Reizen Kreta, Griekenland

Kreta is het ideale crisisvrije motorparadijs: bochten met uitzicht over zee, bergpassen, ravijnen, dramatische panorama’s en meer dan gastvrije mensen. Als Achilles je dan ook nog de mooiste routes voorschotelt, wil je er eigenlijk nooit meer weg! Hoog boven zee kronkelt de weg steil de hoogte in. Elke slag van de Ténéré’s eenpitter hamert goed humeur in je hoofd. Vanaf 3.000 toeren gaat het met stevige passen voorwaarts, gas blijven geven is echter het devies, ook al doet de weg vooral denken aan een vulkanisch kraterlandschap. Zijn dit nog de overblijfselen van een oeroude asfaltweg of is dit al gewoon echte steenslagpiste? Smakelijk slikken voorvork en achterschokbreker alle gaten en geulen weg, terwijl hoog boven dit avontuurlijke wegbeslag drie reusachtige gieren rondcirkelen en onder ons de branding zich vol overgave op de rotsen te pletter gooit. De zilte lucht mengt zich hier met intense geuren van kruiden en bloemen en pas met enige vertraging beseffen de hersenen dat de prikkels die ogen doorgeven over het adembenemend uitzicht op kustlijn en bergen echt zijn. Kort voor overbelasting van de zintuigen dient de volgende bocht zich aan en komt het besef dat je op de motor zit en diepe gaten en grote stenen moet ontwijken. De volle concentratie is vereist voor onder meer het bliksemsnel beslissen over de juiste lijn, instinctief schakelen, het in het gareel brengen en houden van voor- en achterzijde en het weer hernieuwd accelereren. Mens en machine zijn hier ontegenzeggelijk één: de Ténere bonkt met verdubbelde hartslag, je voelt de mechaniek werken, speurt de macht van de dikke zuiger, ontwaart het roteren van de krukasas, ervaart het rammelen van de ketting en het tikken van de kleppen. Met een lichte siddering kruipt het geluk de wervelkolom in tot mishandelde remblokken andermaal stevig in de remschijven bijten. Een met kogelgaten gedecoreerd plaatsnaambord doemt op, gevolgd door witte stenen huisjes, volledig in het zwart gestoken oma’s en drie cafeetjes met daarvoor een batterij luidruchtige oude mannekes. De sporen van het leven zijn net zo diep in de leerachtige huid gegroefd als de enorme ravijnen in het zuidwesten van Kreta. Karaktergezichten genoeg voor tien nieuwe Alexis Zorba (de Griek) films. De straten zijn gevuld met gehavende Japanse pick-ups, waarvan het gros een hond achter in de laadbak transporteert. Hoe jonger de bestuurder, hoe flitsender de pick-up, waarbij de echte eilandmacho extreem breed schoeisel heeft en sticker op zij- en achterkant met daarop het vermogen van hun trots. Geen vier wielen voor ons, twee is voldoende. Uitdagender ook, zeker in de voetsporen van Achilles. Dankzij zijn indrukwekkende verschijning doet de niet bepaald tengere gestalte bijna denken aan een God uit de Griekse oudheid. Geboren in de badplaats Matala, aan de zuidkust van Kreta waar zich in de vroege jaren ’80 van de vorige eeuw nog verlate hippies terugtrokken in de grotten om zich er aan cannabis te laven, heeft hij zijn leven na tussenstations als vrachtwagenchauffeur, caféhouder, kok en kotterkapitein in dienst gesteld aan ons motorrijders. Onder zijn bezielende leiding rijden we niet alleen de mooiste wegen van het eiland, maar komen ook op plaatsen die aan alle andere toeristen voorbij gaan. Hij kent zo’n beetje alle straten bij naam en tovert zonder omhaal de mooiste bochten, meest aangrijpende rotsravijnen en indrukwekkende uitzichten voor je wielen. Zijn portfolio met de mooiste offroadpistes is zowaar nog groter. Kortom, Achilles is een wandelende encyclopedie met een schat aan wegen en paden, waarmee hij afhankelijk van weer en wensen zijn klandizie een maaltijd op maat voorschotelt. Nog belangrijker dan wegenkennis, is zijn vaardigheid om vreemde motorrijders een blik te gunnen in de echte ziel van Kreta, haar eilandbewoners en de enorme gastvrijheid die ze in de loop van duizenden jaren hebben opgebouwd. Het gevoel welkom te zijn in de gelederen van de plattelandsbevolking maakt indruk, net als de eindeloze spaghetti wegen, bergpassen en verschrikkelijk mooie panorama’s. De wegen hier zijn erg afwisselend, soms glad, soms gezegend met ongelimiteerde grip, extreem versleten of zelfs volledig weggeslagen. De bereidheid tot remmen helpt in ieder geval enorm in deze contreien. Achter elke bocht kan zomaar een kudde schapen of geiten te weg blokkeren. Gelukkig rijdt Achilles met gevoel, weet perfect de juiste mix te vinden tussen rijden en vakantie vieren. Onze meertalige gids lijkt bijna elke inwoner van Kreta persoonlijk te kennen. Geen wonder, want op de één of andere manier is elke eilandbewoner wel met elkaar verbonden. In elke dorpje waar de contactsleutel maar even op ‘off’ wordt gedraaid, voel je de warmte van de bevolking, die niets beter te doen schijnt te hebben dan de argeloze reiziger trakteren op lokale specialiteiten. Olijven, tomaten, uien, paprika’s, sinaasappels en mandarijnen: alles smaakt een stuk intenser dan thuis. Toch is het niet alleen de welwillende vrijgevigheid die hier een rol speelt, het is ook de onbuigzame trots en het ijzeren verlangen naar vrijheid die de karakters vormt. De zesduizend jaar oude geschiedenis van Kreta heeft duidelijk zijn sporen nagelaten op de eilandbewoners, keer op keer kregen ze te maken met een buitenlandse agressor, de laatste tijdens WOII. Het verzet bleef actief tot de bevrijding in 1945. Terwijl de oude bazen elkaar proberen te verslaan met kaarten, onderwijl de nationale drank Raki door hun kelen gietend en gebedskettingen door hun vingers laten glippend, betreedt Giorgios de kroeg. Met een rijke woordenschat prijst hij zijn huisgemaakte wijn, uiteraard gemaakt van de beste druiven, aan. Iedereen krijgt een fles als geschenk en als dank worden de Raki glazen gevuld en wordt er massaal ‘jammas’ (proost) geroepen. Bijna iedereen op het eiland heeft wel een olijf- of wijngaard, en anders wel een kudde schapen. Voldoende om hier redelijk te kunnen overleven. De overige Kretenzers werken in de toeristische industrie, of leiden er een klooster, zoals de hoofdmonnik van Moni Vrondisiou. Van de tig monniken die er ooit woonden zijn er nog drie over. Problemen kent het klooster echter niet, sinds jaar en dag mag het op de gulle giften van de bevolking rekenen om zichzelf in stand te houden. Het gerucht gaat zelfs dat de hoofdmonnik nog altijd graag ‘speelt’ met een exponent uit zijn omvangrijke Kalashnikov-verzameling. Een nogal vreemde hobby voor een monnik, door de geschiedenis heen echter waren de kloosters in tijden van bezetting doorgaans een broeinest van gewapende weerstand. De invloedrijke Grieks Orthodoxe kerk speelt zelfs tot op de dag van vandaag nog altijd een grote verzetsrol, zij het nu niet tegen een agressor maar bijvoorbeeld tegen plannen van de regering. Niet alleen in sociaal opzicht, maar ook verkeerspsychologisch gezien draait de klok op Kreta anders. Je verliest het gevoel van afstand. Na ongeveer 10.000 bochten en een ontelbare beklimmingen en afdalingen, verrast het aantal hemelsbreed afgelegde kilometers je keer op keer. Is de teller soms kapot? Nee, het is het bovenmatige aanbod aan indrukken, de constante wisselingen van landschappen, de aanhoudende spanning, de hitte van het vlakke achterland en de kou van de bergen. Die overvloed brengt je zintuigen van de wijs, laat tegelijkertijd krachten los die de gelukshormonen tot hun uiterste kietelen. Op de weg van Pitsidia naar Matala ligt op een heuvel het café van ‘Crazy George’, die op zijn veranda de aanblik van een oud BMW legerzijspan en diverse Engelse oldtimers combineert met een grandioos uitzicht over zee. George houdt van motorfietsen en adoreert Cuba en haar leider Fidel Castro. Waarom zegt hij niet. Zelfs Achilles weet niet waarom George bij tijd en wijle ‘Viva la Revolución’ brult, wel kan hij ons verzekeren dat George niet de enige Kretenzer is met een voorliefde voor historische voertuigen. Hijzelf ook, zijn verzameling omvat onder meer een vlotte, maar hoogbejaarde Mercedes, een originele Willy Jeep en meerdere oude Harley’s, waaronder een rijklare uit 1947. Rijklaar zijn wij altijd, dus zo schroeven we de motoren dynamisch naar de grote hoogte van het Psiloritis in het Ida gebergte. Terugschakelen, rechts afbuigen, links omgooien, uitaccelereren terwijl de duistere roffel van de XT weerkaatst tegen de machtige rotswand. Al snel worstelen de sneeuwmuren zich steeds dichter richting de weg, tot de sneeuwvrije passage nauwelijks breder is dan een stuur. Een bijna vijf meter hoge sneeuwmuur tenkent uiteindelijk voor het einde van onze rit. Op de flanken van de Witte Bergen (Lefka Ori), een kleine honderd kilometer steil bochtervertier verder richting westen, gaat het ons wat dat betreft duidelijk beter af. Idyllische paden slingeren zich door heimelijke dorpjes naar Chora Sfakeion. Daar meren de veerboten naar Loutro of Paleochora af. Verleidelijk, maar ook de grandioze serpentines langs de klifkust in de wildernis van de Witte Bergen roepen ons met hun bedwelmende lokroep. De smalle brug voor de Ténere voert over de Aradena kloof. De houten planken klapperen bij het passeren en je doet er het best aan gewoon ver naar voren te kijken. De kieren tussen de planken gunnen je namelijk een beangstigende blik in de tweehonderd meter diepe afgrond. In een soort kiosk aan de rand van de kloof, naast het oude klooster van de aartsengel Michael, zit Yannis. Diepzwarte haardos, wilde baard, sprekende ogen en zichtbaar blij met ons bezoek. Snel haalt hij een fles Raki tevoorschijn, eindelijk is er een eind gekomen aan het schapen tellen voor hem. Op een hoogte ruim boven de duizend meter eindigt bij Agios Ioannis ook onze weg. De woest romantische omgeving biedt gelukkig ook hier weer ruimte voor verder avontuur en opnieuw zorgen intense kruidenaroma’s voor een zintuiglijke overprikkeling. Extra smaak krijgt de avond bovendien door de hemelse wijn die het gehemelte streelt. De stilte na het stoppen van de motor is overweldigend, terwijl de laagstaande zon zichzelf zacht weerspiegeld in de Yamaha lak. In de verte glinstert de zee en het hart wordt gevuld met slechts één wens: hier nooit meer weggaan! ________________________________________ INFO KRETA Reisduur: 6 dagen Gereden afstand: 1.000 km Wie houdt van achtbaanachtige ritten in een mediterrane omgeving in combinatie met een bijna ongelimiteerde gastvrijheid, gaat ook van Kreta houden. Bij huurmotoren moet je wel goed op de kwaliteit letten! Ligging: uiterste zuidoosten van Europa Buurlanden: Egeïsche Zee (noorden), Libische Zee (oosten en zuiden) en Middellandse Zee (westen) Hoofdstad: Heraklion (Iraklion) Afstand vanaf Utrecht: 2.450 km (hemelsbreed Heraklion) Oppervlakte: 8.336 km² (1/5 keer Nederland) Inwoners: 621.340 Hoogste punt: Ida Psiloritis (2.456 meter) Bezienswaardigheden: Knossós (opgravingen vanuit de Minoïsche tijd),Samaria kloof, Arkádi klooster, oude binnenstad van Chania, Venetiaans fort Frangokastello, Lassithi Hoogvlakte, archeologisch museum van Heraklion, palmenbos van Vai, lepra eiland Spinalonga en tal van historische opgravingen. Wat minder historisch maar wellicht toch de moeite van een klein bezoekje waard: Starbeach (Oh oh Cherso inderdaad). Taal: Grieks Schrift: Grieks alfabet (bestaat uit 24 letters) Valuta: Euro Tijdsverschil: 3 uur later (zomer) Wetenswaardigheden: Kreta is het grootste Griekse eiland en ligt circa honderd 100 kilometer ten zuidoosten van de Peloponnesos. Het is meer dan 260 kilometer lang en wordt doorkruist door vier hoge bergen van meer dan 2000 meter hoog. De breedte van het eiland varieert tussen de twaalf en zestig kilometer. Alle grote steden zijn gelegen aan de noordkust en ook de meeste hotels liggen zijn daar te vinden. Wat meteen al de charme van de minder toegankelijke en daardoor ook minder drukke zuidkust verklaart. De belangrijkste industrieën zijn toerisme en landbouw, gedomineerd door olijven-, groente- en fruitteelt, evenals de productie van wijn en kaas. Bijna de gehele bevolking van Kreta is lid van de Grieks-orthodoxe kerk, die traditioneel een grote invloed heeft op het leven. Klimaat: Kreta kent een Middellandse Zeeklimaat (droge, hete zomers en milde regenrijke winters), in de zomer ligt de gemiddelde dagtemperatuur aan zee rond de 30°, terwijl het kwik in het binnenland kan oplopen tot 40°. In de winter is het er nog altijd een heel aangename 15° tot 20°. In de bergen is het uiteraard aanzienlijk koeler, al is het met temperaturen tussen de 20° en 25° nog altijd goed vertoeven, ’s nachts kan het daarentegen afkoelen tot een uiterst frisse 5°. Beste tijd: van april tot en met oktober, in de maanden juli en augustus kan het echter zeker in het binnenland erg warm zijn om te rijden. Hou je van kleur, in het voorjaar is het eiland nog lekker groen. Contact: www.visitgreece.gr ________________________________________ [KASTEN GESCHIEDENIS VAN KRETA] DE GESCHIEDENIS VAN KRETA Kreta kent een rumoerige historie. Nadat rond 6.000 voor Christus vanuit Anatolië de eerste bewoners naar het eiland kwamen, werd het keer op keer bezet door verschillende agressors. Vanaf ongeveer 2.000 voor Christus bouwde de bevolking tijdens de Minoïsche beschaving – vernoemd naar Koning Minos – prachtige paleizen. De resten daarvan kun je vandaag de dag nog bekijken bij onder meer Knossós, Festós, Mália en KátoZakrós. Vanaf 1.450 voor Christus werd Kreta driehonderd jaar lang gedomineerd door de Myceense beschaving, waarna Romeinse invloeden steeds meer de overhand kregen. Als provincie van Rome kende Kreta tot 300 na Christus een grote economische bloei, het eiland floreerde, er werd bijvoorbeeld een heel moderne infrastructuur aangelegd. Aan die periode kwam in 365 een eind toen het eiland werd getroffen door een grote aardbeving, gevolgd door een tsunami, die grote delen van het eiland verwoestte. In de 9e eeuw veroverden de Arabieren Kreta, die op hun beurt weer werden verdreven door de Byzantijnen. Met de bezetting van Constantinopel in 1204 kwam Kreta onder Venetiaanse heerschappij. Viereneenhalve eeuw was het relatief rustig, tot in 1645 het Ottomaanse Rijk binnenviel. Het werden roerige tijden voor de Kretenzers, opstanden tegen het regime werden met geweld de kop in gedrukt, tot het Ottomaanse Rijk in 1898 onder druk van Frankrijk, Italië, Rusland en Engeland het eiland aan haar oorspronkelijke inwoners moest teruggeven. Tot 1913 vormde Kreta een eigen staat, waarna het uiteindelijk werd opgenomen in Griekenland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest Kreta voor het laatst een buitenlandse mogendheid (Duitsland) binnen haar grenzen dulden. ________________________________________ [STREAMERS] VERLEIDELIJK: GEUREN EN BOCHTEN ONVERGETELIJK: MENS EN NATUUR AANTREKKELIJK: WISSELENDE INDRUKKEN