Toeren door Europa met een GPS-systeem

Test GPS-systemen in de toerpraktijk GPS-navigatie op de motor heeft een enorme toevlucht genomen. Maar welke meerwaarde heeft zo’n systeem nu ten opzichte van een ouderwetse landkaart of uitgeschreven route? We namen de proef op de som en reden een zesdaagse buitenlandse toerroute met GPS. En landkaart en routebeschrijving… Niet elke GPS is geschikt voor gebruik op de motor. Schokbestendig en waterdicht moeten ze absoluut zijn. Voorts is het in de praktijk heel erg handig als je zelf route’s op je PC kunt maken, die je kunt overzetten naar het apparaat en kunt narijden. Tevens kan GPS onthouden waar je geweest bent en uitwisselen en downloaden van routes behoort ook tot de mogelijkheden. Voor deze toer maakten we gebruik van een Garmin Streetpilot 2610 van GPS-specialist Waypoint in Notter. De 2610 is onder motorrijders het meest populaire model, vooral vanwege zijn mogelijkheden en opslagcapaciteit. Zo was onze 2610 uitgerust met een 2 gigabyte CF-card, waar de kaarten van heel Europa in hun geheel oppassen. De 2610 is voor deze test gekoppeld met een Baehr-intercomsysteem, waardoor je de aanwijzingen niet alleen op het scherm, maar ook te horen krijgt via de luidsprekertjes in de helm. De eveneens op het Baehr-systeem aangesloten GSM-telefoon wordt automatisch opgenomen en een telefoongesprek heeft voorrang op de GPS. Voor deze praktijktest reden we mee in de zesdaagse Supertoer van Motor Toer Club Zaanstreek uit Zaandijk; een mooie gelegenheid om ons door satellieten dwars door Europa te laten leiden. Maar voordat het zover is, moet er nog wel het één en ander gebeuren, aangezien de route’s door de club in een Word-bestand worden aangeleverd. Deze moeten dus op de PC al naar gelang het kaartmateriaal in CityNavigator of CitySelect omgezet worden. Steeds meer clubs leveren voor een toertocht naar wens ook al een GPS-bestand aan, maar ditmaal moesten we dus zelf met de zes dagroute’s van gemiddeld 500 km aan de slag. En dat is toch wel een paar avondjes puzzelen achter de computer om elk punt uit de geschreven routebeschrijving om te zetten naar lijntje op de digitale kaart. Ga je hier ook ooit zelf mee aan de slag, deel de route dan op in afzonderlijke GPS-bestanden, bijvoorbeeld per dag of per halve dag. Je kunt, als het GPS-geheugen het tenminste toelaat, beter tien kleinere route’s laden dan één grote. Dat werkt in de praktijk veel makkelijker en als er eens iets misgaat met het downloaden, hoef je niet alles weer opnieuw te doen. En nu het GPS-geheugen te sprake komt: dat is meteen een cruciaal punt. De wat oudere toestellen hebben namelijk beduidend minder geheugen. Op dergelijke grotere reizen ben je daarom min of meer verplicht bent om een laptop mee te nemen om elke avond nieuw kaartmateriaal en/of route’s in de GPS te laden (zie ook het kaderstuk Tips en Tricks). En hoewel GPS best een betrouwbaar systeem is, blijft de mogelijkheid van uitvallen van het systeem aanwezig. Bovendien is in het huidige beschikbare digitale kaartmateriaal nog niet heel Tsjechië in detail beschikbaar en daar liep de Supertoer wel doorheen. Mede daarom gebruiken we naast de GPS ook de gewone routebeschrijving via een roadbook-routerol. Een ander voordeel is dat je op zo’n routebeschrijving ook nog algemene informatie, zoals gevaarlijke punten en bezienswaardigheden, aangeven. Ook blijkt het roadbook soms handig om de logica van het GPS te begrijpen. GPS weet bijvoorbeeld niet dat een doorgaande weg of voorrangsweg soms ook naar links of rechts kan afbuigen en je rechtdoor dus eigenlijk een zijweg ingaat. Je leert op den duur wel omgaan met dit soort kritieke GPS-punten , maar het is toch handig om de kaartgrootte op je GPS-beeldscherm op op maximaal 120 meter te zetten, dan kun je uit de detailtekening wel opmaken wat er bij een bepaalde aanwijzing precies bedoeld wordt. Ons avontuur begint bij AC Restaurant Zevenaar, waar we onze reisgenoten voor de komende zes dagen ontmoeten en de route voor de eerste dag (550 km) begint. De route is geladen en ik laat de snelheid, afstand en tijd tot volgende afslag, alsmede de verwachte aankomsttijd in het beeld meelopen. Het eerste stuk gaat over de autobaan richting Dortmund. Na 150 km verlaten we de snelweg om onze route binnendoor via het Teutoburgerwald naar Thalbürgel, in de omgeving van Jena in het Thüringerwald, te vervolgen. De Garmin doet z’n werk uitstekend, maar ik merk dat ik mij teveel laat leiden door de gesproken aanwijzingen. Hierdoor neem ik nog wel eens een parallelweg in plaats van de hoofdweg of andersom. Ook het te vroeg of te laat afslaan komt die eerste dag nog wel eens voor. Maar dit wordt meteen afgestraft door de duidelijke vermaning: “Van route!” Het is dus zaak om naast de gesproken aanwijzingen ook goed naar het scherm te blijven kijken. Al naar gelang de instelling kan het systeem op zo’n moment ook vragen om de route opnieuw te berekenen. En dat moet je nu juist niet doen, want dan wordt de oorspronkelijke route weggegooid en het kortste traject (in tijd of afstand) naar het eindpunt gekozen! Zet daarom de optie automatisch herberekenen uit op je toestel; je merkt vanzelf wanneer je van de route afrijdt en je kunt altijd via je scherm weer terugrijden. Ook is het is verstandig om de autozoom-optie uit te zetten. Wanneer er een grote afstand is tot de volgende aanwijzing, zoomt het toestel dan uit en daardoor is de route slecht te volgen op je scherm. Omdat we veel door bosrijk gebied rijden, gebeurt het nog wel eens dat de verbinding met de satellieten wegvalt, waardoor het scherm stil blijft staan. Ook dit wordt keurig door de routemevrouw in je oor getoeterd. Je leert daar mee omgaan en later bleek dat we hier veel minder last van hadden wanneer het toestel wat meer rechtop werd gezet. Logisch, want de ingebouwde GPS-ontvangantenne zit aan de bovenkant. Is je GPS helemaal diep in de kuip weggebouwd en de ontvangst daardoor slecht, dan zijn er voor sommige GPS-sen losse antennes (een klein vierkant plaatje met een stukje snoer) leverbaar die je op een willekeurige plaats kunt monteren. Ik maak er de gewoonte van om net voor een dicht bebost gebied nog even de eerstvolgende routeaanwijzing te checken, zodat je weet wat er waar moet gebeuren. Maar natuurlijk helpt de routerol je dan ook verder. Bij een wegomleiding is het juist andersom: waar je bij roadbook-gebruik nog wel eens moeite hebt om weer op de juiste weg te komen, brengt de GPS je daar zonder enig probleem naar toe. Je zoomt dan even wat uit en ziet waar de paarse lijn van de route naar toe gaat en kunt daar via een omweg zo weer naar toe rijden, omdat je huidige positie duidelijk wordt weergegeven met een zwarte pijltje. Bij het hotel aangekomen geeft het systeem keurig aan dat je de bestemming bereikt hebt. Het blijkt verstandig te zijn om dan direct de route voor de volgende dag even te laden en “gesimuleerd te rijden”. Dan weet je tenminste zeker dat die nieuwe route in orde is en kun je de volgende dag met een gerust hart op pad. Die volgende dag brengt ons via een 470 km lange route naar Tsjechië. Het is, net als de vorige dag, bloedheet. Veel drinken dus, anders gaat het niet goed. Opnieuw krijgen we een scala aan prachtige stuurwegen voorgeschoteld, met ook veel kleine klinkerweggetjes in de bebouwde kommen. We rijden via het Erzgebergte en het Elbsandsteingebergte naar de Tsjechische grens in Petrovice-Bahratal. Eenmaal over de grens tref je veel kraampjes met allerhande prullaria, waaronder veel tuinkabouters. En even verderop staan opvallend veel vriendelijke jongedames langs de weg naar ons te zwaaien; we zwaaien vrolijk terug. Op zich is Tsjechië een mooi land met afwisselend landschap van groene heuvels en prachtige bossen, maar jammer genoeg moeten we nog tot Mapsource versie 9 wachten voordat het wegennet volledig digitaal in kaart is gebracht, zodat hier de landkaart en de routerol onmisbaar blijken te zijn. En dat vraagt na anderhalve dag GPS-sen toch wel weer gewenning, maar we komen toch zonder problemen aan bij ons hotel in de wintersportplaats Benecko in het Reuzengebergte. De derde dag rijden we een 410 km lange route dwars door Tsjechië. De brandstof en het eten zijn hier nog steeds goedkoop en de doorgaande wegen zijn over het algemeen goed te berijden. Het asfalt van de B-weggetjes laat daarentegen nog wel te wensen over en ook bij spoorwegovergangen is het goed opletten. Deze zijn slechts ten dele beveiligd met spoorbomen en doorgaans enorm hobbelig. De route voert ons door het Reuzengebergte en een stuk strak langs de grens met Polen. Dan buigen we af naar het Adelaarsgebergte in Oost Bohemen en komen dicht langs Brno, waar 20 augustus de Tsjechische GP wegrace wordt verreden. Vandaar toeren we zuidwaarts richting Oostenrijkse grens om in Znojmo, de zusterstad van Harderwijk, de derde nacht door te brengen. En we de Garmin weer in kunnen schakelen, we zitten namelijk tegen de Oostenrijkse grens aan. Via het Wienerwald en Steiermark rijden we de volgende dag naar het Salzburgerland. De voorgaande dagen is mij al opgevallen dat ik af en toe korte piepjes hoor en dat het scherm dan vast bleef staan. Navraag op het forum van Waypoint levert de volgende verklaring op. Het verschijnsel heet beep-bug en kan zich voordoen bij het type 2610 vanaf 2005. Het infrarood-oog is erg gevoelig en kan het reageren op zonlicht, vooral als de zon van linksachter op het toestel schijnt. Daarbij denkt het toestel dat het dus een commando van de afstandsbediening krijgt. Als dat een commando is dat niet kan (bijvoorbeeld inzoomen terwijl al maximaal ingezoomd is) dan hoor je drie korte piepjes, vandaar de benaming beep-bug. Het kan zich ook manifesteren doordat het toestel reageert alsof het touch-schreen-scherm is aangeraakt. Het beïnvloedt de werking van het toestel weliswaar niet, maar is wel storend en er blijkt weinig tegen te doen. Het infrarood-oog kun je afplakken met een stukje isolatietape, maar gebruik je een Perfect-Cradle, dan moet je hem niet volledig afplakken, aangezien deze ook werkt via infrarood. Een ander verschijnsel wat zich voor kan doen, is het condensprobleem. Zelf heb ik er geen last van gehad, maar sommige apparaten laten soms ineens een soort condensstreep in het beeld zien. Je zou het gevoel kunnen krijgen dat het toestel niet waterdicht is, maar het blijkt helemaal geen condens te zijn. Het kan ook net zo goed optreden na een stevige regenbui als na wekenlang stralende zon en zelfs wanneer een toestel “vers uit de doos” wordt gehaald. Komt het frequent voor en staat het naar jouw oordeel normaal gebruik in de weg, maak er dan een foto van en neem contact op met je leverancier. Maar ondanks deze kleine onvolkomenheden is de 2610 gewoon een fijn toestel dat je heel veel gemak biedt. Onder de Findknop kun je bijvoorbeeld naar allerlei interessante locaties onderweg, zoals restaurants, logies en andere diensten, zoeken. En mocht je in brandstofproblemen raken, dan geeft de StreetPilot de locatie van de dichtstbijzijnde benzinepomp en brengt je er feilloos naar toe. En over brandstof gesproken: het is vooral in Tsjechië aan te raden om altijd op tijd te tanken, omdat op de kleine B-weggetjes nagenoeg geen benzinepompen te vinden zijn. En als ze er wel zijn, let dan goed op wat voor brandstof er uit de slang komt, want ik haalde daar zelf een stommiteit mee uit. Bij een klein benzinestation in Tsjechië staat in kleine letters weliswaar Euro op de pomp, maar bleek er huisbrandolie uit te komen. Ik vond die prijs, aangegeven in halve liters, ook al zo enorm goedkoop… De aansnellende pompbediende waarschuwde me tijdig, maar er zat toen al wel zes liter in m’n BMW-tank. Scheisse! Gelukkig maakte de pomp deel uit van een kleine smederij, waar we al snel een jerrycan en een stuk slang vonden. We hevelden de tank leeg om die vervolgens weer te vullen met echte benzine. Oef, dat ging dus net goed. Vanuit Tsjechie blijkt Oostenrijk trouwens een enorm duur land. Bovendien een land waar je je snelheid goed in de gaten moet houden; het lijkt wel of op elke hoek een diender met een lasergun staat. Rijdend met het GPS door Oostenrijk blijkt dat het scherm – ingesteld op 120 meter – een goede hulp is om de wegsituaties op tijd in te kunnen schatten. Je ziet direct of er een haarspeld- of andere scherpe bocht volgt. Houd daarbij wel de nodige reserve in acht! Na 480 km komen we aan in hotel Wurzer in Filzmoos, een echte aanrader, waar we opgewacht worden door de charmante Nederlandse eigenaresse Ellen. Het is druk met motorrijders in dit leuke plaatsje, dat het hoofdzakelijk van de wintersport moet hebben. De volgende dag rijden we de Postalm in Oberösterreich over. Na het passeren van het betaalhokje krijgen we een schitterend landschap voorzien van mooie bochten voor de wielen. Vandaar gaat het weer richting Duitsland en via Bayern eindigt deze dag in Gabsattel bij Rothenburg a/d Tauber. Vanuit deze plaats beginnen we de zesde dag aan de laatste etappe van deze toer. De mooie route voert ons onder andere door de Spessart en langs de oostelijke zijde van Frankfurt. In de buurt van Limburg a/d Lahn pakken we de Autobahn richting Arnhem. De supertoer is ten einde, maar mijn relatie met de Garmin-navigatie niet. Hoewel ik in het begin best sceptisch was, ben ik helemaal om. Maar wel onder één belangrijke voorwaarde: laat het GPS-systeem altijd ondersteunend zijn en niet leidend! De Supertoer voert ons met GPS, roadbook en landkaart in zes dagen 3000 km door Duitsland, Tsjechië en Oostenrijk, waar we onder meer over de Postalm rijden. 0197: Bij deze zomerse weersomstandigheden nodigt het riviertje uit tot een frisse duik. 7089: Voormalig Oost Duitsland kent nog veel klinkerweggetjes, maar ook die hebben hun charme. 0233: Om over de Oostenrijkse Postalm te mogen rijden, moet je tol betalen. 0328: Veel Tsjechen kunnen moeilijk afstand doen van hun Trabantjes. 7099: De vele kleine plaatsjes in de route kennen leuke pleintjes. 0333: Het eten in Tsjechië is geheel volgens het motto “veel voor weinig”. ST002: De Supertoer rij je alleen of in kleine groepjes, maar ’s avonds tref je iedereen weer in het hotel, zoals hier bij Waldhotel Zur Olmuhle in Thalbürgel aan het eind van de eerste dag. 0141: Tsjechië kent nog echte grensovergangen. Omdat het GPS hier minder goed uit de voeten kan is het ook tijd voor de tanktas met landkaart. 7122: Met het GPS als ondersteuning is het heerlijk genieten van het Oostenrijkse landschap. 190: Zorg er bij het tanken wel voor dat je het goede vulpistool pakt, anders… ST37: Aan het eind van een trip kan het GPS je een aardig totaaloverzicht geven met rijtijden, snelheden en gereden afstanden. TIPS & TRICKS * Zet het automatisch herberekenen uit op je toestel, je merkt vanzelf wanneer je van de route afrijdt. Daarna kun je via het scherm weer terug rijden. Wanneer je de functie herberekenen aan laat staan bestaat het risico dat de route wordt herberekend en je via de snelste weg naar het eindpunt wordt gestuurd. * Het is verstandig om autozoom op je toestel uit te zetten. Wanneer er een grote afstand is tot de volgende aanwijzing, zoomt het toestel uit. Daardoor is de route slecht te volgen op je scherm. * Zet de kaartgrootte op je scherm op maximaal 120 meter, dan kun je de situaties beter aan zien komen. * Zorg dat je de kaart-software (Mapsource) op je PC altijd bijgewerkt hebt naar de laatste versie. Die laatste versies van Mapsource zijn nu ook in het Nederlands beschikbaar. Updaten kan via: https://www.garmin.com/support/download.jsp * Wanneer je een route via de mail ontvangt of van internet download, weet je niet altijd in welke versie deze gemaakt is. Daarom zul je de route op je PC altijd in Mapsource moeten herberekenen. Dit is een functie die in Mapsource standaard aanwezig is. Kloon de route door met de rechter muistoets op de route te klikken, daarna kun je de originele route herberekenen. Zet wel de kaarten in Mapsource op de gewenste versie waarin de route herberekend moet worden, dit geldt alleen wanneer er meerdere kaartversies op de PC staan. Als er herberekend is kun je zien waar de route afwijkt van de originele route. Als er afwijkingen zijn kun je de herberekende route door middel van de pijlfunctie weer op de gekopieerde route leggen. Zo weet je dus dat de route die je in je toestel laadt ook de versie heeft van de kaarten in je toestel hebt geladen. * Selecteer de kaarten rond de route en laad ze in je toestel, zodat je zeker weet dat je alle kaarten in je toestel geladen hebt die nodig zijn om die route te rijden. Laad eventueel ook de kaarten van huis naar het begin en van het eind naar huis. Dit geldt natuurlijk alleen voor de toestellen met kleine geheugens. * Wanneer je een route geladen hebt in je toestel, kun je die route gesimuleerd rijden zodat je weet of alles correct werkt en je geen teleurstelling beleefd wanneer je bij het begin van de route staat en het GPS niet functioneert. Zet daarvoor het toestel in de mode “binnenshuis” en activeer dan de route. De GPS vraagt dan of je de route gesimuleerd wil rijden. Toest “ja” in en als de route opstart, weet je direct dat alles klopt. Wanneer je het leuk vindt om de route gesimuleerd na te rijden, kun je het programma “nRoute” van Garmin downloaden. Daarmee kun je het narijden simuleren op je PC. * Kijk voor meer tips eens op https://forum.gps.nl/. Met de zoekfunctie vindt je een antwoord op vrijwel elke vraag. DE HOTELS Tijdens deze Supertoer verbleven we in de onderstaande hotels: Waldhotel Zur Olmuhle, Thalbürgel (D), tel. 0049-36692-3600 Hotel Kubat, Benecko (CZ), tel. 00420-4815-82110 Hotel N, Znojmo (CZ), tel. 00420-5152-28164 Hotel Wurzer, Filzmoos (A), tel. 0043-6453-8220 Gasthaus Lamm, Gabsattel (D), tel. 0049-9861-8968