Nieuws

Motorrijden in de winter: hoe kleed je je het beste aan?

Kou doodt zelfs het meest diepgewortelde verlangen tot motorrijden. Niet nodig, wanneer goed aangekleed, waarbij je vooral in laagjes moet denken, kun je zelfs hartje winter nog comfortabel op motortournee. Welke kleding is daarvoor het meest geschikt en hoe kleed je je het beste aan?

Zijn er überhaupt gevallen bekend van motorrijders met bevroren tenen of vingers? Vast. Toch is het onder bergbeklimmers deels geaccepteerd bloedoffer, bij winterse motorrijders gelukkig een zeldzaamheid. Natuurlijk vooral omdat je te allen tijde de motor aan de kant kunt zetten om je even op te warmen in bijvoorbeeld een tankstation.

Dat je vingers steken van de kou, de voeten aanvoelen als klompjes ijs, dat je bibberend minutenlang boven de handdroger bij een tankstation staat op te warmen. Een bekende situatie voorlegio motorrijders. Niet gek, wie net even te slecht voorbereid bij lage temperaturen op pad gaat, moet zich niet verbazen dat na niet al te lange tijd de kou tot in de botten doordringt. Steekwoord: hypothermie, ofwel onderkoeling.

Windchill
Een fenomeen dat overigens vaak wordt onderschat. Bij een milde tien graden boven nul ligt de gevoelstemperatuur voor een motorrijder bij gemiddelde snelheid (secundaire wegen) al iets onder het vriespunt. De rijwind dwingt de lichaamswarmte namelijk weg, een fenomeen dat ook wel bekend staat als windchill. Vanwege de blootgestelde staat van onder meer hoofd, handen en voeten is het windchill-effect daar ook het sterkst. Waar het hoofd met daarin de onmisbare hersenen een zeer goede doorbloeding heeft, kan het lichaam in het geval van extreme kou prima zonder een paar tenen of vingers, die er dan ook genadeloos af kunnen vriezen.

Zoals net al aangestipt, een doemscenario dat voor bergbeklimmers simpelweg een realiteit is. Maar ook voor motorrijders geldt: daalt de temperatuur van het bloed sterk door afkoeling, dan concentreert de lichaamswarmte zich enkel nog op de romp en het hoofd. Een primaire reactie ter bescherming van belangrijke organen en de hersenen. In dergelijke hypothermische situaties stroomt het bloed langzamer naar handen en voeten. De doorbloeding van de vingers is dan rond de twintig keer sneller in vergelijking met de romp, waardoor er daar als eerste bevriezing zal optreden.

Comfort versus praktijk
Goede handschoenen zijn dus een belangrijke voorwaarde wanneer je bij lage temperaturen op de motor stapt. Maar daarmee ben je er niet. Zo schenken veel motorrijders nog altijd te weinig aandacht aan de volgende zaken: wat draag ik onder mijn pak, en hoe? Daarom dit handige overzicht:

Baselayer 1: vochtafvoer

Baselayer 1: vochtafvoer

Goede, elastische onderkledingsets van polyamide-, polyester-, polypropyleen- of merinoweefsel zijn er vanaf zo’n vijftig euro. Honderd procent katoenen sets nemen weliswaar lichaamsvocht goed op, maar kanaliseren en transporteren het vervolgens onvoldoende verder. Gevolg: afkoeling. Helaas is de aandacht bij goedkopere sets voor wat betreft levensduur, functionaliteit en geurvorming niet altijd even goed en zijn ze na een seizoen of twee al rijp voor de vuilnisbak. De keuze voor een wat meer hoogwaardiger set is misschien een investering, maar die loont zich zeker.

Baselayer 2: isoleren

De tweede laag isolerende baselayer, draag je óver de eerste. Deze isoleert niet alleen de lichaamswarmte, maar geleidt vocht bovendien weg van het lichaam. Sets van merinowol combineren weinig materiaal met uitstekende isolerende eigenschappen en zijn in de outdoor-sport inmiddels de standaard. Wie niet gevoelig op wol reageert, kan de merino-set desgewenst ook direct op de huid dragen als eerste laag. De sets zijn er in verschillende weefselgradaties, van dun voor gemiddeld koude dagen tot dikkere versies voor temperaturen rond en zelfs onder het vriespunt.

Midlayer: warmte opslaan

De midlayer is vaak uitgevoerd als losse jas met een doorlopende rits aan de voorzijde. Ondanks drie lagen is voldoende bewegingsvrijheid uiteraard een absolute voorwaarde, een nauwsluitende pasvorm van de midlayer is daarom een vereiste. De twee luchtlagen tussen de layers hebben een tweeledige functie: warmte isoleren en opslaan. Bij jassen met nauwe mouwen of wat volumineuze elleboogprotectoren is een bodywarmeruitvoering een goed alternatief voor een vest. Goed om op te letten: de midlayer is vaak een van de eerste lagen die uit gaat, een compact formaat is daarom van grote meerwaarde. Ben je op zoek naar de warmtehuishouding van een slaapzak, dan moet je je heil zoeken in een echte thermovoering.

Deze tweede of derde laag is dan ook bij uitstek geschikt voor het koudste jaargetijde, met temperaturen tot onder het vriespunt. En praktisch, want de thermovoering is vaak ook nog als losse jas te dragen. Bijkomend voordeel is dat de kunstvezel niet gevoelig is voor vocht en eventuele drukplaatsen (bijvoorbeeld als gevolg van het dragen van een rugzak) en weer zijn oorspronkelijke vorm aanneemt

Halsdoek, niergordel: tegen afkoeling

Essentieel bij kou is een goede bescherming van de hals en nek. De daar lopende bloedbanen spelen namelijk een belangrijke rol bij het reguleren van je lichaamstemperatuur. Halsdoeken zijn er in diverse groottes en uitvoeringen, van volumineuze exemplaren tot over de schouders tot de bekende elastische colletjes. Die laatste zijn er al vanaf een paar euro, waarbij het wel raadzaam is om exemplaren van kunstvezel zoals primaloft te kiezen, dit vanwege het prima draagcomfort, de snel drogende eigenschappen en goede isolerende werking. Bovendien zijn ze zo klein dat je ze in werkelijk iedere zak makkelijk kunt opbergen.

Het begrip niergordel is een beetje misleidend, want hoewel deze ter hoogte van de nieren zit, doet hij meer dan alleen de nieren warmen. ‘Middenrompwarmer’ zou wat dat betreft een betere benaming zijn, want de niergordel vervult ook een zeer prominente rol in het beschermen tegen afkoeling van het veel warmte producerende buik- en lenden bereik. Deels onder de broek gedragen kan het afhankelijk van de dikte echter weleens wat krapjes worden.

Sokken: krachtig warmen

Net als oma, raden wij ze ook aan: wollen sokken. Echter wel met de toevoeging dat het dan bij voorkeur een mix betreft van merinowol en kunstvezels. Goede sokken zorgen voor een betere doorbloeding en beschermen op die manier tegen onderkoeling.

Relatief dunne skisokken van een kunst vezel doen het bij ritten tot 5 °C prima, daalt het kwik verder dan moet je zwaarder geschut inzetten. Bijvoorbeeld in de vorm van sokken met een flink aandeel merinowol, mocht de ruimte het toelaten als tweede laag.

Laarzen, handschoenen, balaclava: tegen onderkoeling

Laarzen, handschoenen, balaclava: tegen onderkoeling

Specifiek op winterse omstandigheden getrimde motorlaarzen, bijvoorbeeld met een warme voering, zijn er eigenlijk niet. Warmte-isolatie komt vooral neer op de sokken, want de laarzen zijn vooral belangrijk als bescherming tegen water en wind. Een set goede toerlaarzen met een waterdicht membraan is daarom onontbeerlijk voor een degelijke winteruitrusting. Een pasvorm met voldoende ruimte voor een paar technische basissokken in combinatie met wat dikkere ‘oversokken’ voldoet voor temperaturen tot onder het vriespunt.

Ook bij de handschoenen geldt weer: laagjes. Een paar dunne onderhandschoenen in combinatie met waterdichte, flink gewatteerde overhandschoenen biedt weerstand tegen zelfs de laagste temperaturen. Die laatste zijn er in verschillende uitvoeringen, waarbij drievinger exemplaren in vergelijking met de vijfvinger variant meer ruimte bieden bij gebruik in combinatie met dunne onderhandschoenen. Let wel op, want het aantrekken van meer laagjes betekent ook dat je minder gevoel hebt bij de bediening van koppelings- en remhendel. Die zijn daarom enkel aan te raden bij temperaturen onder nul.

Een balaclava (beter bekend onder de naam bivakmuts) onder de helm is een absolute must wanneer je bij zeer lage temperaturen op pad gaat. De doorbloeding van het hoofd is namelijk zeer goed, dus er kan hier veel warmte verloren gaan. Balaclavas zijn er in vele soorten en maten al vanaf een paar euro, de belangrijkste eigenschappen zijn onder meer een comfortabele pasvorm zonder storende, drukkende naden en een goede isolerende werking.

Buitenlaag: aan proberen

Buitenlaag: aan proberen

Als buitenlaag in de herfst en winter voldoet een degelijke textiel combi. Uiteraard wel een die is voorzien van een rondlopende verbindingsrits tussen jas en broek en waterdicht membraan. De meeste toer- of allseason combi’s zijn voorzien van een uitneembare thermovoering, al is dat geen vereiste. Je kunt dit immers ook oplossen met een aparte midlayer. Wel heel erg belangrijk: voor je overgaat tot aankoop altijd eerst proberen of het pak in combinatie met je volledige wintergarderobe voldoende bewegingsvrijheid biedt zonder storende naden of plooien. Is dat het geval, dan is het enkel nog een kwestie van je helm (mét pinlock-vizier!) opzetten en weg ben je. Ook wanneer het erg, erg fris is!

Overall: als het écht koud is

Nog altijd koud? Dan helpt wellicht een dikke winteroverall. Die moet je overigens wel een maat groter kopen dan je normaal hebt, want hij moet probleemloos over je dagelijkse kloffie passen. Je ziet er weliswaar uit als een Michelinmannetje, maar dankzij deze maatregel ben je zelfs tegen temperaturen tot dik onder nul bestand, ook voor langere tijd.

Maar opgelet: de bewegingsvrijheid is beperkt, dit is dus enkel iets voor volhardende winterrijders. Ben je echt een koukleum eerste klas of ga je zelfs nog op pad wanneer het ijs met Elfstedentochtdikte op de sloten ligt, dan is er altijd nog verwarmde kleding. Deze producten worden meestal aan de boord-spanning gekoppeld, waardoor je eindeloos lang behaaglijk warm kunt rondrijden, zelfs als het kwik tot onder de -10 °C is gedaald.