zelf redelijk snel en simpel bepalen wat voor vlees je precies in de kuip hebt, als je maar weet waar je op moet letten. Als een helm aan alle hiervoor genoemde voorwaarden voldoet, betekent dit niet automatisch dat er extreem diep in de buidel getast moet worden, want er zijn ook genoeg ‘koopjes’ die zich kwalitatief kunnen meten met de duurdere merken. Feit is wel dat veiligheid voorop moet staan. De uiteindelijke keuze maak je met je hoofd, niet met je portemonnee. [[KADER]] [[Text bei E-NUMMERING]] Vele landen hebben een eigen testinstituut (in Nederland TNO) dat bevoegd is tot het verstrekken van een zogenaamd officieel E-keurmerk. Aan het nummer achter de E kun je zien welk land het keurmerklabel heeft afgegeven, hieronder een overzicht;: E1 Duitsland; E2 Frankrijk; E3 Italië; E4 Nederland; E5 Zweden; E6 België; E7 Hongarije; E8 Tsjechië; E9 Spanje; E10 Joegoslavië; E11 Groot-Brittannië; E12 Oostenrijk; E13 Luxemburg; E14 Zwitserland; E16 Noorwegen; E17 Finland; E18 Denemarken; E19 Roemenië; E20 Polen; E21 Portugal; E22 Rusland; E23 Griekenland; E24 Ierland; E25 Kroatië; E26 Slovenië; E27 Slowakije; E28 Wit-Rusland; E29 Estland; E31 Bosnië en Herzegovina; E32 Letland; E34 Bulgarije; E36 Litouwen; E37 Turkije; E39 Azerbadjan; E40 Macedonië; E42 Europese Gemeenschap; E43 Japan; E45 Australië; E46 Oekraïne; E47 Zuid-Afrika; E48 Nieuw-Zeeland. [[Text bei TESTEN VAN HELMEN]] ECE 22.05 NADER BEKEKEN Iedereen heeft wel eens van de ECE-keuring gehoord, maar bijna niemand weet wat dit nu eigenlijk precies inhoudt. Wij namen daarom een kijkje in het hagelnieuwe testcenter van Arai, waar de Japanse firma naast de tests voor het ECE-keurmerk ook nog keuringen volgens de veel zwaardere Amerikaanse SNELL-normering uitvoert. Aangezien de ECE-keuring door de wet verplicht wordt, lichten we deze nader toe. Voor een helm een ECE-keurmerk uitgereikt krijgt, worden helm en vizier aan een zestal tests onderworpen. Voor echter met het testen kan worden begonnen, wordt de helm eerst blootgesteld aan verschillende omgevingstemperaturen en weersinvloeden. Denk hierbij onder andere aan zes uur bij een buitentemperatuur van 50º Celcius, vier uur bij een temperatuur van -20º Celcius en vier tot zes uur onderwerping aan regencondities. Aansluitend ondergaat hij de volgende zes tests: Schokabsorptietest: de helm valt vanaf een hoogte van 2,85 meter op twee verschillende aambeelden waarbij van tevoren vastgestelde waarden niet mogen worden overschreden. Vervormingstest: de vervorming van de helm wordt gemeten nadat deze twee minuten heeft blootgestaan aan een kracht van 630 N. Vizier penetratietest: vanaf één meter hoog valt een gewicht van drie kilogram met aan het uiteinde een scherpe punt op het vizier. De afstand tussen de scherpe punt en het hoofd moet bepalen of het vizier aan de ECE-standaard voldoet. Vizieropening: vanuit verschillende posities wordt gekeken of het zichtveld voldoende is. Roll-off test: aan de rand van de achterkant van de helm wordt een staaldraad bevestigd die vervolgens via de bovenkant van de helm naar voren wordt geleid. Aan het eind van de draad hangt een gewicht van tien kilogram. De helm mag over niet meer dan een hoek van 30º verschuiven. Krasvastheid vizier: vanaf 16,5 cm hoog valt gedurende langere tijd in totaal drie kilo granulaat op het vizier in een hoek van 45º. Na het schoonmaken van het vizier wordt gekeken naar de aangerichte schade. Als alle tests voldoende worden afgerond, krijgt een helm het onderstaande E-label toegekend. Als voorbeeld de ‘vertaling’ van onderstaand label: E3 052306/P – 089174 E3: land dat E-label uitgereikt heeft, in dit geval Italië 05: geeft aan dat de helm gekeurd is conform de ECE 22.05 richtlijnen 2306: is het identificatienummer van alle helmen uit dezelfde productieserie P: staat voor ‘Protective’ en geeft aan dat het kinstuk een beschermende functie heeft. Kan ook ‘Not Protective’ (NP) of ‘Jethelm’ (J) zijn. 089174: uniek serienummer dat per helm verschilt [Bild E-keurmerk]
