Dossier Euro 4
Eind dit jaar is het gedaan voor een flink aantal motormodellen. De Euro4-norm heeft hun lot inmiddels bezegeld. In dit ‘Dossier Euro4’ blikken we terug op een aantal motorfietsen waarvan we afscheid gaan nemen, maar we werpen ook een blik in de toekomst.
Het Zwaard van Damocles met de inscriptie ‘Euro4’ hangt dreigend boven de motorwereld. Vanaf 1 januari moeten alle nieuwe modellen voldoen aan de strengere Euro4-norm; voor de bestaande modellen die nog aan Euro3 voldoen geldt het komende jaar een uitloopregeling, zodat de voorraden en de motoren bij de dealer in de showroom niet in één klap onverkoopbaar zijn. Maar de fabrikanten schakelen massaal over en sommige Euro3-modellen die al wat langer meegaan krijgen geen technische update meer en zijn binnen afzienbare tijd dus niet meer nieuw verkrijgbaar.
De Euro4-norm omvat voor de motorfabrikanten een paar uitdagingen. Lagere emissiewaarden (geluid en schadelijke stoffen) is er één van, een standaard aanwezig ABS een andere. Ook de vanaf dat moment voorgeschreven on-board-diagnosestekker hoort daarbij. Op het eerste gezicht lijkt die laatste niet zo’n punt, maar bij een nadere beschouwing ligt dat toch anders. Het aanbrengen van een stekker in de kabelboom is op zich niet zo’n probleem, maar dit is geen gewone stekker. Hierover moet data kunnen worden uitgelezen en dat lukt niet als de accu nog gewoon met enkele kabels stroom aan de verbruikers levert. Hiervoor is een ‘databus’ nodig, meestal met CAN of LIN aangeduid (respectievelijk Controller Area Network en Local Interconnect Network). Kortom: het hele elektrische systeem moet worden aangepast.
Er zijn nog een paar verdere eisen, maar deze drie zijn de meest essentiële. Het zal duidelijk zijn dat dit voor sommige motoren lastig wordt. Naast de technische uitdaging is het voor de fabrikanten natuurlijk ook de vraag of het nog loont voor een bepaald model dat al jaren op de markt is. Wegen de verkoopaantallen op tegen de kosten die de Euro4-transformatie met zich meebrengt? De technische kennis is in principe voorhanden, maar zo’n update moet wel economisch verantwoord zijn.
Het wordt nog spannend om te zien hoe dit zal lopen, aangezien sommige fabrikanten nog niet helemaal duidelijk hebben gemaakt welke modellen zullen verdwijnen en welke blijven bestaan.
Zo zijn bij BMW veel modellen gehomologeerd volgens Euro3, maar wel al voorbereid op Euro4. Het enige dat er uit gaat is de K1300-serie, omdat die steeds meer op een zijspoor is beland door de nieuwe modellen met het sterke S1000-blok. De overgang naar Euro4 loopt bij de Duitse fabriek dus volgens een duidelijk plan. In zekere zin geldt dat voor alle fabrikanten, aangezien de deadline van 31 december 2016 al jaren bekend is. Alleen heeft het bij veel merken vrij lang geduurd voordat duidelijk werd welke modellen eruit gaan. Inmiddels is het meeste wel bekend. Zo zal bij Harley-Davidson de V-Rod-serie helaas verdwijnen, nota bene eigenlijk de meest moderne Harley-modellen. Maar ja, die verkoopcijfers hè.
Bij Aprilia leek het er aanvankelijk op dat alle tweecilinders zouden verdwijnen, maar inmiddels is er toch ook goed nieuws. Aprilia’s moederbedrijf Piaggio had al aangekondigd dat er nieuwe modellen en nieuwe motorblokken zullen worden ontwikkeld, waaronder ook weer tweecilinders, en daarvan zijn er recent alvast twee voorgesteld: de Shiver 900 en Dorsoduro 900, als doorontwikkeling van de 750-modellen. Daarnaast blijven uiteraard de snelle V4’s (Tuono en RSV4) en de lichte 50- en 125cc-modellen. Voor de Caponord 1200 en Mana 850 is het doek echter definitief gevallen. Dat is zeker wat betreft de recent nog vernieuwde Caponord erg jammer.
Ook bij Moto Guzzi, eveneens onderdeel van Piaggio, zullen er modellen uit het programma verdwijnen. De Griso 1200 en de Stelvio 1200 krijgen geen Euro4-update, maar verder loopt alles gewoon door in Maranello.
Bij KTM blijft het wat betreft de straatlegale motoren precies zoals het is. Modellen die nu nog als Euro3-gehomologeerd worden geleverd, zoals bijvoorbeeld de in Oostenrijk zelf populaire 690 SMC R, staan in 2017 opnieuw gehomologeerd in de showroom. Hier geen uitloopmodellen.
Triumph ‘benut’ de nieuwe Euro4-norm min of meer om het programma op te schonen. In het kort komt het erop neer dat alle luchtgekoelde motoren verdwijnen (Scrambler, America en Speedmaster). Die lijn was in 2016 al ingezet met de introductie van de Classic-modellen met het nieuwe vloeistofgekoelde 900-blok; voor 2017 komen daar diverse Bonnevilles en de Street Scrambler bij.
Alle verdere nieuwe modellen van afgelopen jaar, zoals de Speed Triple, de Tiger 1050 of de Tiger Explorer, zijn ook al volgens de nieuwe norm gehomologeerd. Voor de Tiger 800’s is er een Euro4-update voor 2017. Dat geldt ook voor de dikke paralleltwin in de Thunderbird. Het is nog niet duidelijk of de machtige 2,3-liter-Rocket III in 2017 zal blijven, hetzelfde geldt voor de 675cc-driecilinders. Triumph geeft nog geen commentaar, maar insiders schreeuwen het al van de daken: er komt op z’n minst een nieuwe middenklasse-driecilinder die rond de 800 cc zal meten en in een nieuwe Street Triple zal zitten. Een nieuwe Daytona 675 komt er waarschijnlijk niet, al wil Triumph dat nog niet bevestigen.
Van de Europese fabrikanten is inmiddels wel redelijk bekend wat er blijft en wat er uitgaat, en ook bij de Japanse fabrikanten is er inmiddels het nodige bekend. Bij Honda gaat de CBR600RR er uit, de markt voor supersportmotoren wordt door ‘s werelds grootste motorfabrikant niet meer als rendabel gezien. Kawasaki stuurt juist de W800 als Final Edition met pensioen en de grote Vulcan-modellen zouden ook aan de beurt kunnen zijn. Die hebben in elk geval al wel ABS aan boord, dus misschien is daarvoor nog een kans.
Suzuki wil nog niets definitiefs zeggen over het voortbestaan van de GSX-R600 en 750, al kunnen en willen we ons een Suzuki zonder GSX-R750 nauwelijks voorstellen. Voor de dikke cruisers lijkt het eind echter in zicht. Over de rest van de modellenlijn wordt helemaal niet gesproken. Yamaha laat iets meer los: De XJR1300/Racer en de XJ6- en FZ8-serie zullen verdwijnen.
Interessant wordt het ook bij de vele kleine merken als Bimota, Horex, Hyosung, Mash of SWM, om er maar een paar te noemen. Voor de lichte Gran Milano-modellen van SWM geldt in elk geval dat ze volgens jaar met Euro4-homologatie zullen worden geleverd. Voor alle andere merken, ook de grote, is er daarnaast nog een wettelijke achterdeur, want geen regel zonder uitzonderingen tenslotte. De fabrikanten hebben de mogelijkheid om een speciale vergunning aan te vragen, die van een ‘uitlopend model’. Daaronder kunnen alle motorfabrikanten – zowel grote als kleine – in 2017 en zelfs 2018 nog Euro3-modellen verkopen. Alleen geen onbeperkte aantallen. Per model mag het tien procent van de nieuwregistraties uit 2015 en 2016 zijn. Als dit aantal uitkomt op minder dan 100, dan mag het op die 100 stuks worden afgerond. Voor de kleine merken is dit waarschijnlijk een bijzonder wezenlijke achterdeur.
En hoe zit het als bijvoorbeeld in Portugal nog een nieuwe Euro3-motor staat die je wilt hebben, maar in Nederland al de limiet is bereikt voor die nieuwregistraties? Dan kun je hem dus niet importeren! De vergunning voor registratie moet in elk EU-land apart worden verleend en geldt ook alleen daar. Dat betekent in dit geval dus: je droommotor blijft in Portugal.
Wat levert Euro4 eigenlijk op? Voor ons motorrijders eigenlijk geen grote veranderingen. De afgelopen jaar al verkrijgbare motoren die aan Euro4 voldoen, blijken in het algemeen niet duurder, zwaarder, stiller of langzamer (uitzonderingen daargelaten). Maar ook al zijn de veranderingen voor ons niet echt merkbaar, voor de fabrikanten zijn ze dat zeker wel. Veel bestaande motoren zullen de Euro4-horde niet kunnen nemen. De markt zal eind dit jaar dus een soort reinigingseffect ondergaan.
Wie bij een van de uitlopende modellen denkt ‘ahhh zonde!’, die moet wellicht maar eens haast maken en proberen nog een goede deal te sluiten bij z’n plaatselijke dealer. Wie weet worden sommige van deze uitloopmodellen in de toekomst ook wel gezochte klassiekers, en dan kan deze Euro4-schifting zowaar een prettig gevolg hebben….
