Reizen: per allroad door Marokko
Marokko is de laatste jaren een erkend paradijs voor allroad- en offroad-rijders. Maar weinig – goed bereikbare – landen kennen zo’n fascinerend landschap, meer onverharde dan verharde wegen, oneindig lijkende vlaktes met mooie gravelpistes en zoveel totaal verschillende gebieden op relatief korte afstand van elkaar. ’s Ochtends kun je met je wielen door het echte woestijnzand van de Sahara ploegen, om dezelfde middag nog een fantastisch slingerende asfaltweg in de bergen te bedwingen, terwijl de sneeuw in de bermen ligt! Bovendien zorgt de Noord-Afrikaanse cultuur voor een extra dimensie van een onvergetelijke motorvakantie. Marokko ligt op ongeveer 2.500 kilometer van Nederland en als je er dus even goed voor gaat zitten, rij je binnen twee dagen een andere wereld binnen, want Noord-Afrika is in niets te vergelijken met ons zo keurig geregelde kikkerlandje. En voor deze reis hoefden wij niet eens twee dagen af te zien op de snelwegen door België, Frankrijk en Spanje, want reisorganisatoren Bert Duursma van BERRT en Bennie Migchelbrink van Memo Tours namen het motortransport voor hun rekening. Drie dagen voor vertrek werden alle 18 motoren – variërend van een Yamaha XT660Z tot diverse BMW R1200GS Adventures en van een BMW F650 tot een heuse KTM 660 rallyreplica – samen met al onze bagage ingeladen in een grote aanhanger achter de 600 pk sterke rallytruck, zodat de groep Marokkogangers lekker ‘light’ naar Nador kon vliegen met een budgetticket van Ryanair, alwaar we na een overnachting bij Motel Paris-Dakar (hoe toepasselijk) de vrachtwagen konden uitladen, de motorkleren aantrekken en fris Marokko konden inrijden. Marokko ligt eigenlijk om de hoek, maar de Middellandse zee zorgt voor een natuurlijke barrière tussen Noord-Afrika en Europa. En tussen twee totaal verschillende culturen. Marokko heeft daarbij echt alles als fantastische motorland; niet voor niets zijn er momenteel heel veel reisorganisaties actief met georganiseerde reizen deze kant op. En dat kan dan zowel onroad als offroad, iedereen komt er aan zijn trekken. Eén van de reisorganisaties is dus BERRT van Bert Duursma, de voormalige Apeldoornse BMW-dealer en GS-specialist. Na de verkoop van zijn motorzaak houdt Bert zich tegenwoordig voornamelijk bezig met het organiseren van reizen en het geven van allroad- en offroad-trainingen. Zo is hij bijvoorbeeld actief als enige niet-Duitse gecertificeerde instructeur in het fraaie BMW trainingscomplex in Hechlingen, waar veel cursussen worden gegeven voor het terreinrijden met de motor. Voor deze Marokko-reis werkt BERTT nauw samen met Bennie Migchelbrink van Memo Tours (‘Your Rally Guide’), een professionele organisatie die onder meer actief is als serviceteam in de Dakar-rally en nog een stuk of acht motorrally’s per jaar. Als rallydeelnemer neemt Memo Tours je daarbij eigenlijk alle zorgen uit handen, van het inschrijven tot de service aan je motor. En natuurlijk kun je ook op eigen houtje Marokko aandoen, voor ervaren motorreizigers zal dat een echt feest zijn. Maar als het de eerste keer is dat je op de motor onderweg bent in dit continent, of als je wat minder ervaren bent met het rijden op onverharde bodem, dan is het prettig dat je af en toe terug kunt vallen op ervaren mensen en een goede organisatie achter je hebt staan om je met raad en daad te helpen. En dat is dus precies wat BERRT doet: in kleine groepjes rij je door Marokko, waarbij je erg goed wordt begeleidt en er ook tijd en aandacht is voor de instructie. Daarvoor zijn naast Bert Duursma zelf ook nog twee motorinstructeurs van de politie aanwezig als gidsen: Harrie Jacobi en Aad van Hellemond. Alle drie nemen ze een week lang vijf rijders ‘op sleeptouw’ dwars door de Marokkanse natuur, van Nador aan de Middellandse zeekust, tot aan Merzouga aan de rand van het Erg Chebbi, waar je de eerste echte grote zandduinen van de Sahara aantreft. In twee dagen rijden we vanuit Nador ruim 600 kilometer zuidwaarts, om na twee dagen Erfoud en Merzouga weer koers te zetten naar het noorden. In Nador wacht ons immers precies een week later weer het vliegtuig naar huis. Het rijden is dus niet ‘ieder voor zich keihard knallen’, maar juist lekker relaxed en lekker in kleine groepjes van je eigen rij-nivo onder weg zijn, waarbij er regelmatig wordt gestopt voor een korte break of een instructie. Op typische punten in het terrein, zoals de oversteek van een droge rivierbedding, het rijden over een zandduin of bij lastige hellingen worden de deelnemers door hun voorrijders veilig over de obstakels geloodst en is het dus niet alleen maar leuk, maar ook heel leerzaam. Niemand wordt aan zijn lot overgelaten en gedurende de week zie je alle deelnemers groeien. Bovendien weten de voorrijders veel te vertellen over Marokko en de gebieden die we doorkruisen. Door dit soort nuttige achtergrondinformatie over de historie, de bevolking of de geologie beleef je de reis nog intenser en ga je het land met andere ogen bekijken. Dat maakt deze trip van BERTT dus uitermate geschikt voor iedereen die zijn voorwiel toch eens over de Europese grens wil steken, maar niet de reis- of rij-ervaring heeft om dit helemaal op eigen houtje te gaan doen. Voor wie trouwens twijfelt aan zijn eigen rijvaardigheid organiseert Bert Duursma vooraf ook nog een offroad-trainingsdag voor de basic-vaardigheden van het rijden in het zand. Bovendien heeft hij een tiental zeer kompleet uitgeruste en helemaal op dit werk toegespitste BMW’s F650, F800GS en R1200GS in de verhuur, voor wie dit avontuur iets teveel van het goede vind voor zijn eigen motorfiets. Terug naar Marokko, terug naar Nador, waar we op maandagochtend Motel Paris-Dakar met zijn befaamde keuken (met keus tussen roerei, roerei en roerei) het been over de motoren gooien en beginnen aan ons weekje Marokko. De eerste dag is een rustig dagje om erin te komen. Na tachtig kilometer asfalt zijn we de drukke kuststrook in Noord-Marokko uitgereden en draaien we de pistes op. We rijden door het Rif-gebergte pal naar het zuiden. Het terrein is niet lastig, maar voor de meesten is het toch even wennen. Alles is immers nieuw en iedereen moet ook even zijn plekje in de groep vinden. Er wordt regelmatig gestopt om wat te eten of drinken (’s ochtends maak je een lunchpakket voor onderweg, dat je met wat water en sportdrank meeneemt in je eigen rugzak) en om foto’s te maken. Vlak voor de oversteek van een enorme brede droge rivierbedding komen twee groepen samen op de route. Gids Harrie rijdt even vooruit om te kijken waar we die droge rivierbedding het beste in kunnen rijden. En waar we er 200 meter verder weer uit kunnen sturen. Dat blijkt zelfs voor Harrie als ervaren gids niet eenvoudig en omdat we op de eerste dag het noodlot niet meteen willen tarten, keren we om en bereiken Hotel Baroudi in Missour via een korte omweg, juist voor het begint te schemeren. Op de binnenplaats van het hotel staat de machtige Memo-truck al klaar. De truck rijdt met ons op om alle persoonlijke bagage – in heuse rallykisten – te vervoeren, plus alle reserveonderdelen en gereedschap. Naast de truck staan de tafels en stoelen al klaar. Plus de biertap, niet te vergeten, want zo’n koele Grolsch gaat er na zo’n stoffige dagje wel in. In Marokko zelf is alcohol niet automatisch overal verkrijgbaar, dus zijn de twee enorme stapels motorbanden in het laadruim van de truck opgevuld met vaten bier. Dat zal wel iets met boerenslimheid te maken hebben… Omdat de reputatie van Hotel Baroudi op zijn minst twijfelachtig is, slapen we er wel, maar eten we die avond in het eigen kamp rond de Dakar-truck. Dat geeft meteen een extra avontuurlijk tintje aan het geheel: de ballen gehakt en gebakken aardappels vinden gretig aftrek na zo’n inspannend dagje. De tweede dag rijden we in drie groepen verder zuidwaarts om die avond aan te komen in Erfoud. Erfoud is een van de laatste grote plaatsen voordat de echte woestijn begint en gekscherend wordt wel eens gezegd dat hier ook de beschaving eindigd. We rijden die dag vrijwel alleen maar over stenige pistes en oneindige vlaktes. Niet alleen het landschap veranderd, ook de hele cultuur. Waar het noorden van Marokko met enige fantasie nog kan doorgaan voor Zuid-Europa, daar komen we nu echt in Afrika. Steeds vaker zie je mensen in lemen hutjes wonen, kinderen buiten spelen met niets of in the middle of nowhere met een vol takkenbossen gepakte ezel voortsjokken. Op 3.000 kilometer van huis ziet de wereld er echt totaal anders uit en zijn er duidelijk nog heel andere problemen dan het Europese ‘Oh jee, de accu van m’n iPhone is bijna leeg’… Marokko is in dat kader ook wel een lesje nederigheid, om onszelf weer eens even een spiegeltje voor te houden. Het is trouwens opmerkelijk hoe vaak je in het Nederlands wordt aangesproken. Juist uit deze streek zijn ooit heel veel gastarbeiders naar Nederland en Vlaanderen gekomen. Daarom moet je ook beseffen dat je niet zomaar alles kunt zeggen wat je denkt in Marokko, want de kans dat iemand je toch verstaat is redelijk groot. De verschillen in rijkdom lijken ook schrijnend. Als je in de binnenlanden stopt, staan er binnen de kortste keren kinderen om je heen die bedelen om wat te eten of drinken, of je prullaria willen verkopen. En dat gebeurt werkelijk overal, ook als jezelf denkt ongeveer aan het einde van de wereld te staan. Maar 20 kilometer verderop in een wat grotere plaats wordt je voorbij gestoken door een dikke BMW X5 met een paar jonge Marokkaanse gasten erin. Ramen open, muziek keihard; ineens zit je dan weer in een andere wereld. Een wereld die volledig detoneert met de arme bevolking die met de ezel aan een touw voortsjokt over de stoffige paden… Via Talsinnt bereiken we in de loop van de middag de Col de Belkassem. Een kleine pas over een bizarre stenen puist middenin het oneindige landschap. Maar ook meteen de enige mogelijkheid om van noord naar zuid door te steken. Maar zo mooi als de naam is, zo slecht is het pad: een grof keienpad met af en toe heuse op- en afstappen. Lopen lijkt nog het beste, maar ja: er moeten ook nog 18 motoren – waaronder een paar Leopard-tanks waar R1200GS Adventure op staat – naar de andere kant van de berg. Met de lichtere motoren blijkt het toch redelijk rijdbaar en de zware jongens worden met vereende krachten omhoog en omlaag gereden. Gelukkig maakt het Xaluca-hotel in Erfoud die avond heel erg veel goed: dit voelt letterlijk en figuurlijk als een oase van luxe in een dorre woestijn. Hier blijven we de komende dagen, om enkele mooie ritten aan de rand van de Sahara te rijden. Of om gewoon even lekker een middag aan het fraaie zwembad te liggen; het motorrijden moet immers niet al teveel op werken gaan lijken! Een van de dagritten vanuit Erfoud is het ‘rondje Erg Chebbi’. Het Erg Chebbi is een enorm zandduinen-gebied van ongeveer 10 bij 20 kilometer. De zandduinen zijn immens en ontzagwekkend: sommige zijn wel 150 meter hoog. Rond het hele duinengebied lopen redelijk tot goed berijdbare stenige pistes, zeg maar een soort gravelwegen. Aan de voet van het Erg Chebbi ligt het woestijnstadje Merzouga, dat tegenwoordig behoorlijk is overspoeld met toeristen. Niet zo vreemd, want van hieruit kun je kamelentochten boeken of speciale buggy’s huren om door de zandduinen te crossen. De immense duinenpartije blijkt namelijk één grote speeltuin te zijn en je ziet hier auto’s, motoren en campers uit bijna heel europa voorbij komen. Een bijzonder plekje dus. Maar dat de duinen niet alleen maar een speeltuin zijn, merken we later die middag als we een korte doorsteek maken via een piste door de uitlopers van de zandduinen. Vanwege het mulle zand valt ons groepje van zes motoren een beetje uit elkaar en als we op een kruising van pistes staan te wachten op twee achterblijvers, blijken die zo ingespannen en geconcentreerd tegen de zon in te rijden, dat ze ons helemaal niet zien staan. Terwijl we nog geen vijf meter naast het spoort stil staan, karren ze in drie volgas voort over de piste, die hier door zijn uitlopers van de zandduinen erg veel concentratie vraagt. Voor we het weten zijn ze uit zicht verdwenen; ineens beseffen we ons allemaal de ernst van de situatie. In het dicht bevolkte Nederland of Vlaanderen kun je eigenlijk niet meer verdwalen, want je komt altijd wel weer een dorpje of stad tegen, maar dat ligt hier in Marokko, zo pal tegen de Algerijnse grens toch iets anders. Dit is dus echt zo’n gebied waar je met motorpech of een domme valpartij dagen zoek kunt zijn. Zelfs al ben je hemelsbreed maar een paar honderd meter van de bewoonde wereld, dan wil dat niet zeggen dat je snel bent teruggevonden. We besluiten eerst maar eens te wachten, en pas na een half uur horen we het motorgeluid langzaam weer aanzwellen: de twee ‘lost boys’ zagen geen sporen meer en besloten uiteindelijk om maar om te keren, terug naar het pad waarvan ze wisten dat iedereen er nog reed. Oef, ook tijdens zo’n vakantieritje laat de woestijn niet met zich spotten. Na nog een dagje ‘buiten spelen’ wordt het weer tijd om ons op te maken voor de rit noordwaarts. Het kamp rond de Memo-truck wordt weer ingepakt, de bagage gaat weer in de truck en we zetten weer koers naar Nador. Daar gaan de motoren weer in de grote aanhanger, om met de vrachtwagen via de veerboot van Melilla naar Almeria in Spanje te varen, terwijl wij in Nador weer op het vliegtuig stappen. Het einde van een fantastische week motorrijden in een hele bijzondere omgeving komt daarmee in zicht. Een week met – gelukkig – heel weinig problemen. Een paar onschuldige schuivertjes, wat lekke banden, een lege tank, een losgerammeld versnellingspedaal en een gaatje in een koppelingsdeksel. Plus een laagvliegende GS Adventure, die de landing na een afstap van anderhalve meter hoog beter doorstond dan zijn berijder. De motor bracht het er met een paar kleine butsen vanaf, maar de ribben van de berijder liepen meer schade op. Maar dat leed was snel opgelost met een paar stevige pijnstillers. De 18 motoren gaven eigenlijk geen krimp, opmerkelijk wat je anno 2012 probleemloos met een allroad kunt doen. Iedereen die zegt dat je met een BMW R1200GS niet in het terrein kunt gaan rijden, moet een keertje met BERRT mee naar Marokko. Zeker weten dat je er dan anders over gaat denken. Daarbij is het weekje rijden met Bert Duursma en Bennie Migchelbrink ‘avontuur met zekerheid’ en ideaal als eerste uitstapje naar de echte woestijn. Een ervaring om nooit te vergeten. [Kaderstuk] BERTT & MEMO TOURS In principe wordt deze Marokko-reis twee maal per jaar georganiseerd: in het voor- en in het najaar. Dat zijn de beste tijden om met de motor in Marokko onderweg te zijn. Op www.berrt.nl lees je alles over deze geheel verzorgde, 2.350 euro kostende reis. Ook vind je daar alle informatie over de diverse trainingen en instructies die Bert Duursma daarnaast nog organiseert voor offroad- en allroad-rijders. Op www.memotours.nl kun je terecht voor alle informatie over de wat serieuzere offroad-trips en echte rally’s in Europa, Afrika en natuurlijk de Dakar-rally zelf.
