Dakar Rally 2021
Met zeven verschillende klassementsleiders en in de tweede week alleen al zes uitvallers in de top 10 was de 43e Dakar bijzonder onvoorspelbaar. Het Honda-fabrieksteam was in deze loodzware editie echter de enige echte vaste waarde. Ricky Brabec, Joan Barreda, José Cornejo en Kevin Benavides wonnen allen etappes, en ook de hoofdprijs kwam terecht bij een Honda-rijder: nadat vorig jaar Ricky Brabec voor het eerst sinds 1989 Honda weer een overwinning bezorgde was nu Kevin Benavides de beste.
Honda keerde in 2013 terug met een fabrieksteam in de Dakar, dat – in contrast met hun enorme ambities – jarenlang pijnlijk in de schaduw stond van KTM. In de 2021-Dakar behaalde het merk eindelijk hun beoogde superioriteit. Met een geolied team en een beperktere aanwezigheid van Japanse engineers won titelverdediger Ricky Brabec drie etappes, schreef Joan Barreda drie specials op zijn naam, klokte José Cornejo als klassementsleider één maal de beste tijd en was Kevin Benavides op twee dagen de snelste. En belangrijker: de 32-jarige Benavides werd bij zijn vijfde deelname de eerste Zuid-Amerikaanse winnaar van de Dakar. Een gebroken neus remde de Argentijn nauwelijks. “Een droom die uitkomt,” was Benavides’ weinig verrassende eerste reactie. “Toen ik over de streep kwam in de laatste etappe, schoot er van alles door mijn hoofd. Veel emoties… Paulo Goncalves (die vorig jaar dodelijk verongelukte, red.) kwam samen met me over de finish. Ik ben zo blij, ik beleef het moment intens.”
Brabec maakte het Honda-succes compleet door op 4,56 minuut van Benavides als tweede te eindigen – Honda’s eerste 1-2 sinds 1987. “Alles minder dan de overwinning is onacceptabel”, riep Brabec enkele dagen voor het einde nog. Hij kwam pas in de tweede week goed op gang; halverwege stond de enige Amerikaanse Dakar-winnaar ooit nog veertiende met een achterstand van ruim 25 minuten. “Ik kan mezelf wel voor m’n kop slaan dat ik pas tegen het einde de snelheid en het ritme had,” aldus Brabec.
Net als vorig jaar had KTM slechts één vertegenwoordiger op het podium. Toby Price viel in kansrijke positie uit na een zware val, Matthias Walkner was na koppelingsproblemen op dag 2 al kansloos, maar Sam Sunderland slaagde er in om ondanks een polsblessure wel de top 3 te halen. Voor de Brit was het zijn derde podium. En zijn derde finish in acht Dakars. “Dit was één van de zwaarste rally’s die ik ooit heb gereden”, verzuchtte hij als derde van slechts 63 geklasseerde finishers. “De snelheid lag zó hoog, elke dag moest je er staan. Er was nooit tijd om te ontspannen.”
Tot en met de tiende etappe had het door Ruben Faria gemanagede Honda-team nog grote kansen op een 1-2-3-, maar Cornejo ging als klassementsleider toen na 252 km hard onderuit. De Chileen haalde het einde nog als elfde en zakte daardoor naar de derde plaats in de stand. Direct na zijn binnenkomst onderging hij een medisch onderzoek, waarna hem vanwege nekletsel doorrijden werd verboden. Zijn plek op het podium leek te worden ingenomen door Joan Barreda, maar die strandde met een lege tank nadat hij op onverklaarbare wijze doorreed bij de tankstop onderweg. Twee etappes eerder was de ervaren Spanjaard nog ten val gekomen, waarna hij even het bewustzijn was verloren en bij zijn voortijdige finish gaf Barreda toe dat hij niet helder in zijn hoofd te zijn. Ook een sein naar de organisatie om beter de vinger aan de pols te houden.
Achter de top 3 maakte Dakar-rookie Daniel Sanders grote indruk met een vierde plaats. De 26-jarige Australische endurorijder werd zonder noemenswaardige rally-ervaring in het diepe gegooid en bleek zich uitstekend te kunnen redden. Ondanks een paar pittige valpartijen ging hij als ‘KTM Junior-rijder’ niet kopje onder en werkte zich van een 25e plaats na de eerste etappe op naar de vierde plaats bij de finish. Op de voorlaatste dag passeerde Sanders de 28-jarige Skyler Howes, die rijdt voor het Nederlandse Bas Dakar KTM Team. Die voerde na de derde special zelfs een dag het klassement aan en voldeed volledig aan de verwachtingen van teammanager Bart van der Velden: “Het is gelopen zoals we hadden gehoopt. Ik zag zijn potentie en wist dat hij goed genoeg was voor de top 5. Maar dat geldt voor tien à vijftien man. Als alles dan op z’n plek valt, is dat mooi om te zien. Hij heeft niks geleden en de motor ook niet.”
De elite-rijders konden dit jaar voor het eerst beschikken over slechts zes achterbanden. Van der Velden gruwde van die regel. “Wij zijn voor Skyler vooraf gigantisch druk geweest om dat goed voor elkaar te krijgen. Maar onze planning kon na de eerste dag al in de vuilnisbak. Er waren dagen dat de ASO meldde dat de route voor drie procent uit stenen zou bestaan en dan hoorde je na afloop dat die jongens het grootste deel van de dag over de stenen hadden gehobbeld. Het was niet te plannen. We hebben het gered, maar op dag 5 had Skyler al zijn vierde band nodig. Aan het eind van de dag was die afgeschreven. Daarna konden we met een andere band gelukkig meerdere dagen rijden. Maar het is een belachelijke regel. Het is gedaan om de snelheden van die topjongens te drukken, omdat die zuiniger met hun banden moeten omgaan. Maar het werkt juist averechts op de veiligheid: met slechte banden heb je geen grip en kun je die motor niet goed remmen. Dát is pas gevaarlijk. De snellere jongens moeten gewoon elke dag op een nieuw bandje vertrekken, die bandenregel moet er uit!”
Na zijn negende plaats van vorig jaar zocht Howes een team met fabriekssteun en dat vond hij in het door KTM nadrukkelijk ondersteunde Nederlandse team. “We hebben veel moeite moeten doen om het budget voor Skyler rond te krijgen, ik verwacht dat het voor volgend jaar met dit resultaat wat makkelijker wordt. Maar ik denk ook dat er nu wel meer teams aan hem zullen trekken. Ik hoop dat we vanuit Oostenrijk de hulp krijgen om hem te behouden. Ik gun hem zeker een plek in een fabrieksteam, maar hoop dat hij bij ons blijft. Vertrekt hij, dan hoop ik ook dat KTM ons helpt om weer een andere rijder op te kunnen opleiden. Dat was ook het hele idee achter het plan toen we twee jaar geleden gingen samenwerken met de fabriek.” Hoewel KTM voor het tweede rij een gevoelige tik uitgedeeld kreeg door Honda, bleef Van der Velden overtuigd van het KTM-concept; de Oostenijkse fabrikant is het enige merk dat hun rallymotor in kleine oplage produceert en verkoopt; het gros van alle Dakar-rijders gaat erop van start: “Die speciale fabrieks-Honda was dit jaar de snelste, maar voor mij is de KTM echt de beste rallymotor, ook om aan te werken. KTM had veel pech met het uitvallen van Price, die ondanks een dag met een kapotte achterband toch uitzicht had op de winst, en met de koppelingsproblemen van Matthias Walkner. Maar de Honda-rijders waren ditmaal wel ijzersterk, met name Cornejo. Honda lag ooit achter, maar dat is niet meer.”
Terwijl Honda de Dakar naar haar hand zette, was de blamage bij Yamaha immens. Lorenzo Santolino behaalde op de Sherco een keurige zesde plaats, Pablo Quintanilla pakte op zijn fabrieks-Husqvarna na een relatief kleurloze rally de zevende positie en de top-10 werd volgemaakt door KTM: in zijn elfde Dakar reed de 38-jarige privérijder Stefan Svitko naar een fraaie achtste plaats, Matthias Walkner werd na veel pech nog negende en Martin Michek completeerde de top 10. De Yamaha-fabrieksrijders ontbraken volledig. Nadat voor hem Andrew Short, Jamie McCanney, Franco Caimi en Ross Branch allen met mechanische pech het veld moeten ruimen, struikelde ook de enig overgebleven fabrieksrijder Adrien van Beveren, ondanks een motorblokwissel met tijdstraf toch nog op de valreep, want in de laatste etappe gaf ook zijn machine de geest. Van Beveren stond toen achtste…
Vorig jaar kreeg de organisatie veel kritiek over de hoge snelheden en het gebrek aan technische stages, voor de tweede Dakar in Saudi-Arabië had de ASO daar aan gewerkt. “Het land is vijf keer zo groot als Frankrijk, de mogelijkheden zijn enorm. Als ze willen, zouden ze een rally kunnen uitzetten zonder zand,” voorspelde Henk Hellegers, eigenaar van HT Rally Raid Husqvarna Racing. Zand vormde echter nog steeds een aanzienlijk onderdeel van de rally, net als de duinen en de stenen. Paul Spierings van Hellegers’ team beëindigde zijn derde Dakar net als zijn eerste als 26e, één plek lager dan vorig jaar. “Vet, hè”, vond een opgeruimde Spierings zelf. “Het was vijftig procent zwaarder dan vorig jaar. Toen heb ik er dagen plat op gelegen. Door die stenen, daar houden wij Nederlanders – en ik zeker – niet heel erg van, was het heel moeilijk om gefocust te blijven en je roadbook in de gaten te houden.” Navigatie speelde een cruciale rol in deze Dakar, ook al omdat de deelnemers pas een kwartier voor hun starttijd pas het routeboek kregen. Spierings had daarover gemengde gevoelens. “Het was nog steeds erg gevaarlijk. In de eerste vier etappes werd op de GPS het gevaar aangegeven, daarna niet meer. Daarom crashte mijn teamgenoot Xavier De Soultrait ook, terwijl hij in de kop meereed. Je moet er op kunnen vertrouwen om hard te kunnen rijden, maar dat kon toch niet. Ik heb dat ook bij Henk en bij wedstrijdleider David Castera aangegeven, maar of de organisatie daar iets mee doet, moeten we afwachten.”
Al op de eerste dag sloeg Spierings de schrik om het hart toen hij met groot snelheidsverschil werd gepasseerd door voormalig freestyle-wereldkampioen Libor Podmol. Spierings: “Ik zag op mijn roadbook een paar greppels aangegeven en de GPS begon te piepen. Toen kwam hij me voorbij en ging veel te hard. Hij liftte het wieltje voor het eerste gat maar kwam vol in dat andere terecht. Hij vloog er met een frontflip af, zijn airbagvest ging af. Maar hij stond meteen op en liep als een konijn in de koplampen voor mijn motor, geen idee meer waar hij was. Zoiets is nooit leuk om te zien. Ik heb hem gerustgesteld, heb een nieuwe patroon in zijn airbagvest geduwd en hij is weer op pad gegaan. Je ziet maar weer, je kúnt niet te hard rijden. Zo’n airbagvest is in principe ook goed, maar na een crash moet je er wel weer een nieuwe patroon induwen. Ik geloof nooit dat de toprijders dat doen.” Dakar-debutant Podmol haalde finishplaats Djedda als 31e.
Twee dagen later reanimeerde Spierings de gevallen Hero-rijder CS Santosh. De Indiase rijder werd later in het ziekenhuis in een kunstmatige coma gehouden, maar artsen verwachten een volledig herstel. “Als je weet wat er vorig jaar wat er vorig jaar gebeurde (met Edwin Straver, red.) en als je allemaal berichtjes krijgt van ‘veel succes, kom heel terug’, dan is het niet lekker om mee te maken in je eigen rally. Ik had de eerste week daarom ook moeite met mijn concentratie. Na de rustdag heb ik op een of andere manier de knop wel kunnen omzetten, de tweede week liep zoals mijn eerste ook had moeten zijn. Zelfs de stenen werden mijn vriend, het ging keigoed. Ik had gehoopt op plaats 24 of beter, maar dit is ook goed. Ik ben weer heel aan de finish gekomen.”
Ook Olaf Harmsen, de enige andere gestarte Nederlandse motorrijder, bracht de rally tot een goed eind. Vorig jaar belandde hij na drie dagen na een crash in het ziekenhuis, dit jaar werd de volgens zijn teammanager Bart van der Velden ‘gruwelijk fitte’ Harmsen 57e. “Die medaille móest ik hebben. Dat het gelukt is, is super”, glunderde de 45-jarige Harmsen, die zichzelf telkens op het hart drukte om de rust te bewaren. “Dat geeft de meeste voldoening: dat ik me aan mijn eigen plan heb gehouden. Het maakte niet uit wie er voorbij kwam, ik bleef mijn eigen tempo rijden en heb me niet gek laten maken. Het is voor het eerst in mijn leven dat ik zo gedisciplineerd heb gereden. Maar ik kom pas weer terug in deze rally als de organisatie besluit om voor de auto’s en trucks aparte routes te hanteren. Anders rij ik achter in het veld gewoon te veel in het stof. Dat is te gevaarlijk.”
Met de 60-jarige Walter Roelants haalde ook weer eens een Belgische deelnemer de Dakar-finish. Roelants is de vader van crosser Joël, die in 2014 in de Grand Prix van Italië zeer ongelukkig viel en sindsdien in een rolstoel zit. Tegenwoordig is Joel actief is als personal trainer van GP-crossers en Roelants-senior schreef in om aandacht te vragen voor ‘To Walk Again’, een organisatie die mensen met een dwarslaesie bijstaat. “Opgeven doet hij nooit”, meldde Joël tijdens de rally en dat bleek een juiste inschatting. Walter finishte als 52e in een veld van 63 finishers. Hoewel Walter Roelants met zijn 60 jaar tot de senioren behoorde, was hij niet de oudste motorrijder. Dat was de vijf jaar oudere Franco Picco, die in 1988 en 1989 als tweede in de Dakar finishte en in 1985 derde. In Saudi-Arabië bracht hij zijn 27e Dakar tot een goed einde. Met rijnummer 65, een verwijzing naar zijn leeftijd, reed de voormalige 500 cc GP crosser naar een 43e plaats in het klassement. Hij startte ditmaal zelfs in het kistklassement en werd daarin elfde!
UITSLAG
1. Kevin Benavides (ARG), Honda, 47 uur 18,14; 2. Ricky Brabec (VS), Honda, op 4.46; 3. Sam Sunderland (GB), KTM, op 15.57; 4. Daniel Sanders (AUS), KTM, op 38.52; 5. Skyler Howes (VS), op 52.33; 6, Lorenzo Santolino (E), Sherco, op 58.30; 7. Pablo Quintanilla (CH), Husqvarna, op 1.26,39; 8. Stefan Svitko (SLO), KTM, op 1.43,07; 9. Matthias Walkner (AUT), KTM, op 2.32,12; 10. Martin Michek (CZ), KTM, op 2.42,37; 26. Paul Spierings (NL), Husqvarna, op 9.42,17; 57. Olaf Harmsen (NL), KTM, op 33.36,40.
DAKAR VAN DAG TOT DAG
ETAPPE 1: DJEDDA-BISHA, 623 KM, 277 KM SPECIAL
Omdat hij voor teamgenoot Joan Barreda de snelste was in de elf kilometer lange proloog mag titelverdediger Ricky Brabec als eerste starten, maar samen met Barreda heeft hij veel problemen om de juiste route te vinden. Brabec verliest 18 minuten, Barreda ruim een kwartier. Toby Price wint de 277 km lange etappe een halve minuut vóór Kevin Benavides en zijn KTM-teammaten (en ook voormalige Dakar-winnaars) Matthias Walkner en Sam Sunderland.
ETAPPE 2: BISHA-WADI AD DAWASIR, 685 KM, 457 KM SPECIAL
In etappe 2 krijgen de rijders te maken met de eerste duinen. Price ervaart nu het nadeel van als eerste starten en verspeelt 32 minuten door tricky navigatie. Teamgenoot Walkner strandt met koppelingsproblemen en verliest ruim 2,5 uur (hij zakt naar P46). Barreda wint zijn 25e Dakar-etappe voor Brabec en Pablo Quintanilla. Barreda is ook de nieuwe leider.
ETAPPE 3: WADI AD DAWASIR-WADI AD DAWASIR, 813 KM, 403 KM SPECIAL
Het rondje Wadi Ad Dawasir is supersnel en weer blijkt navigeren lastig. Barreda wordt als eerste op weg gestuurd, maar finisht op bijna 25 minuten. Ook Brabec laat veel tijd liggen: 24e op ruim 21 minuten. Skyler Howes finisht als vierde en lost Barreda af als leider. Vóór de start stond hij achtste. Price start als 29e en wint de special, voor Kevin Benavides en Walkner.
ETAPPE 4: WADI AD DAWASIR-RIYAD, 813 KM, 337 KM SPECIAL
De langste dag, maar niet de zwaarste. Howes valt en wordt twintigste, dat kost hem de leiding in de tussenstand. Ook Price laat bijna een kwartier liggen. Barreda is de snelste op de proef voor Daniel Sanders en Luciano Benavides. Xavier De Soultrait uit het team van Henk Hellegers wordt vijfde en de nieuwe leider, de vijfde in deze rally. Op een snel deel van de route komt CS Santosh hard ten val. De rijder van het Hero-team dat zich vorig jaar terugtrok na de fatale crash van Paulo Goncalves wordt gereanimeerd door Paul Spierings.
ETAPPE 5: RIYAD-AL QAISUMAH, 662 KM, 456 KM SPECIAL
De zwaarste etappe tot nu toe, met duinen, stenen en lastige navigatie, levert wéér een nieuwe leider in de tussenstand op. De Soultrait wordt zesde, maar houdt de schade beperkt. Kevin Benavides pakt een minuutje vóór teammaat José Ignacio Cornejo de dagwinst en de klassementsleiding, maar de Argentijn komt bij een val met zijn hoofd op de navigatietoren en breekt zijn neus. Price heeft een goede dag, net als Lorenzo Santolino die op zijn Sherco achter Price als vierde binnenkomt. Brabec laat weer bijna een kwartier liggen, spoorzoeker Barreda zelfs dik 19 minuten.
ETAPPE 6: AL QAISUMAH-HA’IL, 618 KM, 448 KM SPECIAL
Omdat veel rijders problemen hebben om op tijd het bivak te halen, verlegt de organisatie de starttijd van de zesde special en wordt de route naar rustplaats Ha’il ingekort. Leider Benavides moet aan ‘damage control’ doen, maar laat bijna 10 minuten liggen, zijn secondant Cornejo bijna 7. Het jojo-effect wordt weer gedemonstreerd door Barreda: hij wint het secondenspel met Ross Branch, die de Yamaha-eer hoog houdt. Sanders is knap derde voor Brabec, terwijl Price met een zevende plek ruim twee minuten voor Benavides de nieuwe algemene leider is. Op de rustdag staat de top 7 binnen 6.30 minuut, titelverdediger Brabec staat dertiende op bijna twintig minuten.
ETAPPE 7: HA’IL-SAKAKA, 737 KM, 453 KM SPECIAL
Het overlijden van voormalig Dakar-winnaar en Dakar-organisator Hubert Auriol schokt de karavaan. De etappe staat toch al bol van het drama. Branch, vierde in de tussenstand, komt tweemaal hard ten val en heeft kettingproblemen. Ook de Fransman Pierre Cherpin crasht en wordt bewusteloos naast zijn machine gevonden. Brabec begint het eerste deel van de marathonetappe met winst ijzersterk, terwijl Benavides in de laatste 70 km veel tijd verliest door een navigatiefout. Cornejo wordt tweede voor Howes. Cornejo is de nieuwe leider, één seconde voor Price, die met een scheur in de achterband een zevende tijd klokt.
ETAPPE 8: SAKAKA-NEOM, 709 KM, 375 KM SPECIAL
Vanwege nieuwe reglementen mogen deelnemers in het marathonbivak geen band meer wisselen of omruilen met andere deelnemers. Price moet zijn gescheurde achterband dus met tiewraps bij elkaar houden, om toch als een kogel in deze ‘alles of niets’-etappe te gaan. Husqvarna-rijders Luciano Benavides en Pablo Quintanilla verliezen veel tijd en Hellegers verliest zijn kopman De Soultrait, die vierde staat in het klassement, bij een crash waarbij hij een nekwervel breekt. Klassementsleider Cornejo wint vóór de verrassende Price en Brabec zijn eerste special. Barreda komt hard ten val en is even buiten westen.
ETAPPE 9: NEOM-NEOM, 579 KM, 465 KM SPECIAL
In wat zijn teamgenoot Walkner ‘een zeer gevaarlijke etappe’ noemt, breekt tweevoudig rallywinnaar Price zijn linker sleutelbeen – zijn dertigste botbreuk, meldt hij later. Brabec en Sunderland zijn als eersten bij hem en krijgen later tijd terug. Ook Luciano Benavides is exit na een val; hij stond tiende overall. Branch moet opgeven met technische tegenslag. Kevin Benavides wint zijn tweede etappe voor zijn Brabec en Cornejo. Achter Sunderland heeft Adrien van Beveren zijn beste dag met een vijfde tijd. Na afloop wordt bij hem ‘uit voorzorg’ een nieuw blok gemonteerd ten koste van een kwartier straftijd. Sanders wordt na twee stevige crashes nog achtste.
ETAPPE 10: NEOM-AL ULA, 583 KM, 342 KM SPECIAL
En alsof een dag eerder het klassement nog niet genoeg is opgeschud crasht Cornejo bij km 252. Hij haalt de finish als elfde en zijn voorsprong van 11.30 minuut op Benavides verandert in een achterstand van 1.07. Maar na een medische inspectie verdwijnt de geblesseerde Cornejo helemaal uit de tussenstand. Brabec wint, voor teamgenoten Barreda en Benavides – de tweede Honda-1-2-3 op rij. Brabec is in zijn indrukwekkende opmars de nieuwe leider Benavides genaderd tot op 51 seconden.
ETAPPE 11: AL ULA-YANBU, 510 KM, 464 KM SPECIAL
Barreda, vierde in de stand, gaat als een speer aan het begin van de elfde etappe maar vergeet te stoppen bij de verplichte tankstop, om niet veel verder te stranden met een lege tank. Hij is figuurlijk de weg kwijt en vraagt om medische assistentie. De inmiddels 37-jarige Spanjaard was bezig aan zijn elfde Dakar en finisht voor de vijfde keer niet. Sunderland, derde in de tussenstand, moet ondanks een eerder opgelopen polsblessure attaqueren en wint vóór Quintanilla. Hij pakt 5.29 terug op Benavides, die als derde finisht. Sanders finisht als vierde in de special én staat vierde in het klassement. Spierings danst verrassend goed over de stenen en zet met een 22e plaats zijn beste dagfinish neer.
ETAPPE 12: YANBU-DJEDDA, 452 KM, 225 KM SPECIAL
Aan het begin van de laatste etappe meldt de organisatie het trieste overlijden van de op dag 7 gecrashte Pierre Cherpin. Hij is in Saoedi-Arabië geopereerd en wordt in een kunstmatige coma gehouden, als hij op 52-jarige leeftijd overlijdt tijdens het transport naar Frankrijk. Van Beveren haalt voor het vierde jaar op rij de finish niet, als zijn Yamaha in de laatste etappe de strijd staakt. Sunderland zoekt veel te lang naar een waypoint en zakt daardoor naar de derde plaats. Brabec wint de laatste special en wordt tweede overall. Benavides wordt voor Walkner tweede in de laatste etappe en is daarmee de winnaar van deze 43e Dakar rally.
