Reizen Noord-Ierland

Soms rij je door een landschap dat voor de motorrijder geschapen lijkt te zijn: goede wegen met fraaie bochten in een prachtige omgeving vol fabuleuze uitzichten. Politieagenten geven er het ‘duim omhoog’ teken, er zijn geen files en bovenal staat de bevolking altijd klaar voor je klaar omdat het idolaat is van motorrijden. Een modern sprookje!
Sprookjes bestaan niet, of zijn minimaal voor de (mooie) helft verzonnen. Toch is onze trip door Noord-Ierland een reis door een landschap dat veel met sprookjes, dwergen en reuzen van doen heeft. Het begint al gelijk wanneer we de veerboot af rijden en de contouren van het Noord-Ierse landschap half verborgen achter zwarte heuvels zien liggen. Het is grauw en grijs en er hangen dreigende regenwolken in de lucht. Niet bepaald idyllisch, maar wel tekenend voor het land. Het kleine dorp waarin we terecht komen en stoppen voor een kop koffie herbergt een hele straat met popperige winkeltjes, een passend tafereel voor deze omgeving. We volgen de kust vanaf Larne langs Ballygalley Head richting noorden en genieten van de uitzichten over de steile kliffen en hoge rotswanden. De zon begint weer te schijnen en trakteert ons op een kleurrijke, dubbele regenboog. Van tijd tot tijd is er de mogelijkheid een route landinwaarts te volgen door een van de negen Glens van Antrim, die vanaf de kust tot in de Antrim Mountains reiken. Glens zijn niet zomaar rivieren, het zijn in de ijstijd door gletsjers uitgesleten stroomgebieden van rivieren. Ruig, snelstromend, vol met watervallen en stroomversnellingen en rotsen die groen bemost zijn. Glenariff, gelegen tussen Gelncloy en Glenballeymon, schijnt de mooiste van alle glens te zijn. Wij volgen echter de Glenaan, waar we de eerste tekenen van reuzen tegenkomen. De vijfduizend jaar oude grafheuvel van de dappere Ossian, strijder en dichter en zoon van de reus Fionn MacCumhaill. Het was diezelfde Fionn MacCumhaill die even verderop een pad maakte om de Sea of Moyle te kunnen oversteken zodat hij bij zijn reuzenvriendin in een grot op het Hebrideneiland Staffa op bezoek kon. Wat er van dat ‘pad’ zichtbaar is, bestaat uit zo’n 37.000 door de golven geërodeerde zeshoekige basaltzuilen, die de Giant’s Causeway wordt genoemd. We rijden er via de prachtige hellingen van Glenballeymon, vol paarse lupines, naartoe. Ieder dorp langs deze kust heeft zo zijn eigen karakteristieken. Het ene heeft een prachtige ligging in een glen, het andere aan zee met een zandstrand. Waarin de dorpen ook verschillen is het feit of ze katholiek of protestants georiënteerd zijn. Het is een ‘helaasheid der dingen’ die hier bij het leven hoort. De onderlinge strubbelingen mogen dan officieel over zijn, niet iedereen is het daarmee eens en dus hangen enkele dorpen vol Union Jacks (Britse vlaggen), terwijl in andere Ierse vlaggen wapperen. Ook in de pubs is het verschil in geloof duidelijk merkbaar, daar waar Ierse folkmuziek wordt gedraaid is het dorp katholiek van aard. Het deert ons niet, al heeft Nederland hier wel een vinger in de pap gehad. Dat wordt duidelijk als we in de krant lezen over de organisatie van de beruchte Oranjemarsen van protestanten, die dwars door katholieke wijken lopen. De kleur komt akelig bekend voor en de geschiedenis verhaalt over de oorlog die ‘King Billy of Orange’ (Koning Willem III) hier gevoerd heeft en wiens overwinning de directe aanleiding vormt voor de marsen. Wij houden het liever bij sprookjes. Uiteraard gaat één van die sprookjes over onze motoren, de Honda NC30 van Rob en mijn Suzuki XN85 Turbo passen prima in deze setting. De Honda omdat het een van de motoren was waarop de Noord-Ierse wegrace legende Joey Dunlop menig straatrace won (waaronder 26 Isle of Man TT’s) en de Suzuki omdat die gewoon erg zeldzaam is, eigenlijk zelf bijna een legende. Slechts een stuk of vijf werden er in de 80’er jaren in Nederland verkocht. Joey’s pub staat in Ballymoney, waar ook een gedenkplaats is ingericht voor de bij een race in Estland verongelukte coureur. De familie honneurs van Joey en de eveneens verongelukte broer Robert, worden momenteel door Robert’s zonen Michael en William waargenomen op de vele wegracecircuits in Ierland, Engeland en op het Isle of Man. De 400 cc NC30 mag dan een hogere topsnelheid hebben, hij houdt de 650 cc XN85, die dankzij zijn Turbo behoorlijk van zijn plaats wil, de eerste meters niet bij. Maar dan komen er van die venijnige bochtjes over voor Noord-Ierland gangbaar afgeleefd wegdek waardoor je alle alle kanten op stuitert. En dan is de veel lichtere Honda weer in het voordeel. Nah ja, laten we het maar weer over sprookjes hebben. Niet ver van de Giants Causeway ligt Bushmills. Hier komt een hele goede Ierse whiskey vandaan. Whiskey inderdaad, de Schotse variant schrijf je namelijk zonder de laatste e, whisky dus. Het woord whiskey komt van het Gaelic woord ‘Uisge Beatha’ (Oeiske-bah), dat ‘levenswater’ betekent. De plaatselijke distilleerderij organiseert verschillende toeren, waarbij je uitleg krijgt over bijvoorbeeld de verschillen tussen een blended, malt en single malt whiskey. Verder wordt ook uit de doeken gedaan waaraan een Ierse whiskey zijn zachte karakter dankt. De Ierse variant wordt namelijk drie keer gedestilleerd, tegenover de twee keer van de Schotse equivalent. Wij willen echter nog verder rijden, dus een alcoholische versnapering zit er nu even niet in! Derry, ook wel Londonderry genoemd, is een hele sfeervolle stad met een oud ommuurd centrum vol cafés, wijnbarretjes en eetgelegenheden. Daarnaast ook nog vele ambachtswerkplaatsen, marktplein en winkeltjes met moderne en traditionele muziek. Het mooiste van Derry is een wandeling over de stadsmuren, althans dat wil onze reisgids ons doen geloven. Ook een bezoek aan het Tower museum, gezeteld in een kopie van een middeleeuwse ‘round tower’, met een expositie over de geschiedenis van Derry is de moeite waard. Een deel van de tentoonstelling is gewijd aan de donkere, vaak wanhopige dagen van de Troubles. Van een aantal van deze ronde torens, die doorgaans verschillen in diameter en hoogte, wordt in het algemeen aangenomen dat het uitkijkposten waren, met een bijkomende functie als beschermplaats voor belangrijke personen en (religieuze) kostbaarheden tegen plunderaars. Een ladder reikte naar veilige hoogte in de toren, waarna deze werd opgetrokken. Vanaf Derry rijden we naar het zuidwesten langs de rivier de Faughan de Sperrin Mountains in. Niet dat die met als letterlijke hoogtepunt een top van 678 meter verschrikkelijk hoog zijn, maar het is er prachtig rijden. We kunnen rechtsaf door de Glenelly Valley via het Gortin Glen Forest Park, waar ook een openlucht museum is, het Ulster American Folk Park, dat is gewijd aan de geschiedenis van Ierland (met name over de ‘Potato-famine’ hongersnood) en de daaropvolgende uittocht naar Amerika. De linker route daarentegen loopt via het Davagh Forest Park en langs meerdere historische plekken met ‘standing stones’ en ‘stone circles’. De geschiedenis van veel plekken als deze, gaat terug naar de laat-neolitische tijd en de vroege bronstijd. Velen zijn ouder dan de piramides in Egypte, maar nog altijd is de precieze achtergrond van de cirkels onbekend. Archeologen hebben geen bewijzen van bewoning gevonden en dus wordt aangenomen dat ze een, mogelijk religieuze, ceremoniële functie hadden. In sommige gevallen werd echter ook duidelijk dat het om een graf ging. Hoe dan ook, het zijn zeer mystieke plekken die een behoorlijke indruk maken. Kerken, kerkhoven en graven, ze vertellen altijd iets over een land. Zo stoppen we bij een kerkhof aan de rand van het grote Lough Neagh om het ‘Ardboe high cross’ te fotograferen. Een kruisbeeld uit de 10e eeuw met volgens de overlevering heilige krachten dat rijk gedecoreerd is met Bijbelse taferelen. Het heeft niet alleen te lijden gehad onder weersinvloeden, door de eeuwen heen hebben pelgrims er stukjes afgebroken. Ook aan een beukenboom die erachter staat, werd heilige kracht toegeschreven. Pelgrims duwden een muntje in de bast om daarmee hun zorgen achter te laten of over te dragen aan degene die het muntje zou stelen. De muntjes werden niet gestolen, maar het metaal vergiftigde de boom uiteindelijk. Aan de naam Ardboe, dat ‘koeienheuvel’ betekent, zit ook weer een legende vast. En wel over een koe, die over het meer aan zou zijn komen lopen om de sterk verzwakte arbeiders, die in de 6e eeuw een klooster bouwden, haar melk te brengen. Van een heel andere orde is de gedenkplaats ter ere van Harry Ferguson, de eerste Ier die in zijn eigenbouw vliegtuig het luchtruim koos en die eveneens een vierwiel aangedreven Formule1 auto ontwikkelde. De uitvinder is echter het meest bekend door zijn bijdrage aan de ontwikkeling van landbouwmachines, waaronder de Massey Ferguson tractor. Hij leefde van 1884 tot 1960 en woonde en werkte op een prachtige plek niet ver van de plaats Lisburn. We verkennen de omgeving van het county Down en rijden de Mourne mountains in. Landschappelijk weer een compleet ander gezicht, wat heeft Ierland toch veel te bieden. Het is een compacte groep granieten pieken, lees ik, alhoewel we die met de motor niet zullen bereiken. We rijden wel langs het stuwmeer in de Silent Valley en over de Spelga Pas met zijn spectaculaire steile wanden. Aansluitend koersen we langs de kust langs Dundrum, Killough en Ardglass naar Strangford, waar we met een veerboot naar Portaferry oversteken en over het schiereiland, langs de rand van Strangford Lough richting Belfast rijden. In Belfast zelf is natuurlijk van alles te zien en doen. Het heeft een prettig centrum vol gezellige winkelstraatjes, terrassen en restaurantjes. In de haven zien we de kranen van de Harland & Wolff rederij (H&W) waar de RMS Titanic werd gebouwd en in mei 1911 van de helling liep. Het was 100 jaar geleden de grootste scheepswerf ter wereld waar duizenden mensen werkten. De Titanic maakte in 1912 haar ‘maiden voyage’, een normaal heugelijke aangelegenheid die op een ware tragedie uitliep. Er is in het Ulster Folk en Transport museum een speciale tentoonstelling ingericht over de bouw van de Titanic en haar twee zusterschepen uit de Olympic-klasse en over het toenmalige leven in Belfast. Toeristen die Shankill road met de beruchte muurschilderingen willen bezoeken doen dat doorgaans met een zogenaamde ‘Black Taxi’. De chauffeurs weten doorgaans alles over de zwarte dagen van de Troubles, een leuke manier dus om wat geschiedenis op te snuiven. Toch gaan wij er gewoon met onze motoren langs. Eigenlijk zouden we nog langs het prachtige Lough Erne in het Westen van Noord-Ierland willen rijden, net als een uitstapje maken naar County Donegal in de Ierse Republiek. Het is het land van de turfstekers, van de kleine kleurige huisjes met rokende schoorstenen. Ook het land van de Ierse muziek, onder andere Clannad en Enya, waar het gros van de bevolking een Gealic dialect spreekt. Het is ook het meest ruige en bergachtige deel van Ierland. Maar hoe aanlokkelijk het allemaal ook klinkt, we bewaren het voor ons volgende bezoek. Een hongerig verlangen is immers het beste argument om snel weer terug te keren! ________________________________________ [INFOKASTEN] INFO NOORD-IERLAND Noord-Ierland maakt het deel uit van het Verenigd Koninkrijk, maar heeft desondanks een eigen binnenlands bestuur, kent eigen wetten en heeft eigen bankbiljetten. Enkel voor haar internationale betrekkingen is het afhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Wij kennen Noord-Ierland voornamelijk vanwege de burgeroorlog tussen de protestantse meerder- en katholieke minderheid, die ter plekke ‘the Troubles’ worden genoemd. In 2007 werd het zelfbestuur in Noord-Ierland hersteld, na vele bomaanslagen in een heftige tijd. Werd destijds nog elk onbeheerd geparkeerd voertuig als een mogelijke bom gezien, tegenwoordig kun je je motor gewoon weer op de stoep of parkeerplaats achterlaten, zonder het risico te lopen dat deze uit voorzorg tussen een paar strobalen ‘onschadelijk’ wordt gemaakt. Ook goed om te weten, de bevolking heeft benzine door de aderen vloeien en heeft de motor in haar hart gesloten. Op verschillende plekken in het land worden de beruchte straatraces georganiseerd. Ligging: noorden van het tweede eiland van het Verenigd Koninkrijk Buurlanden: De Ierse Republiek, Schotland en het Verenigd Koninkrijk (per ferry) Hoofstad: Belfast Oppervlakte: 13.843 km² (+/- 1/3 van Nederland) Inwoners: ca. 1,8 miljoen Taal: Engels, Iers, Ulster Schots Valuta: Noord-Ierse Ponden en Engelse Ponden. Je kunt er met Engelse Ponden betalen, echter in Engeland kun je niet met Noord-Ierse Ponden Tijdsverschil: 1 uur vroeger Klimaat: Gematigd zeeklimaat met relatief milde winters, redelijk warme zomers en een meer dan gemiddelde hoeveelheid regen gedurende het hele jaar. De temperatuur wordt vooral beïnvloed door de warme golfstroom van de Atlantische Oceaan, die er ook voor zorgt dat de wind meestal uit het westen en noordwesten (over het warmere water) waait. Beste tijd: tussen juni en september Wetenswaardigheden: om in Noord-Ierland te komen moet je tweemaal met de veerboot. P&O Ferries vaart zowel van Zeebrugge als van Rotterdam Europoort naar Hull in Engeland en aansluitend van Cairnryan naar Larne in Ierland. Je kunt ook van Liverpool naar Dublin, zie www.poferries.nl. Combi tickets kunnen ook ineens geboekt worden via World Wide Passage te Rotterdam (tel. 010-487 3617). Je hebt voor een reis genoeg aan een geldige Europese Identiteitskaart of paspoort. Reisgidsen: ANWB Navigator Ierland vonden wij niet echt handig. Er is ook een Ierland reisgids uit de Capitool reeks en eveneens eentje uit de Dominicus reeks. Meer weten over de strijd tussen de katholieken en protestanten? Scott Adams schreef er een enerverend boek over getiteld ‘Noord-Ierland’. Internet: www.discovernorthernireland.com