Oranjeroute door Duitsland
Oranje bovenGa mee op ontdekkingstocht dwars door Duitsland. Treed in de voetsporen van Oranje, langs steden en door streken die historische banden hebben met het Huis van Oranje-Nassau. De 2200 kilometer lange Oranjeroute biedt alles wat deze toer tot een onvergetelijke belevenis maakt. Zeker als je daarbij ook nog een oranjekleurige KTM 990 Adventure ter beschikking hebt. Zelfs voor de niet-monarchist is de Oranjeroute interessant. Niet zozeer vanwege ons vorstenhuis, maar meer voor een stuk vaderlandse geschiedenis. Houd je naast motorrijden van watersport, lekker eten, winkelen of uitgaan? Of wil je gewoon onbekommerd van cultuur en natuur genieten? De Oranjeroute is een plezierreis met voor elk wat wils. Overnachten kan in een van de vele hotels (ooit in een kasteel gelogeerd?), pensions of campings. Wat deze route zo boeiend maakt is de enorme verscheidenheid aan landschappen. De Hollandse kuststreek verschilt hemelsbreed van het Mecklenburgse merenplateau. En de bosrijke Veluwe ademt weer een geheel andere sfeer dan het Nationaal Park Harz of het biosfeerreservaat Mittlere Elbe. Zoveel bezienswaardigheden, de Oranjeroute is een aaneenschakeling van hoogtepunten, langs talrijke kastelen en burchten, monumentale kerken en kloosters, sierlijke paviljoens en fraai aangelegde tuinen. In de musea zijn de kunstcollecties van en over de oranjes te bewonderen. De steden en stadjes die we bezoeken hebben elk hun typische kenmerken. Van grachtenpand tot vakwerkhuis, van bierbrouwerij tot kathedraal. De sfeervolle stadskernen met hun karakteristieke gebouwen houden de herinnering aan het Huis van Oranje levendig. Het mooie van deze reis is dat je de route en het tempo zelf kunt bepalen. Kies je eigen favoriete startplaats en stippel vervolgens je eigen Oranjeroute uit. Of je vakantie nu lang of kort is, je hoeft je nooit te haasten, want de route kan op elk punt onderbroken worden om deze ontdekkingstocht later weer te vervolgen. Nadat we de KTM bij de importeur in Malden hebben opgehaald, beginnen we de route in Moers. Middenin de stad ligt slot Moers met daarin het bijna honderd jaar oude Grafschafter Museum, dat een goed beeld schetst van de stormachtige tijden die de stad aan de Rijn heeft doorgemaakt. Voor het slot staat een standbeeld van Louise Henriëtte, prinses van Oranje en keurvorstin van Brandenburg. Het symboliseert de Nederlands-Pruisische wisseling van de wacht in de stad. Een echte publiekstrekker is het Niederrheinische Motorradmuseum aan de Friemersheimer Straße in het nabij gelegen Asberg. Jammer dat het alleen in het weekend geopend is. Vervolgens pakken we een stuk autobahn naar beneden. Hier laat de KTM zien dat een kruissnelheid van 160 km/u goed vol te houden is, zelfs met de gemonteerde Hepco &Becker koffers. Ook het brandstofverbruik van 1 op 14,5 bij deze snelheid is alleszins aanvaardbaar. Na Koblenz zakken we langs het Unesco werelderfgoed Midden-Rijndal, met de bekende Lorelei rots, af naar Eltville am Rhein. In het aloude centrum met zijn bochtige straatjes bevinden zich ontelbare vakwerkhuizen. Slot Reinhartshausen, thans een exclusief hotel, was vroeger in het bezit van Marianne van Preussen, dochter van Koning Willem I. Het is een ideaal beginpunt voor uitstapjes in het wereldbefaamde wijngebied van de Rheingau. Vervolgens zetten we koers naar Nassau. Een van de grote attracties is de burcht Nassau, ook al is er van het "origineel" niets meer over. In de zestiende eeuw was dit de woning van René van Nassau-Breda. Hij erfde het vorstendom Oranje en liet dit na aan Willem de Zwijger. Het oude raadhuis Adelsheimer Hof in de historische binnenstad is interessant vanwege het fraaie houtsnijwerk. Een opvallende verschijning is de kettingbrug over de Lahn, destijds – begin negentiende eeuw – een novum in Duitsland. Niet ver daarvandaan staat de Graue Turm, restant van de vijftiende-eeuwse verdedigingswerken. Hier werden in de middeleeuwen de van hekserij verdachte vrouwen verhoord, gefolterd en ter dood gebracht. Even verder komt Diez in zicht, waar het Grafenschoss boven de stad uitsteekt. Het zeventiende-eeuwse slot Oranienstein met het Oranje-Nassaumuseum bevestigt de banden met de Oranjes. Het slot, met zijn 318 kamers en zalen, is het hele jaar door geopend voor publiek (maandag rustdag). Het is thans eigendom van de Bundeswehr en ligt dan ook op militair terrein. Rustig toerend vervolgen we onze weg naar Braunfels, een stadje dat zo weggelopen kan zijn uit een sprookjesboek. Het stadje ligt in een bosrijke omgeving, hoog boven de rivier de Lahn. Het sprookjesslot Braunfels staat midden in de stad. Gravin Amalia van Solms, naar wie onze toekomstige troonopvolgster is vernoemd, zorgde voor de nauwe band met de Oranjes. Net boven Braunfels ligt Dillenburg, min of meer het “episch centrum” van deze toer. In dit stadje aan de Dille, een zijader van de Lahn, begon volgens sommigen onze vaderlandse geschiedenis. Jammer genoeg is van slot Dillenburg, waar de wieg van Willem van Oranje stond, niets bewaard gebleven, op wat ruïnes na. Ter herinnering aan Willem van Oranje en zijn geboorteplaats werd tussen 1872-1875 met Nederlandse steun een 40 meter hoge toren gebouwd, de Wilhelmsturm. Deze toren domineert sindsdien het stadje Dillenburg. Het is ingericht als Oranjemuseum, met tal van herinneringen aan de "Vader des Vaderlands". Onder de toren bevinden zich de onderaardse gewelven en de kazematten van de burcht, die eveneens bezichtigd kunnen worden. Overige attracties bij een rondgang door Dillenburgs onderaardse gewelven zijn de62 meter diepe "leeuwenkuil" en de "Rubensgevangenis". Aan de voet van de berg staat de evangelische kerk St. Johannis, gebouwd aan het eind van de vijftiende eeuw, waar verschillende leden uit het Huis Nassau-Dillenburg zijn begraven. Hier zijn onder meer Willem de Rijke en Juliana van Stolberg bijgezet, de ouders van Willem van Oranje. Ook diens broer, graaf Johan VI van Nassau-Dillenburg, vond hier zijn laatste rustplaats. Boven op de berg staat een standbeeld van Willem de Zwijger, dat in 2000 feestelijk werd onthuld door Koningin Beatrix. Buiten deze bezienswaardigheden heeft Dillenburg nog veel meer bieden, een echte aanrader dus. In Siegen, net als Rome op zeven heuvels gebouwd, bezoeken we het Obere Schloss, dat dateert uit de dertiende eeuw. In de nabijgelegen Nikolaikerk in het historische centrum bevindt zich de grafkapel van de graven van Nassau-Siegen. Willem van Oranje was een van de regelmatige bezoekers van de kerk. Hierna is het een lekker stukje sturen naar Bad Arolsen, geboorteplaats van Koningin Emma. Het voormalige klooster in Arolsen verbouwd tot kasteel voor de graven van Waldeck. Ook toen de buitenkant al klaar was, ging het werk binnen nog decennia lang door volgens de mode van die tijd in een overdadige stijl. Het is open voor bezichtiging en die kans moet je je niet laten ontgaan. Er zijn prachtige zaken te bewonderen, zoals de stenen tuinzaal met sierstucwerk, indrukwekkende plafondschilderingen en de blauwe salon met een portret van Emma. Midden in het Wezerbergland ligt Bad Pyrmont, een kuuroord met Oranjetraditie. Ook hier heeft Koningin Emma haar sporen achtergelaten. De vrouw die het Nederlandse vorstenhuis tegen uitsterven heeft behoed, trouwde in 1879 op twintig jarige leeftijd met de veel oudere Willem III. In 1890 werd ze regentes voor haar zieke echtgenoot en na diens overlijden voor haar minderjarige dochter Wilhelmina. Schloss Pyrmont, begin achttiende eeuw herbouwd nadat het oorspronkelijke gebouw was afgebroken, is nu ingericht als museum. Het Kuurpark is uniek door haar barokstijl en palmentuin. We gaan verder met onze ontdekkingsreis en duiken de Harz in. Het weer zit niet mee, zelfs natte sneeuw en hagel teisteren de Adventure. Het gebergte voert ons door het grensgebied met voormalig Oost Duitsland. Een enkel monument herinnert aan de omwenteling van eind 1989. Behalve historische waarde heeft zo’n plek een emotionele lading. Onbarmhartige vopo’s hielden er wanhopige burgers tegen, niet zelden met dodelijke afloop. Mis je een dergelijk gedenkteken, dan merk je meteen aan de vele klinkerweggetjes en de betonnen woonblokken in de voorsteden dat je in voormalig Oost rijdt. De KTM geeft geen krimp op de ruwe oostblokwegen en ook de Pirelli Scorpions voelen betrouwbaar aan. Bovendien geeft de aanwezigheid van het ABS een geruststellend gevoel. Eenmaal gewend aan de slechte weersomstandigheden, merk je dat terughoudendheid bij nat wegdek veelal tussen de oren zit. Bij vertrouwen in het materieel ga je op een gegeven moment bijna net zo snel als op een droog wegdek. Zo komen we in de stromende regen aan in Wernigerode net in het noorden van het Harzgebergte. Deze pittoreske plaats dankt zijn Oranje-inslag aan Juliana van Stolberg, de moeder Willem de Zwijger. Koningin Beatrix is een directe afstammelinge van haar. Juliana bereikte een voor die tijd zeer hoge leeftijd. Toen ze stierf, liet ze 160 kleinkinderen en achterkleinkinderen na, voor wie zij altijd het middelpunt van de familie was geweest. Willem van Oranje, haar oudste zoon uit haar tweede huwelijk ging de geschiedenis in als de man die de Nederlanden bevrijdde van de Spaanse heerschappij. De Vader des Vaderlands heeft zijn plaats in het volkslied daarmee wel verdiend. “Wilhelmus van Nassouwe ben ik van Duitsen bloed" – laat zien dat Willems wieg niet in de Nederlanden stond. Eeuwenlang was slot Wernigerode als zomerverblijf in handen van de familie Stolberg, die een tijd lang zelfs de naam Stolberg-Wernigerode voerde. In het slot, dat als museum het hele jaar voor het publiek toegankelijk is, herinnert nog veel aan deze adellijke familie, die nauw met de Oranjes verbonden is. Het terras van het slot geeft een grandioos uitzicht op het oude stadshart van Wernigerode. Naast dit alles biedt Wernigerode nog veel meer zoals de stoomtreinen van de Harzer Schmalspurbahnen en het historische centrum. Onderweg naar de volgende stop kunnen we het niet laten om ook even Quedlinburg met een bezoekje te vereren. Ook dit stadje staat op de Unesco lijst van werelderfgoed. Met de 22 liter tank hoef je met een verbruik op de binnenwegen van 1 op 17 zeker geen zorgen te maken. Dessau, Oranienbaum en Wörlitz, liggen op een steenworp afstand van elkaar. Over een afstand van ongeveer 30 kilometer ontdek je in deze plaatsen culturele hoogstandjes. Zo vind je in Dessau het Schloss Mosigkau en Georgium. Samen met het park vormt het een van laatste rococo-ensembles van Midden-Duitsland en maakt deel van de Oranje-erfenis. Uniek is ook de landschappelijke samenhang tussen de zes grote tuincomplexen van het tuinenrijk. Het tussen 1683 en 1700 gebouwde slot Oranienbaum bevindt zich op dit moment in een grootscheeps restauratieproces. De hierbij blootgelegde wandschilderingen, originele stucplafonds en delen van het oorspronkelijke interieur laten iets doorschemeren van de pracht en praal van weleer. Bij de ingang wordt tevens uitvoerig ingegaan op de geschiedenis van de stad, slot en het park. Oranienbaum dankt zijn naam aan de Nederlandse prinses Henriëtte Catherina van Oranje-Nassau, die in 1659 met Johan Georg II van Anhalt-Dessau trouwde. Dit huwelijk bracht het kleine vorstendom belangrijke economische en culturele impulsen. De verbinding met de Oranjes is ook in kasteel Wörlitz te vinden. Henriëtte nam ook een grote kunstcollectie mee naar Dessau. Deze schat groeide nog toen ze de nalatenschap van haar moeder Amalia van Solms erfde. Zo ontstond de "Oranje-erfenis" die nog steeds te zien is in de schilderijenverzamelingen van Dessau en kasteel Wörlitz. We besluiten een stukje langs de rivier de Elbe rijden op weg naar Potsdam. Deze plaats is een fraai voorbeeld van voorbeeld van Duits-Nederlandse samenwerking op architectonisch gebied. Bij het binnenrijden van de stad wordt de Hollandse wijk (“Holländische Vierteil”) al aangegeven. En echt, je waant je in een heuse Hollandse buurt uit vroegere tijden. Maar ook de vele prachtige kastelen en parken in de omgeving maken deze stad tot een onmisbare schakel in de Oranjeroute. Aangezien de volgende stop Oranienburg op een steenworp afstand van Berlijn ligt, rijden we dwars door deze wereldstad. Op zich al een belevenis en zeker de moeite waard om een lang weekend door te brengen. Het stadje Oranienburg dankt zijn naam aan de Nederlandse prinses Louise Henriëtte van Oranje-Nassau. Het ligt in het fraaie merenlandschap even ten noorden van de huidige hoofdstad van Duitsland. Middelpunt van Oranienburg is het slot, het oudste barokslot van de Mark Brandenburg. De schoonheid van stad en omgeving is het best al wandelend te verkennen. Middenin het slotpark bevindt zich de Oranjerie. Gedurende de periode 2000-2003 werd de Oranjerie gerestaureerd en het behoort vandaag de dag tot de pronkstukken van het romantische Slotpark waar onder andere theatervoorstellingen en concerten worden georganiseerd. We rijden verder in Noordwestelijke richting naar Schwerin. Dit is een Oranjestad omdat de Nederlandse prins-gemaal Hendrik hiervandaan komt. Hij was de echtgenoot van Koningin Wilhelmina, vader van Juliana en grootvader van Koningin Beatrix. Op een klein eiland in de Schweriner See staat het herkenningsteken van Schwerin: het Sprookjesslot. Het slot is medio 19e eeuw verbouwd naar voorbeeld van de bekende Loire kastelen in Frankrijk. Vandaag de dag herbergt het slot met haar 635 kamers het parlement Mecklenburg Vorpommern en een museum. Prachtige zalen en woonruimtes van de groothertogen die dit slot bewoonden, kunnen door de bezoeker worden bewonderd. Middenin de prachtige binnenstad staat de Schweriner Dom, gebouwd tussen de 13 en 15e eeuw. De Dom is een typisch voorbeeld van Noordduitse baksteengothiek en is voor de bezoeker toegankelijk. Wie de 220 traptreden neemt, kan genieten van een prachtig uitzicht over de stad, het slot en de omliggende meren. Eigenlijk nog lang niet uitgekeken zakken we af naar het pittoreske Hitzacker aan de Elbe. Prins Claus groeide hier op en kwam later van tijd tot tijd terug naar de omgeving van zijn jeugd. De prins en de toenmalige kroonprinses Beatrix waren in oktober 1965 op bezoek in Hitzacker en lieten zich toen registreren in het Gouden Boek van de stad. Na de dood van Prins Claus besloot de stadsraad van Hitzacker om een borstbeeld op te richten voor de prins, dat tegenwoordig op het plein voor het nieuwe raadhuis staat. Het Alte Zollhaus Museum heeft een zaal ingericht die gewijd is aan Prins Claus. Foto´s en documenten herinneren aan het de verloving. In 1965 stelde Prins Claus vanaf het balkon van het Rathaus zijn toekomstige echtgenote, de toenmalige Kroonprinses Beatrix, voor aan de inwoners van zijn geboorteplaats.We sturen de KTM naar de laatste plaats op onze route. Lingen behoorde 75 jaar lang tot het grondgebied van het Huis van Oranje. Tot op de dag van vandaag zijn er tal van panden die aan die glorietijd herinneren. Stadhouder-Koning Willem III stichtte er een universiteit, die tot 1820 bleef bestaan. Na het overlijden van Willem III kwam Lingen in Pruisische handen. Tegenwoordig is het een zelfstandige stad in de deelstaat Nedersaksen. Voor ons zit de route, op de thuisreis na, erop. Wie nog niet genoeg Oranjesfeer opgesnoven heeft, kan de route nog uitbreiden met Leeuwarden, Apeldoorn, Buren. Breda, Dordrecht en Den Haag. De Oranje-Nassau’s, Holland en Duitsland hebben wat met elkaar. Al vijfhonderd jaar. De Oranjeroute door beide landen getuigt daarvan. De Oranjeroute beschikt over een eigen website: www.oranjeroute.nl Informatie en het aanvragen van een brochure kan ook bij de lokale VVV’s, via www.holland.com en via het Duits Verkeersbureau in ons land, tel. 020-697 80 66, e-mail duitsland@d-z-t.com , www.duitsverkeersbureau.nl In deze brochure en website is veel informatie over bezienswaardigheden, adressen en prijsindicaties van logeermogelijkheden in bijna alle genoemde steden opgenomen.
