EU typegoedkeuring
De Europese Unie streeft naar een nieuwe, uniforme typegoedkeuring voor motoren, trikes en quads. Na veel overleg is het tot een compromis gekomen dat veel vastlegt, maar ook veel open laat. Hoe ziet dat compromis er in grove lijnen uit? Motorfietsen moeten veiliger en schoner worden, vinden ze in het Europese Parlement. Daar moet een nieuwe typegoedkeuring voor zorgen, die de oude richtlijn uit 2002 vereenvoudigt en moderniseert. In 2010 maakten de ambtenaren van de EU-commissie een begin met het ontwerpen van een verordening voor voertuigen uit de L-categorie, dat zijn voertuigen van een gemotoriseerde fiets tot een motorfiets, trike of quad. Onlangs kwam Parlement, Raad en Commissie van de EU tot een compromis rond die nieuwe typegoedkeuring. Hierin wordt onder andere de vroeger zo omstreden ABS-plicht geregeld. Nieuw ontwikkelde motorfietsen zwaarder dan 125 cc moeten met ingang van 2016 van ABS zijn voorzien en vanaf 2017 alle nieuwe motoren. Vrijgesteld van die ABS-plicht zijn trial motoren, die onder andere minder 100 kilo wegen, en enduro’s, die onder andere een zithoogte van minimaal 900 millimeter moeten hebben. Ter vergelijk: een BMW R1200GS heeft een zithoogte van 870 millimeter. Machines onder de 125 cc moeten over een gecombineerd remsysteem beschikken. Wat de emissie-eisen betreft krijgen we vanaf 2016 te maken met Euro4 en in 2020 met Euro5, waarbij motorfietsen uiteindelijk net zo schoon moeten zijn als moderne auto’s. Maar voordat het zover is, zal de EU-commissie voor 2016 onderzoeken wat motorfietsen überhaupt bijdragen aan de uitstoot in het straatverkeer. Dit gebeurt met name onder druk van Groot-Britannië dat de regeldrift van de EU graag wil indammen. Maar het lijkt nu al vrij zeker dat de EU tot de conclusie komt dat ook kleinvee uitstoot heeft en dat bepalend is wat er aan de achterzijde uitkomt. In de nieuwe richtlijn zitten ook noviteiten, die voorheen alleen aan personenauto’s waren voorbehouden, zoals duurzaamheid. Dat komt er kort gezegd op neer dat fabrikanten een schone motor moeten garanderen, en niet alleen tijdens de typegoedkeuring. Voor bromfietsfabrikanten betekent dat bijvoorbeeld dat uitstootverminderende systemen het bij de invoering van Euro4 (in dit geval vanaf 2017) het minstens 11.000 kilometer vol moeten kunnen houden. Nieuwe motorfietsmodellen, die sneller dan 130 km/uur kunnen, moeten met ingang van 2016 zijn voorzien van een systeem dat het minstens 35.000 kilometer uitzingt. Ook nieuw is een On Board Diagnose-systeem (OBD) dat onder andere signaleert wanneer een uitstootverminderend systeem niet langer naar behoren presteert. Werkplaatsen zouden uiteindelijk op grond van gestandaardiseerde stekkerverbindingen een diagnoseapparaat moeten krijgen dat de OBD’s van alle merken kan uitlezen. Daarnaast leveren de fabrikanten CO2- en benzineverbruikwaarden van hun motorfietsen aan. Verdampingsemissie is ook nieuw woord. Om de benzinedampen van een stilstaand voertuig te reduceren, wordt een actief koolstoffilter ingebouwd. Ook de geplande maatregel om manipulatie aan de aandrijflijn te verbieden, is nieuw. Deze verplicht fabrikanten om modificaties te verhinderen. Onbegrensde motoren zijn van deze maatregel uitgesloten en dat betekent bromfietsen en motoren uit de nieuwe rijbewijscategorieën A1en A2 hier onder zouden vallen. Concreet is er echter nog niets. Duidelijk is echter wel dat de EC-commissie op ieder denkbaar terrein plannen heeft: constructie, vermogen, veiligheid, milieu en daar komen OBD, anti-manipulatie en licht en remmen nog bij. Bovendien stelt de United Nations Economic Commission for Europe nieuwe ECE-normen voor de geluidsmeting op, die met ingang van 2014 in de richtlijn voor de typegoedkeuring kunnen worden opgenomen. Daarbij wordt het specifieke acceleratievermogen belangrijk en komt onder andere de constante voorbijrijdsnelheid in het meetgebied te vervallen. Er wordt straks al accelererend door het meetgebied gereden, waarbij de geschatte doelacceleratie voor sportmotoren op 5,2 m/s² ligt. De instinker wordt gevormd door beperkingen buiten het eigenlijke meetgebied. Over het gehele toerenbereik wordt de maximale geluidsontwikkeling begrensd. Iedere vorm van manipulatie van de fabrikant wordt verboden: dB-eaters moeten dusdanig gefixeerd zijn, dat verwijderen in beschadigen van de uitlaat resulteert. Ook de uitlaatsystemen van aftermarket-producenten krijgen met deze norm te maken. Het wordt dus nog spannend! ABS Voor nagenoeg alle motorfietsen boven 125 cc wil de EU ABS met ingang van 2016 verplichten. Een uitzondering wordt gemaakt voor wedstrijd enduromachines met meer dan 310 millimeter grondspeling, een gewicht onder de 140 kilo en een zithoogte vanaf 900 millimeter evenals voor trial motoren, die aan bepaalde specificaties voldoen. Lichte motoren en scooters tot 125 cc kunnen volstaan met een gecombineerd remsysteem. UITLAAT/EMISSIE Wat emissie betreft wil de EU met de vanaf 2016 van kracht zijnde Euro4-norm voor motoren en scooters vanaf 125 cc de huidige grenswaarden nog verder verlagen. Vanaf 2017 zijn ook de bromfietsen aan de beurt, waarna in 2020 de nog strengere Euro5-norm voor motorfietsen wordt ingevoerd. Voor die tijd wil de EU laten onderzoeken wat de uitwerking van de uitlaatgassen van motorfietsen op het milieu is. Met Euro5 moeten motorfietsen op hetzelfde uitstootniveau zitten als moderne auto’s. GELUID De economische commissie van de Verenigde Naties voor Europa (UN/ECE) heeft zich bezig gehouden met wetgeving omtrent de geluidsproductie van motoren. Het resultaat, onder andere de ECE-R41, wordt met ingang van 2014 in de EU-typegoedkeuring opgenomen. Bepalend in de toekomst worden: het specifieke acceleratievermogen van een motorfiets, strengere constructievoorschriften en een beperking van de geluidsproductie, ook buiten het meetbereik. KLEINE SERIEPRODUCTIE De nieuwe typegoedkeuring is allesomvattend, met uitzondering van de kleine serieproductie. Worden er minder dan 75 stuks van een bepaald model geproduceerd, dan komt de producent in het warme bad van de vereenvoudigde nationale typegoedkeuring. Bij bromfietsen ligt dat aantal trouwens op 50 stuks, maar bij zijspannen zijn het er weer 150. Voorheen gold voor alle motoren en onderdelen: 200 stuks. Daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan om goedkeuring voor een enkele machine te krijgen. DUURZAAMHEID Ook de duurzaamheid van ‘emissie verminderende installaties’ is door de EU al naar gelang kilometrage gedefinieerd. Bij motorfietsen die hogere snelheden bereiken dan 130 km/uur is dat in het geval van Euro4 35.000 kilometer en voor 125cc-machines 20.000 kilometer. Bij bromfietsen en enduro’s geldt 11.000 kilometer als norm. De duurzaamheid moet door de fabrikanten worden aangetoond om een typegoedkeuring te krijgen. ON BOARD DIAGNOSE Bij auto’s geeft de boordcomputer een melding wanneer de katalysator niet goed functioneert. Zo’n On Board Diagnose-systeem (OBD) staat ook voor motorfietsen op de Europese planning. De eerste stap gaat zijn dat het OBD meldt wanneer de elektronica of de uitlaatgasbeperkende systemen niet goed meer werken. Hoe dat er precies uit moet gaan zien, zal door de EU-commissie voor 2014 gaan beslissen. Verboden worden in ieder geval systemen die het OBD kunnen uitschakelen. MANIPULATIE AANDRIJFLIJN Afgezien van motoren en zijspannen met vol vermogen (A3) vallen alle voertuigen uit de L-categorie binnen de zogeheten antimanipulatiemaatregel, waarmee ‘onbevoegde ingrepen’ in de aandrijflijn worden tegengegaan. Daarbij moet je denken aan ingrepen om het maximum vermogen en/of koppel te verhogen, maar ook aan ingrepen die gevolgen hebben voor de uitlaat- en geluidsemissies. Ook dit moet voor 2014 door de EU-commissie geregeld zijn. VERDAMPINGSEMISSIES Bij personenauto’s worden de verdampingsemissies tijdens stilstand al gelimiteerd, voor motorfietsen is het onderdeel van de nieuwe EU-wetgeving. Die emissies bestaan uit koolwaterstofdampen die uit het brandstofopslag- of -toevoersysteem weglekken. In een gesloten behuizing wordt een speciale verdampingsemissietest uitgevoerd, de zogeheten SHED-test.
