Interview BMW designer Adrian van Hooydonk

Met de onlangs gepresenteerde BMW Concept e en Husqvarna E-Go heeft het BMW-concern een aardige voorzet gegeven waar het heen wil als het om ‘urban mobility’ gaat. Een van de drijvende krachten achter deze elektro-concepten is de Nederlander Adrian van Hooydonk, die binnen de BMW Group sinds twee jaar de verantwoordelijke man is voor al het design op twee en vier wielen van alle merken die onder de vleugels van de Duitse fabrikant vallen. Naast BMW zijn dat Rolls Royce, MINI en uiteraard Husqvarna. Een gesprek met BMW’s art director, zoals Van Hooydonk zijn functie zelf noemt, over nieuwe mobiliteit, de verschillen en overeenkomsten tussen auto- en motordesign en de toekomst. We spreken Adrian van Hooydonk op de afgelopen IAA Motor Show in het Duitse Frankfurt, waar de lange Nederlandse ‘Design Group Leader’ met gepaste trots rondloopt door de immense hal 11. Een hal die van voor tot achter is ingeruimd met al het nieuws dat BMW en de merken MINI en Rolls Royce op vier wielen te bieden hebben, maar waar ook de elektrisch aangedreven tweewielers als de BMW Concept e en de Husqvarna E-Go (zie ook MotoPlus 18) hun officiële opwachting maken. Een enorme variëteit aan voertuigen dus, die allemaal hun eigen specifieke identiteit en design dragen. Schatbewaarder van al die uiteenlopende persoonlijkheden en designstijlen is Van Hooydonk, die binnen de BMW Group als een art director boven alle designteams zweeft.? Een verantwoordelijke taak. Niet alleen voor wat betreft alle verschillende merken, maar ook vanwege het feit dat het om auto- en motordesign gaat. Twee uitersten zullen we maar zeggen. ! “Dat zijn inderdaad twee uitersten. Maar dat is ook wat deze designjob interessant maakt. Het gaat om industrieel ontwerpen en dan heb je altijd met de factor techniek te maken, zeker als het om voertuigen gaat. De ontwerpen die wij maken, bewegen zich voort door middel van eigen kracht. Daar komt heel wat anders bij kijken dan bij het ontwerpen van een koffiezetapparaat, om maar eens een dwarsstraat te noemen. De positionering van ieder afzonderlijk onderdeel luistert heel nauw en in die zin is het ontwerpen van een motor of auto altijd een gevecht om de millimeters. Een auto heeft een interieur en een exterieur, dat hoort allemaal bij elkaar en moet dus op elkaar worden afgestemd. Als je een motorfiets tekent, teken je ook ontzettend veel techniek. Techniek die in de meeste gevallen ook nog eens in het zicht ligt. Daar komt bij dat het bij een motorfiets net even wat verder gaat dan hoe het ding erbij staat op een parkeerplaats. Een motorontwerp is eigenlijk pas compleet als de rijder er op zit. Bij een auto maakt het niet zo veel uit of de bestuurder groot of klein is, je ziet nooit meer dan hoofd en bovenlichaam. Maar op een motor zie je alles, inclusief de lichaamshouding. Zit je verkrampt of ontspannen? Sportief of relaxed? Dat zijn allemaal zaken waarmee je in je ontwerp rekening moet houden.” ? Met een rol ‘boven de partijen’ zit je zelf waarschijnlijk niet veel meer achter de tekentafel?! “Klopt. Elk designteam heeft bij ons een eigen design director. Voor BMW Motorrad is dat David Robb. MINI en Rolls Royce, onze andere merken, hebben dat ook. Mijn rol in het geheel is er voor te zorgen dat ieder merk zich op een gezonde manier blijft ontwikkelen. In die zin geef ik de nodige impulsen, coach ik de afzonderlijke teams en zorg ik er voor dat de merken elkaar niet in de weg zitten. Daarbij werk ik nauw samen met de diverse marketingafdelingen en de ingenieurs. Veel brainstormen en werken aan het toekomstige design van onze merken. Een soort overall art director eigenlijk. Het eigenlijke ontwerpen doe ik nu dus veel minder. Momenteel hebben we ruim vijfhonderd teamleden verspreid over de hele wereld. Uiteraard in München, maar ook in Singapore en Los Angeles en binnenkort ook in Shanghai.”? Niet direct een baan waar je via een advertentie in de krant in rolt? ! Nee, niet bepaald. Ik heb er inmiddels achttien jaar op zitten bij BMW, waarvan vijf in Californië. In Nederland heb ik industrieel ontwerp aan de TU Delft gestudeerd, maar in Nederland hadden en hebben we natuurlijk geen auto-industrie van betekenis. Daar wilde ik in verder en na een eigen studio in Amsterdam te hebben gerund en wat omzwervingen in Italië, ben ik uiteindelijk op het Art Center College of Design in Zwitserland beland. Daar ben ik in contact gekomen met BMW en heb ik mijn eerste project voor het merk gedraaid: My First BMW, een auto ter grootte van de 1-serie. Op basis van dat project heb ik een baan bij BMW gekregen en the rest is history.” ? En al die tijd ook zelf motor gereden?! “Dat is meer iets van de laatste jaren. Ik heb zelf een klassieke BMW R69/S, die heb ik gekocht toen ik voor BMW in Amerika zat. Ben ook gek van boxers, ze klinken geweldig. Dat is echt het erfgoed van BMW. Van de huidige BMW’s zou ik kiezen voor een GS, maar dat heeft ook te maken met mijn lengte.”? GS, de naam is gevallen. Zonder twijfel de pijler onder het huidige BMW succes?! “Die fiets doet het al dertig jaar ontzettend goed en zal ook in de komende jaren heel belangrijk blijven voor BMW. Daarnaast hebben we een lange traditie als het gaat om toerfietsen en met de S1000RR hebben we recent een grote stap gezet in het sportieve segment. En nu zijn we als BMW zijnde hard aan het nadenken over wat men ‘Urban Mobility’ noemt.”? Het nieuwe toverwoord?! “Misschien wel ja. Tot nu toe zijn motorfietsen overwegend passionele hobbyartikelen geweest en niet echt een vervoersmiddel. We zijn er echter van overtuigd dat als het verkeer in de grote steden nog verder dichtslibt, de motorfiets meer en meer een functioneel vervoersmiddel gaat worden. Daar horen ook scooters bij en het is inmiddels geen geheim meer dat BMW ook in die richting wat gaat ondernemen. Voor stadsverkeer zullen scooters, denk ik, grotendeels elektrisch aangedreven gaan worden, net als onze Concept e.” ? Waarin ligt designtechnisch de uitdaging met elektromotoren en –scooters?! “Bij een elektromotor is het motorgedeelte heel klein en het batterijgedeelte juist heel groot. Dat ziet er niet heel aantrekkelijk en dat moet je dus omkleden. Dan wil je een voertuig dat er heel clean uitziet. Dat je meteen denkt: dat zal wel zero emission zijn. Bij een motorfiets en ook bij een auto heb je een ‘olieachtige’ onderkant en een cleane bovenkant als het ware. Een elektrovoertuig heeft dat niet en is aan alle kanten eigenlijk clean. Dat is dus een heel andere denkwijze als het om design gaat. Maar tegelijkertijd moet het er licht en dynamisch uitzien.” ? Kunnen we wat dat betreft ook meer overlap tussen auto’s en motoren gaan verwachten als het om design gaat?! “Hm, dat is moeilijk te zeggen. Het blijven dingen die elkaar wederzijds inspireren. Autodesigners kijken naar wat motordesigners doen en omgekeerd. Maar als het om nieuwe mobiliteit gaat, zijn er zeker raakvlakken. Dat is nog een groot onontgonnen veld. Niemand weet eigenlijk nog hoe dat er exact uit moet gaan zien. We mixen de designteams op dat gebied ook bewust. Je moet met die designs ook klanten aan gaan spreken die bijvoorbeeld nog niet tot de doorgewinterde motorrijders horen. Mensen ook die misschien wel nooit een motor overwogen hebben, maar toch iets zoeken om zich sneller en makkelijker door een stad te kunnen verplaatsen. Grotendeels nieuwe klanten dus en in die zin belangrijk, omdat we anders alleen maar substitutie zouden hebben. Om die groep te bereiken is een designgroep met daarin auto- en motorontwerpers naar mijn mening essentieel.” ? Vind je dat die overlap er op dit moment ook al is tussen de ‘conventionele’ motorfietsen en auto’s van BMW? ! “Het is niet zo dat we designelementen transplanteren van motor naar auto en vice versa, maar ik denk wel dat beide sinds het sportiever worden van onze motordesigns de laatste jaren dichter bij elkaar zijn komen te staan. Ik hoef niemand te vertellen dat onze motoren vroeger bekend stonden als degelijke toermachines, waar de onze auto’s juist een heel sportief imago hadden. Daar gaapte een groot gat tussen en dat hebben we nu denk ik al aardig gedicht.” ? Dat is een weg met vallen en opstaan geweest met missers als bijvoorbeeld de C1 en de R1200C Montauk. Hoe kijk je daar zelf tegen aan?! “BMW is een merk dat altijd, zowel bij de auto’s als de motorfietsen, heeft gezocht naar nieuwe wegen, nieuwe concepten. Maar BMW is als merk sterk genoeg om af en toe een misser te incasseren, een machine die niet aanslaat of achterblijft bij onze verwachtingen. Nu staan we er met onze verschillende productlijnen heel goed voor en dat is belangrijk in een tijd waarin je niet volledig op één poot kunt leunen.” ? BMW lijkt tot nu toe aardig door deze economisch moeilijke tijden heen te rollen. ! “In de autowereld merken we het momenteel niet zo heel erg. En als we het al merken, dan is het bij modellen als de Z4. Echte fun auto’s dus. Die kopen mensen toch vooral in tijden dat het echt goed gaat. Misschien geldt dat op dit moment voor de motorfietsen ook wel. Ons voordeel in deze is denk ik dat ons productpalet zo ontzettend breed is. En dat blijven we uitbouwen. Daardoor rollen we tot nu toe heel redelijk door de crisis heen.” ? Waar staat Husqvarna in dat grotere geheel?! “Veel grote bedrijven hebben de laatste jaren andere bedrijven overgenomen. Er was een tijd van enorme ‘mergers’ in de autowereld. BMW heeft daar ook aan meegedaan. Met MINI en Rolls Royce hebben we heel bewust twee merken gekocht en daar hebben we een heel duidelijk ontwikkelingsplan voor opgesteld. Hetzelfde geldt natuurlijk voor Husqvarna, dat we vijf jaar geleden overnamen. Dat project willen we niet overhaasten. Het is een kwestie van steeds één steen op de andere te zetten. Dat kost tijd en daar heb je geduld voor nodig. De ideeën hebben we in ieder geval, zoals iedereen met de Nuda heeft kunnen zien. Hoe het afloopt? Time will tell. Op een gegeven moment moet het natuurlijk ook financieel gaan functioneren.” ? Maar blijft het merk ook trouw aan haar roots?! “Uiteraard! Maar het hele crossgebeuren is natuurlijk wel een vrij klein segment. Met de Nuda zetten we de eerste belangrijke stap naar de openbare weg, maar desondanks blijft het een machine die sportief en visueel gezien een verbinding met de crossers heeft. Die lijn willen we ook vasthouden en daardoor zal Husqvarna een emotie-merk worden. Ik vind het in ieder geval een heel interessante designopgave.” ? Volg je de andere motorfabrikanten nu ook meer sinds je de supervisie over het motordesign hebt?! “Ik volg de complete markt, maar er zijn altijd merken waar je met bepaalde interesse naar kijkt, Ducati bijvoorbeeld. Of Harley-Davidson, een merk dat qua design mijlenver van BMW staat. Ik kijk ook met spanning uit naar de EICMA dit jaar. Twee jaar terug vond ik het maar een trieste bedoening wat de modellen en de aanwezigheid van de fabrikanten betreft, maar afgelopen jaar was het al weer een stuk beter met de terugkeer van de Japanse fabrieken en dit jaar wordt het een nog betere show.”? Inderdaad, kunnen we wat jullie betreft alvast de vloeistofgekoelde R1200GS en een motorscooter in een sportieve en toeristische variant noteren?! “Haha, daar kan ik nog niet veel over zeggen. Maar de scooter wordt in ieder geval ‘big news’ op de EICMA en de rest wordt ook heel interessant. Je zit er in ieder geval niet ver naast!” [STREAMER EERSTE SPREAD]“HET ONTWERPEN VAN EEN MOTOR OF AUTO IS ALTIJD EEN GEVECHT OM DE MILLIMETERS”[STREAMER DERDE PAGINA]“BMW IS ALS MERK STERK GENOEG OM AF EN TOE EEN MISSER TE INCASSEREN”