Alpenmasters 2021: Geluidsmeting
Omdat het geproduceerde geluid van een motorfiets een steeds grotere rol speelt – met name in het Oostenrijkse Tirol – hebben we tijdens de Alpenmasters 2021 ook bij alle vijftien testmotoren het geluid gemeten.
Zeker in Oostenrijk is het motorgeluid een heet hangijzer, omdat motoren die volgens de statische referentiemeting meer dan 95 dB(A) produceren (af te lezen op het typeplaatje van moderne motorfietsen) geweerd worden van een aantal populaire wegen in Tirol. Een gotspe, aangezien deze referentiemeting totaal niets te maken heeft met het daadwerkelijke geproduceerde rijgeluid en enkel en alleen is bedoeld voor een snelle politiecontrole langs de weg, om te kijken of de uitlaat wel origineel is. Nadat het geluid via een heel ingewikkelde meetmethode op een afgesloten terrein rijdend langs twee microfoons is gemeten en onder de 77 dB(A) blijft, wordt de motor Europees goedgekeurd voor toelating op de openbare wegen. Dan wordt er vervolgens puur voor de referentie met diezelfde motor een stilstaande meting verricht met een microfoon op 50 cm van de uitlaat en de motor in zijn vrijstand, draaiend met het halve toerental waarbij maximum vermogen wordt geleverd. De nu gemeten waarde wordt samen met dat toerental vermeld op elk typeplaatje van een moderne motorfiets. Niet om te laten weten hoe stil of luidruchtig die motor is, maar met als enkel en enige doel dat een politieagent onderweg met deze ‘referentiemeting’ vrij simpel kan controleren of de uitlaat nog origineel is.
In Tirol wordt deze referentiemeting nu echter volledig uit zijn verband gerukt en worden in de praktijk best stille motoren volledig ten onrechte van sommige wegen geweerd. Om dat aspect te benadrukken voerden we samen met onze collega’s van het Duitse Motorrad tijdens de Alpenmasters-test een praktijk-geluidsmeting uit op een bergpas.
De eerste test was die referentiemeting, om te kijken in hoeverre de fabrieksopgave van het geluid op het typeplaatje bij het opgegeven toerental in de praktijk klopt. En met enige tolerantie bleken die metingen prima te kloppen, vaak was de fabrieksopgave zelfs nog hoger dan de werkelijke meting.
Daarnaast werden twee rijdende geluids-praktijkmetingen gedaan. Niet exact volgens de zeer gecompliceerde wetgeving, maar gewoon met een gekalibreerde decibelmeter, van opzij gemeten op vier meter afstand van de weg. Bij de eerste rijtest kwamen de geteste motoren met een constante snelheid in de tweede versnelling met hetzelfde toerental als de referentiemeting voorbij rijden. Een beetje zoals je normaal rijdend ook wel door een stad of dorpje kachelt.
De tweede rijdende geluidsmeting was bij een maximale acceleratie vanaf 25 km/uur uit een haarspeldbocht bergop, ook in de tweede versnelling. Het meetpunt lag daarbij 30 meter na de bocht, dus op het punt waar de maximale acceleratie en het maximale geluid worden gerealiseerd. Waarbij we ons realiseren dat voor deze meting relatief kort gegearde machines (zoals de KTM 890 Adventure en de Triumph Trident 660) 30 meter na de bocht al veel meer toeren zullen draaien dan sterke naked-bikes als de BMW S1000R en de Triumph Speed Triple 1200RS.
Drie gemeten testmotoren, de Triumph 1200, Aprilia Tuono 660 en Yamaha Tracer 9 GT, mogen op dit moment helaas niet door Tirol rijden, aangezien hun referentiewaarde boven de 95 ligt. Maar alle drie blijken ze in de praktijk juist lekker stil en heel onopvallend! Qua praktijkgeluid zijn het dus heel gemiddelde machines, die er zeker niet bovenuit steken! Het geeft meteen de idiotie van die Oostenrijkse regels weer, die de referentiemeting op 50 cm van de uitlaat dus volledig uit hun verband trekken en oneigenlijk gebruiken. En van dat laatste heeft helaas ook de Nederlandse Nefom – de club die zo enorm ageert tegen motorgeluid – een handje. Ook deze club schermt met referentiewaardes alsof het om normale officiële geluidsmetingen gaat met twee microfoons op 15 meter afstand.
Maar als we voor advocaat van de duivel spelen: de KTM 1290 Super Adventure S lijkt met zijn referentiemeting van 86 dB(A) één van de stillere machines van deze test. Hij blijft bij de constante-snelheid-meting ook erg stil, maar brult het uit bij volle acceleratie, als alle 160 pk’s dus worden aangesproken. Dan haalt hij met 99 dB(A) een schrikbarende topwaarde. Hoe het dus kan dat deze KTM wel mag rijden in Tirol en stille machines als de Triumph 1200, Aprilia Tuono 660 en Yamaha Tracer 9 GT niet is onverklaarbaar.
De tweede opmerkelijke conclusie uit deze geluidsmeting is dat elektrische motoren niet bij voorbaat geruisloos zijn. De Harley-Davidson LiveWire maakt die verwachting nog wel waar: bij de referentiemeting maakt hij geen enkel geluid, en bij de twee rijdende metingen is hij ook het stilste van allemaal. Maar dat het ook anders kan zijn met een elektro-motorfiets laat de Energica Eva Ribelle RS zien: die is met een acceleratiegeluid van 94 dB(A) zelfs één van de meest luidruchtige machines van het hele stel, wie had dat ooit gedacht?
