Reizen Sachsen-Anhalt

Saksen-Anhalt is een deelstaat van contrasten. Van natuurgebieden tot wereldverbeteraars en van bochtenparadijzen in de Harz verder naar de uitvinders van de tijd. Tijdens een toer door deze voormalige Oost-Duitse deelstaat kom je werkelijk van alles tegen: veel bochten, verafgoding en curiositeiten. Ga uit de weg!

Het is half zes in de ochtend. De display van het als wekker misbruikte mobieltje verblindt de samengeknepen ogen. Door het dak van de tent schemert het eerste ochtendlicht. Boven mij hangt de mug, volgezogen met mijn bloed, die ik gisteren niet meer te pakken heb kunnen krijgen. Twee slapeloze honden doen een plasje tegen een camper en voor mij onbekende buren zijn tergend hard aan het snurken. Op de Elbe vaart een schuit. Kogelronde dauwdruppels parelen van de tent. De tent, de slaapzak en mat zijn snel opgeborgen. Ik duw mijn Multistrada bijna geluidloos naar de uitrit. Van de mug is alleen maar een vlekje bloed overgebleven.
Ik heb een ontbijtje nodig. Op zijn minst een kop koffie. Maar in Wittenberg, de Lutherstad, zijn de deuren van de bakkerijen en lunchrooms nog gesloten. Net als de deur van de slotkerk. De stellingen van Luther zijn er in het brons gegoten. Geen twijfel, de man heeft de wereld veranderd. Ik daarentegen, worstel momenteel vooral met heel alledaagse zaken.
De benzinemeter van de Ducati bijvoorbeeld staat in het rood. De pomp vlak voor Coswig komt dan ook als geroepen. Met één oog zie ik twee jongens die een vervuilde enduro bewerken met een hogedrukspuit. Dikke klompen aarde ploffen tussen de wielen. Maar wacht eens even, hier klopt toch iets niet? Het ding is net zo lang als een stretched limo! Wat willen ze daar nou mee? De Erzberg bewdwingen?
Piercings door de tepels, tatoeages. Richard en Martin duwen hun uit twee frames samengestelde motor in de open lucht. “Erzberg? Nee, nee hoor”, lacht Martin terwijl hij zich op zijn hoofd krabt. “Dat ding is ook helemaal niet zo gemakkelijk om mee te rijden. Vooraan wordt er gestuurd, achter wordt er gas gegeven en geschakeld.” “En waarvoor hebben jullie dat ding dan gemaakt?” “Alleen maar om na het werk een rondje mee te rijden en om een biertje te drinken”, zegt hij wijzend naar de op het frame aangebrachte bierfleshouders. Nou, proost dan maar!

De veerpont over de Elbe bij Coswig glijdt over het water naar de westoever. Vanaf daar rijd ik over een kilometerslange hobbelroute. Het plaveisel van kinderkopjes geeft het chassis een flink pak slaag, de vullingen van mijn tanden vallen er bijna uit. Hectisch klik ik door alle verschillende rijmodi van de Multistrada. Ergens moet er toch iets geprogrammeerd zijn als een overdrive of soft. Ah, daar is ‘ie! In de Enduro-modus gaat het een stuk beter. Va bene! Vijf kilometer later is de terugblik op de hobbelige wegenbouw alweer geschiedenis.
À propos geschiedenis: de comfortabele B107 heeft een zijweg die leidt naar een heel ander verleden. De weg duikt onder een begroetingsportaal door en mondt uit op het schiereiland van het Gremminer meer, een van de vele ondergelopen zandafgravingen hier. Gigantische machines maken er hier iets heel bijzonders van, een soort Jurassic-Park van de techniek. Enorme oude mijnbouw machines staan onwrikbaar aan de oever van het meer. De nabijgelegen fabriekshallen zijn beschilderd met huizenhoge portretten van arbeiders. Het harde werken en de zware tijden staan in de gezichten gegroefd. En dat is wat vele mensen aanspreekt om hierheen te komen. In 1995 werd hier Ferropolis – Stad van IJzer – gesticht. De vijf enorme mijnbouwmachines die hier samen werden gebracht vormen niet alleen een museum, maar ook een zeer ongewone coulisse waar onder meer Linkin Park, Metallica, Deep Purple en Alice Cooper hebben opgetreden. Een toneel van staal en al lang vervlogen zweet. Vandaag ben ik overigens ook behoorlijk aan het transpireren. Geen wonder: het is 32 graden, hartje zomer in Duitsland. Mijn haren zijn doordrenkt met zweet, net als bij Ozzy Osbourne na een concert. Ik moest maar eens naar de kapper gaan.
Deze tocht zou je trouwens ook kunnen bestempelen als veerponten-tour, want in Wettin dobbert er alweer een volgende overzetboot in het water. Deze keer over de Saale. Maar de landingsbrug is gesloten vanwege bouwwerkzaamheden. “Nee, nee, de pont vaart niet meer!”, roept een man met Helmut-Kohl-bril me toe als onze blikken zich kruisen. “De hele boel hier wordt tot en met het vergrendelingsslot vervangen!” De Kohl-bril begint een praatje. “Als de Queen eens wist hoe hier wordt gewerkt en gebouwd! En vooral dat de veerboot niet meer vaart.” Door de oprechte verontwaardiging van de Kohl-bril had ik het bijna gemist dat hij het over de Queen heeft. “Eh, sorry, maar welke Queen bedoelt u dan?” “Die van Engeland natuurlijk!”, antwoordt hij met de grootste vanzelfsprekendheid. Ik wapper de opmerking met een ‘ach natuurlijk-gebaar’ weg en kijk omhoog naar de burcht. Wettin en Queen Elizabeth II, er is blijkbaar een correlatie tussen beide, maar welke? Gelukkig hebben we voor dergelijke diepgaande vraagstukken tegenwoordig de smartphone, dat een koninklijk weetje paraat heeft dat licht in deze duisternis werpt. Elizabeth’s opa, Koning Georg V. kreeg tijdens de Eerste Wereldoorlog koude voeten en veranderde de familienaam in Windsor. De beste man kwam van oorsprong helemaal niet uit Engeland, maar uit Duitsland, dat nu vijand was geworden. Had hij de naam niet had veranderd, dan zou de Queen nu Elisabeth Alexandra Mary von Sachsen-Coburg und Gothe heten.
Het doet er niet toe hoe de Queen heet, feit is dat haar verwanten aan de Saale net als ik nu moeten wachten op de veerpont. Waar is de volgende brug? In Könnern. Een omweg van toch nog dertig kilometer. Maakt niet uit, want de meest opwindende stukken weg van de tour zijn al in zicht. Donkere golven aan de horizon markeren de beklimming de Harz in. En in de bossen van de Harz wemelt het van de bochten. Het wordt de hoogste tijd om een beetje in de juiste stemming te komen!

De provinciale weg van Pölsfeld naar Burg Falkenstein is een goed begin. Ontspannen swing ik tussen goudkleurige velden, verkoelende bossen en sluimerende dorpen door. Dan wordt het veeleisend. In het nauwe Bodetal kent de weg maar een richting. En wel die van de in de schaduw liggende rivier. Elk nog zo klein bochtje wordt meegepakt, aan elke wanordelijke wending wordt deelgenomen. Even op verhaal komen bij de Rappbode-stuwdam. De felle zon staat boven de hoogste stuwdamwand van Duitsland. Stapvoets rol ik naar de andere kant en kijk in een fikse canyon voordat de weg verdwijnt in de tunnel onder de Nickelsberg. Nu neemt de Italiaan vaart op. Een aantal keerbochten, veel lange bochten en een korte tussenstop in Wernigerode. Daarna in één lange rit naar Schierke. En dan een gedwongen pauze! Er is geen legale weg naar de top van Noord-Duitslands hoogste berg, de Brocken genaamd. Mijn optie is de Brockenbahn. Gemoedelijk trekt een roetende stoomlocomotief haar hobbelende aanhangers verder de berg op. Een mooi overblijfsel uit tijden waar snelheid nog niet tot de grondbeginselen van het onderweg zijn behoorde. De bossen blijven achter en de kale Brocken ligt onbeschermd in de vuurlinie van de elementen. Stormen bereiken hier een snelheid van meer dan 250 km/uur (orkaansnelheid), af en toe ligt er meer dan drie meter sneeuw en de gemiddelde temperatuur ligt hier rond de 3,5 graden Celsius. Een plek waar je je prettig voelt ziet er anders uit. Maar daar is dan ook geen sprake van fascinatie, iets dat deze Brocken in ieder geval wel uitstraalt.
Terug op de parking in Schierke begint de Ducati weer te brabbelen. Elend, Sorge, Tanne en Stiege. Er komt een hele verzameling van vreemde plaatsnamen uit de koker van de Harz. Iets minder origineel, maar daarvoor des te bezienswaardiger: Stolberg met de landelijke vakwerkhuizen en het machtige kasteel. En dan de weg er naartoe. Spectaculair! Je zou deze weg het liefst meteen twee keer rijden, zo fantastisch lekker. En na het plaatsnaambord gaat de weg alweer lekker ongetemd door de bossen. De Harz blijft een Beloofd Land. En verdwijnt straks in de achteruitkijkspiegel.
De Unstrut heeft zich haar dal gegraven zuidelijk van de Harz. Een leuk riviertje in een zacht landschap. In Nebra laat ik de rivier even voor wat ‘ie is en rijd de doodlopende weg in bij de Mittelberg. Vanaf de top zie je de 85 kilometer verderop liggende Brocken. Dit uitzicht op de Harz was vierduizend jaar geleden wel belangrijk. Omdat er nog geen kalenders bestonden, wist niemand wanneer de jaargetijden wisselden. Wanneer er het best kon worden gezaaid en geoogst, wanneer de winter zijn intrede deed. Slimme koppen maakten een schijf ter grootte van een bord waarop naast de zon en de maan ook enkele strepen waren aangebracht. Met behulp van deze schijf en de peiling richting de Brocken konden nu de jaargetijden precies worden vastgesteld. Kennis die vierduizend jaar geleden alleen de Egyptenaren hadden, zo werd gedacht. De slimme koppen van Nebra met hun hemelschijf waren echter al net zo snugger!
Goudkleurig licht in de namiddag stroomt vanuit het westen over de heuvels voor Naumberg. De Multistrada maakt zich uit de voeten langs de wijnbergen van Saale en Unstrut. Met meerdere lussen kronkelt het asfalt naar beneden naar de Saale. Onder de kerktorens van Naumberg worden de eerste lampen aangeknipt. Tijd om een overnachtingsadresje op te zoeken, morgen gaat ‘t weer verder. Of gewoon weer terug!

INFO SACHSEN-ANHALT
Met een oppervlakte van bijna de helft van Nederland heeft Sachsen-Anhalt voldoende afwisseling te bieden voor verschillende dagen stuurplezier. Met name het noorden en oosten zijn vrij vlak en ook weinig spectaculair, dat wordt echter in ruime mate goede gemaakt met de glooiende, centraal gelegen Magdeburger Börde en de zuidelijk gelegen Harz. Zeker die laatste is geen onbekende onder Nederlandse motorrijders en wie er wel eens geweest is, weet waarom. Daarom geldt: ben je er nog nooit geweest, dan gewoon een keer doen!

Hoofdstad: Maagdenburg
Oppervlakte: 20.447 km² (bijna de helft van Nederland)
Aantal inwoners: 2,5 miljoen
Hoogste punt: Brocken (1.142 meter)
Reisduur: twee dagen (exclusief heen- en terugreis)
Gereden kilometers: ruim 550 km

ROUTE: vanaf het plaatsje Oehna bij de Fläming via de Elbauen naar de overblijfselen van de industriecultuur. Vanaf de Harz het Saale-Unstrut-Weinland in: 566 kilometers met veel afwisseling wachten er niet alleen maar op om gewoon te worden gereden. Nee, ze moeten worden beleefd met hart en ziel. Behalve het stuk met de kinderkopjes bij de Coswiger veerpont verkeren de wegen in een goede tot uitstekende conditie. De tocht is erg vermakelijk omdat je afwisselend rustig kunt cruisen en dan weer flink door de bochten kunt waaieren. Zelf deze route rijden, hij is in verschillende formaten te downloaden van onze website: www.motoplus.nl/toeren.

BEZIENSWAARDIGHEDEN: een keertje op de Brocken gestaan te hebben is zeer zeker de moeite waard. Een retourticket voor de stoomlocomotieven van de Brockenbahn kost € 39,00. Degene die zijn geld liever investeert in sportievere activiteiten vindt op de website van de gemeente Schierke informatie over routes en fietsverhuur (www.schierke-am-brocken.de). Je kunt natuurlijk ook gewoon een voettocht maken naar de top van de berg.
In Nebra is het ‘Museum und Planetarium zur Himmelsscheibe von Nebra’ bezienswaardig. Met deze schijf konden de mensen al vierduizend jaar geleden de jaargetijden en de baan van de sterren heel precies bepalen. Het entreekaartje kost € 9,00 (www.himmelsscheibe-erleben.de).

BESTE TIJD: vanaf het late voorjaar tot ver in de herfst kun je zonder problemen rijden. Op de hoogten van de Harz kan het echter behoorlijk koud worden, zeker nog in het vroege voorjaar en late najaar. Het oostelijke gedeelte van de Harz gelegen in Saksen-Anhalt ligt vaak in de regenschaduw, maar desondanks is het meenemen van waterdichte kleding ook in de zomer aan te bevelen.