Eerste Test Yamaha Niken
Yamaha heeft door de jaren heen altijd al lef getoond in haar modelpolitiek. Voorbeelden? Legio! De GTS1000 uit begin jaren negentig met fuseebesturing bijvoorbeeld. Of de FZ750 met zijn vijfkleps-cilinderkop. En natuurlijk de eerste YZF-R1, de meest compromisloze superbike van het vorige millennium. Niet alles was altijd even succesvol, maar niet geschoten is altijd mis, nietwaar? Nu is er de nieuwe Yamaha Niken, een futuristisch ogende driewieler met een zeer bijzondere voorwielophanging, waarmee Yamaha onder de slogan ‘Ride the revolution’ een nieuwe dimensie in sturen in het vooruitzicht stelt. We gaan op ontdekking in een zeer bochtenrijk Oostenrijks Alpenlandschap!
Yamaha stoeit al een tijdje met wat het zelf ‘Leaning Multi Wheel’-motoren (LMW), ofwel motoren met meer dan twee wielen, noemt. In 2007 showden de Japanners al het vierwielige Tesseract-concept, een haast avant-gardistische machine met twee voor- en twee achterwielen. Dat bleef een proefballon, zoals zo vaak met dit soort extreme conceptstudies, waarna het lange tijd stil bleef. Tot Yamaha in 2014 de Tricity lanceerde, weliswaar een lichte motorscooter, maar wel een met drie wielen. Nog datzelfde jaar werd er een nieuwe proefballon opgelaten in de vorm van de eveneens driewielige 01GEN, wat qua verdere constructie duidelijk een motorfiets was en geen scooter. Maar waar velen waarschijnlijk dachten dat ook dit prototype een definitieve plek in het rariteitenkabinet van Yamaha zou krijgen, werd er achter de schermen in Japan en Europa hard geschaafd en gewerkt aan het concept met de dubbele voorwielen. Maar waarom in hemelsnaam? Omdat het LMW-principe in de ogen van Yamaha het ultieme antwoord was in de zoektocht naar meer voorwielgrip, meer stabiliteit en uiteindelijk ook meer lol, zonder daarbij concessies te doen aan datgene wat motorrijden zo’n heerlijk verslavende bezigheid maakt: het rijden van hellingshoeken. Wat volgde was een haast eindeloos lange periode van experimenteren met zaken als stuurmechaniek- en geometrie, met verschillende wielmaten en spoorbreedtes tussen de voorwielen.
Maar nu is het dan zover en staat de Niken in een Oostenrijks Alpendecor klaar voor een eerste testrit. Een ravissante verschijning is het, met uiteraard de futuristische voorbouw als voornaamste aandachtstrekker en middelpunt van het LMW-concept. Achter de sportief gelijnde en uitgesproken brede neus, volledig voorzien van LED-verlichting trouwens, gaat een parallellogram-linksysteem schuil, dat samen met de dubbele vorkpootconstructie en de 15 inch voorwielen voor het sturen en kantelen (tot 45 graden) van de Niken zorg draagt (zie voor meer uitleg kader ‘Voorpartij met een verhaal’). Waar de voorpartij even uniek als bizar oogt, zou je de rest van de Yamaha eigenlijk als een conventionele motorfiets kunnen bestempelen. Het frame is in basis een stalen vakwerkframe met een aangebout aluminium gietdeel voor de lagering van de aluminium swingarm, terwijl het motorblok een oude bekende is: de 847 cc metende driecilinder van de MT-09 en Tracer 900. Dat heeft qua vermogen en koppel dezelfde specificaties, dus 115 pk bij 10.000 tpm en 87,5 Nm bij 8.500 tpm, maar is voorzien van een zwaardere krukas en herziene settings van het injectiesysteem om de vermogenskarakteristiek beter aan te laten sluiten op het hogere gewicht van de Niken. Met een rijklaargewicht van een forse 263 kilo is de driewieler immers een flink stukje zwaarder dan zijn beide stalgenoten met hetzelfde motorblok. Om dezelfde reden is ook de secundaire overbrenging iets anders gekozen met een groter achtertandwiel (16/47 in plaats van 16/45). Verder is de driepitter voorzien van dezelfde elektronische hulpmiddelen als Yamaha’s andere driepitters, dus een tweevoudig en uitschakelbare tractiecontrole en het D-mode-systeem met drie verschillende modi voor de gasrespons. Daarnaast is er standaard cruise control aan boord en heeft de Niken een quickshifter om zonder koppeling te kunnen opschakelen.
Bekende materie, tijd om op te stappen. De zitpositie is honderd procent die van een motorfiets, met een lekker breed stuur in de knuisten, achter de aluminium (!) tank een aangenaam breed zadel en een toegankelijke zithoogte van 820 millimeter. Best een actief geheel. Handig om te weten, als je bijvoorbeeld weer even af zou stappen, is dat het kantelmechanisme, dat zonder tussenkomst van elektronica of hydraulica werkt, in tegenstelling tot sommige driewielige scooters geen vergrendelsysteem heeft, waardoor de Niken gewoon omvalt als je vergeet de zijstandaard uit te klappen. Vergeleken met bijvoorbeeld de MT-09 zit je wel 50 millimeter verder naar achteren. Daar is voor gekozen om de gewichtsverdeling voor en achter, inclusief een rijder van ongeveer 75 kilo, op 50/50 te houden, aangezien het meeste gewicht in de voorzijde zit.
Dat gewicht laat zich in de eerste meters na het verlaten van de parkeerplaats ook wel gelden. Het zorgt tot een snelheid van pak ‘m beet 35 kilometer per uur voor een wat onbestemd wringend gevoel aan de voorzijde, alsof je op banden met een te lage spanning rijdt. Dat gevoel verdwijnt echter snel en als na een paar kilometer rechtuit de eerste haarspeldbochten omhoog zich aandienen, voelt de nieuwe techniek al enorm vertrouwd en vooral heel erg als motorrijden. Met het rijgevoel van een scooter heeft het in de verste verte in ieder geval niets te maken. Door de actieve houding val je de zich in rap tempo aandienende bochten van de indrukwekkende Großglockner Hochalpenstraße, waar we inmiddels rijden, al snel met veel vertrouwen aan en dat wordt door Niken op niet mis te verstane wijze beloond. De Yamaha laat zich al met een lichte impuls en gewichtsverplaatsing insturen, zoals je ook van een gewone motorfiets gewend bent, maar daarna wordt de wereld compleet anders en leveren de beide 15 inch voorwielen een feedback en grip die zijn weerga niet lijkt te kennen.
Dat de kwaliteit van de ondergrond daarbij nauwelijks een rol lijkt te spelen, wordt duidelijk in de laatste paar van kinderkopjes voorziene krappe haarspeldbochten richting het hoogste punt van deze sensationele bergweg. Ook hier staat de Niken zijn mannetje wat grip en feedback betreft. Wel is het zaak om de driewieler steeds soepel te laten rollen en de gang er een beetje in te houden, anders voel je hem in het extreem krappe werk door het hoge gewicht aan de voorzijde wat onder je wegvallen. Dat klinkt verontrustender dan het is, want met een klein dotje gas trek je de boel in een oogwenk weer vlot.
Toch lijkt het LMW-principe het best tot zijn recht te komen als de wegen breder worden en de snelheid omhoog gaat. In de afdaling van de Großglockner klopt het plaatje helemaal en heb je niet veel nodig om helemaal in de juiste ‘schwung’ met de Niken te komen. De voorpartij voelt dan enorm stabiel aan, geeft een al even enorm vertrouwd gevoel en de grip lijkt nauwelijks grenzen te kennen, alhoewel in het asfalt krassende voetsteunen laten weten dat je op 45 graden hellingshoek en dus aardig op het randje zit. Maar de wijze waarop je de voorzijde op dit soort wegen kunt pushen, is haast fenomenaal, in iedere bocht lijkt je vertrouwen te groeien. Dat ontdekt ook een achteloos sturende Tracer-rijder, die in een ruime bocht in de afdaling ineens een treintje van drie Nikens buitenom voorbij ziet komen. En zo stabiel als een trein ligt de Yamaha ook op de weg. Hij lijkt zich door niets van de wijs te laten brengen en ook een kneep in het remhendel leidt niet tot een vervelend oprichtmoment. Echt materiaal om GS-en en consorten op dit soort wegen flink te narren.
Het addertje onder het gras? Die lijkt zich wel heel goed verstopt te hebben, maar toch zijn er wat compromissen gesloten. Voor wat betreft de remmen bijvoorbeeld. Door de keuze voor de 15 inch wielen moesten er ook kleinere remschijven worden gebruikt. Die 265,6 mm grote schijven lijken, zeker bij hard ankeren, wat moeite te hebben met het gewicht, dat zich in hoofdzaak rond de voorpartij concentreert. De eerste remwerking is in ieder geval minder krachtig dan je in een pittige afdaling zou wensen. Flink doorknijpen dus om de vierzuiger monoblock-klauwen adequaat aan het werk te zetten. In het 17 inch achterwiel zit een 298-schijf en dat blijkt bergaf een prima assistent.
Overigens duikt de massieve voorpartij nauwelijks bij hard ankeren, wat uiteraard bijdraagt aan het ultrastabiele gevoel. De vering is daarbij zeker niet te stug, eerder aangenaam soepel. Zowel de voor- als achtervering veren en dempen heel fijngevoelig en strijken oneffenheden keurig glad. En als het toch een keer te listig wordt, dan glijdt de Niken heel gelaten en heel gecontroleerd over beide wielen. Maar dat gebeurt maar zelden.
Minder zeldzaam is het opzij willen stappen van het achterwiel en dus ook het ingrijpen van de tractiecontrole, met name als je vanuit langzamere bochten vol gas geeft. Dat verhoogt uiteraard de pretfactor, maar is natuurlijk tegelijk een teken dat de standaard gemonteerde Bridgestone A41 achterband (voor en achter zitten speciaal voor de Niken ontworpen versies van dit rubber) de nodige moeite heeft met een sportieve rechterhand. Verder voldoet deze band, in feite een allroadband, prima onder de Niken, maar het maakt wel nieuwsgierig naar wat er mogelijk is met wat sportiever rubber, dat tegenwoordig ook goed in een 15 inch-maat te krijgen is.
Afijn, dat is voor latere zorg. Door de fascinerende voorpartij zou je haast vergeten dat de Niken ook nog eens een uitstekende krachtbron heeft. Qua beleving doet dat blok uiteraard denken aan de MT-09 en Tracer 900. Hij pakt lekker attent op van onderuit en met de gasrespons valt in de meest directe modus ook prima te leven, beter zelfs dan bij de MT-09. Enige nadeel, alhoewel dat misschien een groot woord is, is dat het middengebied iets minder overtuigend is. Met name bij een vlotte inhaalactie moet je echt wel even één of twee versnellingen terug om vlot voorbij een auto te komen. Uiteraard speelt in dit geval ook de grote hoogte in het Alpengebied waarin we reden een rol, dat kost uiteraard vermogen, maar de zwaardere krukas is duidelijk iets ten koste gegaan van de bekende levendigheid van de driecilinder.
Dat doet stiekem al een beetje verlangen naar een soort van über-Niken met bijvoorbeeld het blok van de MT-10. Daarmee komen we bij de kern van deze Niken en zijn bijzondere techniek en stuureigenschappen, die Yamaha eerst en vooral voor een groot publiek bereikbaar en beheersbaar wil laten zijn. Het potente MT-10-blok zou in die zin misschien eerder afstotend werken en daarnaast zou het de prijs flink opstuwen. Dat is ook de reden waarom er bijvoorbeeld voor een LCD-dashboard is gekozen en niet voor een high-tech TFT-scherm, wat natuurlijk perfect bij een extreme verschijning als de Niken zou passen. Daar staat echter tegenover dat de prijs met € 17.499,- voor velen wellicht lager is dan vooraf verwacht. Benieuwd naar deze nieuwe stuursensatie? De Yamaha Niken is uitsluitend online te bestellen en wordt pas in september uitgeleverd. Maar tot die tijd trekt er een grote promotiekaravaan door Europa, die uiteraard ook Nederland aandoet om zoveel mogelijk mensen met deze spectaculair sturende driewieler kennis te laten maken. Probeer het eens uit en je zou zomaar eens verkocht kunnen zijn, want rijden met de Niken blijkt na een testrit van 300 kilometer al een verslavende bezigheid….
