De kleuren van de jaren 90
Grappig, geniaal of vreemd? De kleurrijke motormode van de jaren ‘90 lijkt vandaag de dag op zijn zachtst gezegd wat gek. Leren en textiel pakken en zelfs hele motoren schitterden in fel turquoise, roze en paars. Was de tijdsgeest van dertig jaar terug de basis onder een brutaal, experimenteel decennium of onder wansmaak op wielen?
Cris, de jongste bediende op de MotoPlus-redactie, krabt zich verbaasd achter de oren. “Hoe hebben ze dat zo kunnen maken?” Hij wijst naar de kleurrijke foto’s op het beeldscherm van onze vormgever. De nu digitale kleurenpracht is het resultaat van een dagje wroeten in het archief, waarbij we op zoek gingen naar de meest grappige en smaakloze kleurcombinaties bij motorfietsen én motorkleding uit de jaren negentig. Vele catalogi en dia’s verder hebben we een aardig ‘gruwelkabinet’, of tijdsbeeld zo je wilt, samen kunnen stellen.
De jaren negentig waren ook op twee wielen een enorm bont decennium. Maar waarom hulden weldenkende mensen zich dertig jaar geleden in fel turquoise, roze en paars, en deden ook de motorfabrikanten daar aan mee? Deze overkill aan kleuren doet tegenwoordig haast hallucinant aan. Maar nagenoeg alle kleding- en motorfabrikanten maakten zich er schuldig aan. Het paste blijkbaar perfect in een tijd van verandering – de kaarten werden wat dat betreft herschikt in de jaren negentig. Het decennium was dynamisch, helder en vol hoop. Er kwam op vreedzame wijze een einde aan de Koude Oorlog, Oost-Europa bevrijdde zich van het communisme en de beide ‘Duitslanden’ werden weer één.
En dan stond de eeuwwisseling vol verwachtingen ook nog voor de deur. Privé maar ook beroepsmatig veranderde het leven in die periode enorm. De voortschrijdende digitale revolutie zorgde voor het eerst op grote schaal voor het gebruik van computers, de opkomst van het internet, samen met e-mail-verkeer, en de eerste mobiele telefoons.
Was al dat bonte kleurgebruik misschien een uitlaatklep in deze enorme omwenteling in het leven? In de jaren negentig kwam het gebruik van textiel motorkleding vol tot bloei en dat dan meteen in enorm knallende kleurstellingen. Ook leren combi’s waren er niet langer uitsluitend in zwart, maar muteerden tot ‘papagaaien-combi’s’. De heersende tijdgeest: hoe opvallender, hoe beter.
Kleuren geven immers een boodschap af, roepen specifieke emoties op, bewust of onbewust. ‘Iemand de zwarte piet toespelen, het leven door een roze bril bekijken of het groene licht geven.’ Uit psychologische testen blijkt bijvoorbeeld ook dat hetzelfde voedsel als onsmakelijk wordt ervaren als het eerder een verkeerde kleur heeft gehad.
Niet alle kleuren gaan goed samen. Heel evenwichtig zijn echter de zogeheten complementaire kleuren (zie ook kader). Uitgaande van de drie basiskleuren rood, geel en blauw wordt de complementaire kleur steeds uit één van beide andere kleuren gemengd. Rood gaat goed samen met groen, blauw met oranje, geel met lila. Bij kleding blijft het dan stijlvol als je niet meer dan twee kleuren gebruikt.
Maar daar hebben ze zich zo’n dertig jaar terug niet bepaald aan gehouden. Het was er destijds echter vooral om te doen om klassieke regels en opvattingen over schoonheid overboord te gooien. Vanuit marketingoogpunt kwam daar nog een hoge herkenningswaarde bij, hoewel dat ook verloren kon gaan in een al even bonte achtergrondruis. Joggings- en skipakken schitterden destijds immers ook al in alle (on)mogelijke kleuren. Stijlbreuk uit principe…
En laten we niet vergeten dat de motormarkt werd in de jaren negentig werd gekenmerkt door een voortschrijdende diversifiëring, allroads braken definitief door, met name vanaf 1994 met de komst van de BMW R1100GS, superbikes gingen door de 150-pk-grens en de eerste speedbikes doorbraken de 300-km/uur-barrière. Ook met de kleurstellingen van dat alles gaven de designers subtiele signalen af.
Niet iedere motorfiets oogt in iedere kleur hetzelfde (goed). Een zwarte Ducati weet bijvoorbeeld niet iedereen bij de eerste blik te pakken. Het is natuurlijk volledig subjectief of een speciale kleur bij iemand in de smaak valt, of dat iemand in zijn auto een beige interieur met notenhout wil of toch liever zwart leer heeft.
Eind jaren negentig ontstond er zelfs een actieve tegentrend. De kleuren bleven weliswaar bont, maar de heel woeste kleurcombinaties raakten alweer uit de mode. De motormode schreef vanaf dat moment uni-kleuren of tweekleurig voor. Stijl, elegantie en esthetiek keerden weer terug, met name in Italië. Zoals bijvoorbeeld bij Tamburini’s meesterwerk, de MV Agusta F4 750. Zijn Ducati 916 had in 1994 al hetzelfde karakter. De combinatie van vuurrood met bronskleurige accenten voor frame en wielen was stijlbepalend. Het eveneens leverbare geel voor de 916 was echter eerder kenmerkend voor het kleine 748-zusje. Niemand wilde bij een ritje immers moeten uitleggen toch echt de ‘grote’ te rijden….
Als we eens over de rand van het bord heen kijken, dan blijkt uit cijfers dat er anno 2024 steeds minder variatie is in het kleurpalet van auto’s. Zo’n tachtig procent van de auto’s op de vaderlandse wegen is zwart, wit, zilver of grijs. Deze zogeheten niet-bonte kleuren zijn de laatste jaren steeds populairder geworden. De kleuren blauw en rood bungelen tegenwoordig ergens onderaan in de statistieken. Maar hoe onderscheidt je je nog van de massa als bijna alle auto’s zo serieus van kleur zijn?
Maar goed, het leven is nu eenmaal aan verandering onderhevig. Resteert de vraag: welke kant nemen de huidige trends ons op? Maken de knallend bonte kleuren wellicht een glanzende rentree? Misschien moeten we niet te hard oordelen over de mode van toen; zijn de fluor waarschuwingvestjes en textiel pakken van tegenwoordig niet van hetzelfde laken een pak?
Concluderen kunnen we wel stellen dat kleuren een enorme uitwerking hebben, en niet enkel subjectief. Veel motorfietsen komen in een andere kleur volledig anders over. Kleurpsychologie speelt een heel belangrijke rol in bijvoorbeeld reclame en ook vormgeving. Als de motor- en motorkledingindustrie hel gericht bepaalde emoties en reacties bij het publiek, potentiële kopers en eigenaren wil uitlokken, hebben designers vooraf al heel zorgvuldig over bepaalde kleuren nagedacht, ook al was bij de kleurenexplosie van de jaren negentig niet altijd duidelijk welke boodschap de bedenkers met een bepaalde kleurstelling wilden overbrengen.
Misschien kom je zelf nog foto’s van toen tegen als je eens in je, ongetwijfeld goed verstopte, motorfotoalbums duikt. We ontvangen graag wat foto’s (via reageren@motoplus.nl) uit deze bonte dagen, uiteraard voorzien van een passend bijschrijft.
