Interview wereldreizigster Lois Pryce

Dertig. Voor velen is het de leeftijd waarop het leven in een definitieve vorm wordt gegoten. De zekerheid van een vaste baan, een huis en als het allemaal meezit een ontluikend gezinnetje. Anderen krijgen er benauwde kriebels van, zeggen een uitstekende job vaarwel en trekken er op de motor tussenuit. Zelfreflectie, een onbedwingbare zucht naar avontuur. Jeukende voeten, zo vat de Britse Lois Pryce het waarom van haar reis van Alaska naar het Zuid-Amerikaanse Ushuaia het samen. Ze schreef er het boek ‘Lois onderweg’ over dat onlangs verscheen.      
De sfeervol aangeklede bibliotheek in het hoofdstedelijke hotel is van een haast Dickensiaanse allure. Goedgevulde, zware eikenhouten boekenkasten tegen de wanden, het stijlvolle trapje om bij de boeken op de bovenste planken te kunnen, links en rechts comfortabele Chesterfields geflankeerd door elegante leeslampjes en een buitenmaat leestafel met daarop de kranten van de dag. Lois Pryce kan er wel om lachen als we aanschuiven aan de leestafel om aan de hand van een aantal passages haar boek door te nemen. ‘’In Zuid-Amerika was ik al blij als ik in een hotel terechtkwam met stromend water en een fatsoenlijk bed’’, grapt de vrolijke Engelse met aanstekelijk Londens accent. Een contrast waar Lois Pryce langzaam aan kon wennen toen ze in april 2003 aan haar negen maanden omvattende Amerikaanse doorsteek begon. ‘’Daarom ben ik ook in Alaska begonnen. Op een normale manier wennen aan het iedere dag onderweg zijn. Maar toen ik via de States in Mexico aankwam, was de cultuurshock er niet minder om. Dingen die niet werken, het andere voedsel, de taal, de leefwijze, de ogenschijnlijk complete chaos. Vanaf dat moment moet je helemaal ‘native’ gaan, anders vreet je jezelf compleet op. Nooit in paniek raken, dat is met afstand de belangrijkste regel onderweg.’’  
Wijsheden waar Pryce voor het idee van haar expeditie nog nooit van had gehoord, relatief onervaren als ze was als het om reizen en motorrijden ging. Haar redelijk zorgeloze leventje in het bruisende Londen draaide in hoofdzaak om muziek, zowel privé als professioneel. Na verschillende baantjes bij diverse platenlabels was Pryce op de muziekafdeling van de BBC terecht gekomen, terwijl ze in haar vrije avonden van concert naar concert liep. Een ideale situatie voor een muziekfanaat als Pryce, maar toch sloeg na een jaar of twee de twijfel toe. ‘’Ik dacht dat ik bij de BBC al mijn creativiteit kwijt kon, maar in feite is het niets meer dan een logge, bureaucratische organisatie en als ik iets niet ben is het wel een ambtenaar’’, verzucht ze. ‘’Mijn voeten begonnen gewoon te jeuken, de honger naar avontuur werd haast onstilbaar.’’
 
Voelde niet iedereen die drang, of konden ze die gewoon beter verbergen dan ik? Staarden ze niet allemaal uit het raam naar vliegtuigen, wanhopig wensend dat ze er in zaten, op weg naar ergens anders, waar dan ook? Keken ze niet net als ik met een pijnscheut van jaloezie naar langsflitsende motoren? Stelden ze zich ook niet voor hoe het zou zijn om niet elke ochtend dezelfde afslag te nemen, maar om door te rijden tot de weg ophield, of het land op was? Ik weet bijna zeker dat dit de dag was waarop ik besloot het allemaal op te geven en er op mijn motor vandoor te gaan, maar het zou ook zomaar een andere, maar in grote lijnen soortgelijke dag kunnen zijn geweest.          
 
! Een nogal rigoureus besluit, je baan opzeggen voor een behoorlijk onzekere toekomst. Had je op dat moment al iets van een plan?
 
? ‘’Eigenlijk niet. Ik had niet eens een specifieke plek waar ik naar toe wilde. In eerste instantie wilde ik de hele wereld wel rond. Bleek al snel onbetaalbaar, dus nam ik genoegen met de halve wereld. Ik kocht een kaart van de wereld en heb vervolgens een paar plekken aangekruist die ik hoe dan ook wilde zien. De Californische kust moest er hoe dan ook bij zitten. De States lagen dus vast en zo ontstond het idee van ‘van boven naar beneden’. Een rit met een kop en een staart, want ik wilde niet doelloos wat rond gaan rijden. Daar ben ik niet zo goed in.’’
 
Dat doel, de meest zuidelijke stad ter wereld, hield Pryce tijdens haar trip ook op de been op momenten dat het tegenzat. ‘’Juist op dagen dat het niet soepel gaat en je jezelf afvraagt waar je in hemelsnaam mee bezig bent, spoort een doel je aan om door te gaan. ‘Kom, nog even die laatste paar honderd kilometer doen’.’’ Dat je met zo’n instelling voor je er erg in hebt als een zombie aan het rondrijden bent, had Pryce al snel in de smiezen. ‘’White Line Fever, erg gevaarlijk. Dat moet je onder controle zien te krijgen. Vooral in de eerste maand legde ik me helemaal toe op opschieten en had ik nergens oog voor, maar gaandeweg wen je aan het onderweg zijn en gaat het tempo haast automatisch omlaag. Mijn instelling werd uiteindelijk: ‘Ik ga naar Ushuaia, hoe ik er kom maakt niet uit.’.’’
Maar de reis begon ruim 27.000 kilometer noordelijker in Alaska, waar Pryce moederziel alleen gehoor gaf aan haar jeukende voeten. Hoe nerveus ben je dan of juist niet? ‘’Bloednerveus’’, verzucht Pryce. ‘’Ik was nog nooit zo lang aaneengesloten van huis geweest. Tegelijkertijd was ik ook heel erg opgewonden en maakte ik me zorgen. De beren in Alaska. Spaans spreken in Mexico. Maar ik wilde me niet laten afremmen door mijn eigen angsten. Eenmaal op weg, kwam er al snel ontspanning in m’n lijf en kon ik tegen mezelf zeggen: ‘Joh, ik ga niet dood….hopelijk’.’’   
 
De gulheid van Gordy hield niet op bij het verstrekken van gratis toegang. ‘Kom maar bij mij logeren’, drong hij aan, toen ik informeerde of er een camping in de buurt was. ‘Maak je geen zorgen, ik heb een vrouw’, voegde hij er haastig aan toe. Hij bespeurde ongetwijfeld mijn aarzeling om de nacht doorn te brengen bij een mysterieuze museumbeheerder. ‘En ze is wel gewend dat ik zwerfkatjes meeneem’, zei hij om me verder aan te moedigen. Het was een van die wel-doen-niet-doen-momenten. Overnachten bij een man die ik nog maar een paar minuten kende en als het allemaal vreselijk misgaat, kan ik het alleen mezelf maar verwijten.
 
? Koud in Alaska nodigt een wildvreemde man je uit om bij hem te slapen. Je hebt je bedenkingen, maar gaat toch op de uitnodiging in. Hoe moeilijk is dat als je in feite moederziel alleen op reis bent?
 
! ‘’Ik wist dat dit soort dingen zouden gaan gebeuren. Dat iemand zegt: ‘Kom maar mee, slaap maar bij mij’. Wat dat betreft vertrouw ik volledig op mijn instinct. Als vrouw alleen moet je voortdurend je voelsprieten uitsteken. Je bent veel alerter in je contacten met mensen, ontwikkelt een soort zesde zintuig voor deze situaties. En als het niet bevalt stap je zo weer op de motor en ben je weg. Dat is het grote voordeel van reizen per motor. Deze Gordy bleek een schat van een man, alhoewel de schrik me wel om het hart sloeg toen we bij zijn woning aankwamen. Hij woonde op een trailerpark dat nog het meest leek op een plaats delict. Ik verwachtte op dat moment rondslingerende ledematen en hakbijlen aan te treffen, maar toen ik een rij porseleinen beeldjes voor het raam zag staan, wist ik zeker dat hij keurig getrouwd was. Mannen verzamelen geen porseleinen beeldjes.’’
 
? Nu zullen ze in Noord-Amerika niet wezenlijk anders reageren op een alleen reizende vrouw op een motor dan in Europa, maar hoe was dat in Zuid-Amerika?
 
! ‘’Wel grappig eigenlijk en dat ik op de motor was, was absoluut een voordeel. Het vrouwbeeld is daar heel anders. Ze verafgoden hun moeders, dochters en zusters, ondanks het feit trouwens dat vrouwen er aan de lopende band kinderen lijken te baren en ontiegelijk veel en zwaar werk verrichten. Als ik eens langs de weg olie aan het bijvullen was en een man zag het, drukte hij me meestal met zachte dwang weg en zei ‘Nee, laat mij dat maar doen.’. Dat kan aan de andere kant ook wel eens vervelend zijn, maar het is hun manier van leven en dus laat je het maar gebeuren. Ben pas ook in Centraal-Afrika geweest en daar zijn de mannen veel harder en totaal niet behulpzaam. Daar sta je als vrouw echt onderaan in de pikorde. Doe me wat dat betreft de Latijns-Amerikaanse man maar.’’  
 
De Wezel en ik kwamen een prijs overeen. ‘Paspoort?’, zei hij en knipte ongeduldig met zijn vingers. Ik gaf het hem met tegenzin, samen met mijn rijbewijs en de kentekenbewijzen van de motor. Toen begon het hele circus pas goed. Waarom moet het toch zo ingewikkeld zijn, vroeg ik me wanhopig af, terwijl we in en uit anoniem ogende kantoortjes sjouwden, waarbij we een stapel geheimzinnige formulieren kregen van beambten met uitdrukkingsloze gezichten, die elk tussen de zes en tien kopieën van elk document wilden zien, hoewel ik nooit begreep waarom. Communicatieve vaardigheden waren niet het sterkste punt van de Wezel en terwijl hij in ’t rond trippelde, kon ik alleen maar met een idiote glimlach achter hem aanlopen, zonder enig idee wat er gebeurde. Als ik hem om informatie vroeg, wuifde hij me met een minachtend knikje en een handgebaar weg. Ik begon me af te vragen of hij wel zo goed was als hij zich voordeed, maar toen hij eenmaal mijn geld begon uit te geven, leek het wel alsof hij was afgestudeerd aan het Anna Nicole Smith Instituut voor Goudzoekers.      
 
? Grensposten waren blijkbaar van een heel ander kaliber qua klantvriendelijkheid?
 
! ‘’Nogal! De Wezel was een jongen die me hielp de grens naar Honduras over te komen. Dit soort hulpjes zijn een noodzakelijk kwaad en helpen je tegen betaling langs de vaak door en door corrupte douanebeambten. Iedereen vraagt je bij zo’n grens om geld, ook beambten. Soms vragen ze niet eens geld, maar gewoon iets, wat dan ook. Als je nee zegt, halen ze alleen hun schouders op, maar kun je er van op aan dat je erg lang moet wachten. Schuif je ze iets toe, dan gaan de dingen ineens stukken sneller.’’
 
? Dat moet toch enorm ophouden, terwijl je af en toe toch vooral op wilt schieten?
 
! Diepe zucht: ‘’Als het tegenzit, kan het soms uren en uren duren. Honduras was misschien wel het ergste, een uurtje of vijf denk ik. Je zou er knettergek van worden, maar het slechtste wat je kunt doen, is je er aan storen. Wachten maar, anders wordt je gek. Vrouw zijn, hielp soms, maar lang niet altijd.’’
 
‘Olielekkages, reparaties langs de kant van de weg: het hoort allemaal bij een leven onderweg. Geen probleem!’ Ik diepte de pakkingset op uit de krochten van mijn bagage en legde de inhoud uit op mijn leren jack. Er waren wat kleine rubberen ringetjes en een paar grotere rubberen ringen, en papieren en metalen pakkingen van uiteenlopende grootte en vorm, maar geen ervan leek op de pakking die ik nodig had. IJverig paste ik ze allemaal, op de correcte plaatsen, maar eentje schitterde door afwezigheid. De moed zonk me in de schoenen toen ik mezelf dwong de harde werkelijkheid onder ogen te zien – ik was de trotse bezitter van een Incomplete Pakkingset. Het Bureau Merknamen zou het nog druk met me krijgen.
 
? Panne. In hoeverre schuilt er een monteur in je?
 
! Lachend: ‘’Een ster ben ik absoluut niet. Maar ik heb leren motorrijden op oude Britse fietsen, BSA’s en Nortons. Vreemde fietsen om mee te beginnen natuurlijk, maar ze hadden een groot voordeel: ze gingen altijd kapot. Zo leerde ik dingen maken en problemen op te lossen. Maar de Serow (Yamaha XT225 Serow, grijze import, JH) waar ik mee reed, is oerdegelijk gebouwd. Alleen in de ijle lucht van de Andes had ‘ie het echt zwaar. Op een aantal bergpassen zwoegde het beestje op z’n laatste benen naar boven. Really bad! Maar hij heeft me overal gebracht en was niet kapot te krijgen.’’
 
Hoewel het reizen door vreemde landen me allerlei gevoelens teweegbracht, van opwinding en gejubel tot nieuwsgierigheid en angst, ging het ook ten koste van de elementaire dingen des levens, die ik tot dusver als vanzelfsprekend had beschouwd. Geen muziek, geen sociaal leven, geen fysiek contact met mensen en geen grappenmakerij of zinvolle discussies in mijn moerstaal. Het veroorzaakte een gevoel alsof ik was afgesneden van de wereld die me omringde. Mijn zintuigen gilden er om gestimuleerd te worden, zelfs zo erg dat ik merkte dat ik rond bleef hangen in een groentewinkel, met als enige doel ‘Hotel California’, dat blikkerig uit de radio schalde, in zijn geheel te kunnen beluisteren-  en dat vind ik niet eens een goed nummer.   
 
? Typisch gevoel van heimwee, lijkt me?
 
! ‘’Dat is niet te vermijden, zeker in het begin niet. Je bent toch een leven met een bepaalde regelmaat gewend en van de ene op de andere dag ben je met de motor op weg. Het was een voordeel dat ik in Canada en Amerika veel bij vrienden heb kunnen slapen en dat helpt tegen heimwee. Je rolt er als het ware soepel in, in dat reispatroon. Maar dat nummer van de Eagles raakte op dat moment een gevoelige snaar. Je hoort je eigen taal, de taal waarin je gewend bent met mensen te communiceren, maar ik had al weken niet meer normaal met iemand kunnen praten. Ik ben een heel sociaal persoon en dan is het soms erg frustrerend om je in ‘crap’ Spaans en kleuter Engels te moeten redden. Juist dat sociale deel van je leven is helemaal weg en dat heb ik het meest gemist eigenlijk. Maar onderweg kom je genoeg mensen tegen die een soortgelijke trip aan het maken zijn.’’
 
? Dat zijn natuurlijk contacten die je gemakkelijk legt, iedereen is immers min of meer met hetzelfde bezig. Maar hoe verliepen de contacten met de plaatselijke bevolking?
 
! ‘’Die waren duidelijk minder intens. Jammer natuurlijk, maar dat was het directe gevolg van de aard van mijn reis. Doordat je nooit ergens lang blijft, bouw je geen band op met mensen. Het is allemaal heel vluchtig en dat kan je op de lange duur gaan tegenstaan. Je moet gewoon accepteren dat je geen deel van die bepaalde samenleving uitmaakt en in feite een soort van buitenstaander, een observeerder blijft.
 
? Onderweg heb je tot twee keer toe een reismaatje. Maakt dat het leven op de weg gemakkelijker?
 
! In je eentje is het leven hoe dan ook harder. In Los Angeles ontmoette ik Rachel en zij reed in het begin aan het eind van de trip een groot stuk met mee. Zij sprak vloeiend Spaans en dat kwam heel goed van pas. Toen ze me in Mexico verliet om weer terug naar Europa te gaan, had ik het Spaanse kunstje met haar hulp redelijk onder de knie en kon ik mezelf redden. Maar je moet het treffen met een maatje.’’
 
‘Ik lach niet op foto’s, ik krijg er altijd zo’n raar gezicht van’, zei ze. ‘Goed, wat jij wilt. Klaar?’ ‘Nee! Wacht!’ gilde ze. ‘Ik wil alleen dat mijn linkerkant op de foto komt.’ Ik wachtte totdat ze haar verleidelijke pose had aangenomen, inclusief pruilmondje, en schoot er op los vanuit de goede hoek. Zo moet het ongeveer zijn om onderweg te zijn met Mariah Carey of J-Lo, dacht ik vermoeid.
 
? Je tweede reismaatje, Amalia, was duidelijk uit heel ander hout gesneden dan Rachel, je eerste reispartner.
 
! ‘’Ze was een nachtmerrie! Binnen een paar dagen wist ik al dat het niets zou worden. In Zuid-Amerika is het heel belangrijk om positief en opgewekt te blijven, maar zij ergerde zich werkelijk overal aan. Daarnaast had ze een compleet verkeerde instelling. Vijf paar schoenen mee, make-up, dat soort dingen. Gekkenwerk! Ik wilde het liefst zo snel mogelijk van haar af.’’
 
Amalia lag bewegingloos in een plas bloed. Bloed stroomde uit haar mond, neus en oren, haar voortanden waren weg, er zat een diepe snee in haar kin, haar neus leek gebroken en haar rechterarm lag er als verlamd bij, onder een pijnlijk onnatuurlijke hoek. Haar leren jack hing in flarden om haar heen, het vizier van haar helm lag op de weg, kapot en vol bloed, en haar bagage lag overal verspreid over de hoofdweg. En zes meter verderop, rechtstandig vastgeklemd in de greppel tussen de weg en de bergwand, stond haar motor. Amalia was tegen het decor opgebotst.
 
? Dat was een ander afscheid van Amalia dan je voor ogen stond. Een nogal pijnlijk moment in je boek.
 
! ‘’Dat vreselijke ongeluk veranderde alles. Een horrorfilm was het! Alles in haar gezicht was kapot. Ik had nog nooit zoiets gezien en hoop het ook nooit weer te zien. Ze is gelukkig weer helemaal hersteld, maar voor hetzelfde geld had ze het niet na kunnen vertellen. Het is zo’n wezenlijk onderdeel van mijn reis geweest, dat ik het moeilijk weg kon laten in het boek. Het beangstigende is dat het mezelf ook had kunnen gebeuren. Je kunt het niet helpen, maar daar denk je dan toch aan.’’
 
? Hoe moeilijk is het om dan weer op pad te gaan?
 
! Vreselijk moeilijk. Ik ben bij haar gebleven tot ze met haar overgekomen vriend weer naar Engeland kon worden getransporteerd, maar de eerste dagen daarna heb ik met knikkende knieën gereden. Je moet het vertrouwen weer zien te hervinden, maar tegelijkertijd niet te zelfverzekerd worden. Dan word je laks.        
 
Misschien was Robert Louis Stevenson net in Ushuaia aangekomen toen hij besloot ‘dat het beter is om vol verwachting te reizen, dan om aan te komen’. Dit stadje was het levende bewijs dat zijn beroemde motto klopte, maar hoe had het ook anders gekund? Om de status die ik er in het afgelopen jaar aan had toegedicht waar te maken, hadden de straten van goud moeten zijn en hadden dubbelgangers van Robert Redford enorme flessen roze champagne in mijn mond leeg moeten gieten, terwijl ik een ererondje maakte rond het stadsplein. Rachel en ik namen genoegen met bier en pizza, en proostten opgewekt op mijn Angelsaksische motorfratsen.
 
? Dubbele gevoelens dus bij aankomst in Ushuaia?
 
! ‘’Het gevoel van aankomen is absoluut fantastisch, maar aan de andere kant heb je ook zoiets van: ‘OK, ik ben er, dit is het dan.’. Ik hield rekening met een soort van anti-climax. Ik bedoel, de plaatselijke drumband staat je niet op te wachten en de bevolking staat niet rijendik enthousiast klappend langs de kant van de weg. Omdat Ushuaia min of meer het eind van de wereld is, is het een echte toeristische attractie. Toeristen worden met busladingen tegelijk aangevoerd en feitelijk was ik ook een van die vele toeristen. Vreemd genoeg wordt de euforie al heel snel getemperd door de alledaagse sleur. Omdat je nog helemaal vast gebeiteld zit in je reisritme maak je jezelf al heel snel weer druk om zoiets als een niet helemaal soepel draaiende motor. Eigenlijk drong de omvang van mijn trip pas goed tot me door toen ik al weer een jaar thuis was.’’  
 
 
 
[Kasten + Bild Cover Buch]
MAAK KANS OP BOEK LOIS PRYCE
Benieuwd naar het complete avontuur van Lois Pryce? ‘Lois Onderweg’ (ISBN 978 90 5831 3799) ligt inmiddels in de winkel en kost € 19,95. Dat geld kun je besparen, want MotoPlus geeft tien exemplaren weg. Stuur voor 22 juni een mailtje met je naam en volledige adresgegevens naar prijsvraag@motoplus.nl (o.v.v. Lois Pryce) en uit alle inzendingen trekken we tien winnaars. Zij krijgen het boek daarna zo snel mogelijk thuis gestuurd.  
 
 
[Unterschriften]
[Pryce, Lois_on motorbike_1; Opener ganz auf dem Linker Seite des ersten Spread]
 
[Zweite Seite: 1]
Zo begint een trip naar de zuidelijkste stad ter wereld.
 
[Zweite Spread]
[Pryce, Lois_on motorbike_7]
Alleen in het hooggebergte van de Andes had de Yamaha XT225 Serow last van de ademhaling.
 
[foto uit boek 3]
Many rivers to cross. Jimmy Cliff zong het, Lois Pryce deed het.
 
[17]
Na dik 27.000 kilometer is de bestemming bijna bereikt.
Plaats hier uw tekst