Fabrieksbezoek S100

Na een mooie toertocht wil je graag de motorfiets weer tip-top in orde hebben voor de volgende rit. Daarbij hoort een goede schoonmaakbeurt, want vuil zorgt voor slijtage en het oog wil ook wat. Nadat de motor met water en een spons van het meeste vuil ontdaan is, blijkt er vaak een grauwsluier op de motor achter te blijven en de met vet en vuil aangekoekte ketting verdient zeker meer aandacht. En het zou mooi zijn als dat zonder veel inspanning gerealiseerd kan worden. Bijvoorbeeld een schoonmaakmiddel dat je op kan spuiten, vervolgens z’n werk laten doen, waarna je alleen de motor nog af moet spuiten met water.

Om wat meer te weten te komen over de ontwikkeling en werking van schoonmaakmiddelen zijn we op bezoek gegaan bij Dr. O.K. Wack Chemie GmbH in het Zuid-Duitse Ingolstadt. De oprichter van dit bedrijf, dr. O.K. Wack, was zo’n 40 jaar geleden ontevreden dat hij de lichtmetalen velgen van z’n nieuw verworven BMW auto niet helemaal ‘blitzsauber’ schoon kon krijgen. In het begin van de zeventiger jaren waren aluminium wielen nog geen gemeengoed en adequate reinigingsmiddelen om ze van het aangekoekte remstof te ontdoen waren nog niet beschikbaar. Dus ging chemicus Wack aan de slag om een schoonmaakmiddel samen te stellen dat het gewraakte vuil zonder inspanning, poetsen of wrijven moest gaan verwijderen. Dus niet zomaar een oplosmiddel, dat het vuil alleen maar verdunt en alsnog weggepoetst moet worden, maar een middel dat het vuil isoleert van het oppervlak. Wat na een tijdje inwerken met een straal water weggespoeld kan worden, samen met het vuil. En natuurlijk zonder het lakwerk te beschadigen, dus was het schoonmaakmiddel vrij van zuren en andere agressieve bestanddelen. Nadat het schoonmaakmiddel grondig getest was, besloot Wack ook maar gelijk de fabrieksmatige productie te starten en de velgenreiniger te verkopen. Daarna volgde de ontwikkeling van een ruitenreiniger, want de auto’s werden steeds gestroomlijnder, de voorruiten kwamen vlakker te liggen en het ruitoppervlak groeide overeenkomstig, waardoor de vraag naar een streepvrij schoonmakende ruitensproeiervloeistof groeide.
In die tijd groeide ook het aantal motorfietsen, terwijl er nog geen specifieke schoonmaakmiddelen beschikbaar waren. Precies het gat in de markt waar Wack Chemie zich op kon richten. Want hun doelstelling is alleen producten te ontwikkelen die er nog niet zijn, of die duidelijk beter zijn dan bestaande producten. Je kan een motorfiets niet optimaal schoon maken met een velgenreiniger of een autowasmiddel, want het vuil op een motorfiets heeft een heel specifieke samenstelling, met onder meer remstof op de wielen (alhoewel lang niet zo veel als bij auto’s), maar ook vettigheid van de ketting, straatvuil en stof, hars uit bomen en insecten. In 1980 werd de eerste motorreiniger onder de naam S100 op de markt gebracht. Dit werkt net als de velgenreiniger voor auto’s door het isoleren van de vuildeeltjes van het oppervlak van de motorfiets. Later zijn daar een kettingreiniger en een kettingspray aan toe gevoegd en tal van andere onderhoudsproducten om de motor te poetsen, kleine krasjes te verwijderen en te voorzien van een beschermende was. Inmiddels heeft Wack Chemie 140 medewerkers, waarvan ongeveer de helft in het inmiddels opgerichte dochterbedrijf Zestron werkzaam is. Dat houdt zich bezig met ontwikkeling en productie van reinigingsmiddelen voor elektronische printplaten, zoals bijvoorbeeld voor ontstekings- en injectiesystemen.
Dat de ontwikkeling van nieuwe en verbetering van bestaande onderhoudsmiddelen hoog in het vaandel staat, blijkt wel uit de 23 laboratoriummedewerkers, die daar voortdurend aan werken. S100 heeft dan ook niet meer dezelfde samenstelling als bij de introductie. Het bestaat uit meer dan twintig componenten, die allemaal hun eigen taken hebben bij het schoonmaakproces. Zo heb je voor het isoleren van insectenresten een andere stof nodig dan voor het verwijderen van hars of olieresten. De zorgvuldig geheimgehouden mix zorgt er voor dat alle voorkomende soorten vuil aangepakt worden. Indien mogelijk worden componenten verbeterd, maar soms moeten ook aanpassingen worden gedaan in verband met veranderde wettelijke voorschriften of beschikbaarheid van grondstoffen. Ook de toename van kunststof onderdelen in de vorm van stroomlijnen of beplating vroegen om aanpassingen, bijvoorbeeld om te voorkomen dat de weekmakers die het kunststof flexibel houden aan het materiaal worden onttrokken. Bovendien vangt zo’n stroomlijn meer insecten, zodat ook daar meer aandacht aan besteed is.

Zoals gezegd werkt S100 door het vuil van het oppervlak te isoleren. Bestanddelen uit S100 hechten zich op de vuildeeltjes en kruipen vervolgens tussen het vuil en het motorfietsoppervlak. Ze komen los en zijn dan makkelijk met water af te spoelen. Dat geldt zowel voor de motorreiniger als de kettingreiniger. Vanzelfsprekend kost dat een beetje tijd, dus het middel mag na het opspuiten niet gelijk wegdruipen. Daarom komt het middel als een gel op de motorfiets te zitten, wat het oppervlak afdekt en blijft zitten. Neem dan rustig een bakje koffie, na een kwartier tot twintig minuten heeft S100 z’n werk gedaan en kan het afgespoeld worden. Spuit S100 niet op warme onderdelen of in de zon, want dan verdampen de vluchtige bestanddelen te snel en verliest het middel z’n werking. Laat de motor als je eerst het losse vuil afgespoten hebt even drogen. Hij hoeft niet helemaal droog te zijn, maar een te nat oppervlak verdunt de reiniger en vermindert de werkzaamheid. Houd er bovendien rekening mee dat er een chemisch proces aan de gang is, wat bij een lage temperatuur (winterharde rijders!) langer duurt dan als het lekker warm is. De nieuwste ontwikkeling is S100 Totaal Reiniger +, alweer het 865e recept, met een toevoeging die het water na het afspoelen van de motorfiets af laat lopen. Normaal gesproken blijven er na het afspoelen en ‘drogen aan de lucht’ altijd waterdruppels achter, die langzaam verdampen en dan kalkvlekken achterlaten. De toevoeging zorgt er voor dat er een vlakke waterfilm op het oppervlak gevormd wordt, die langzaam maar zeker vlekvrij wegtrekt. De motorfiets hoeft dus niet meer afgedroogd te worden. S100 maakt niet alleen schoon, maar biedt bovendien bescherming voor alle gangbare kunststof, aluminium of gelakte oppervlakken
Verder kan je je kostbare lak beschermen met diverse andere S100 producten, zoals Glans Was, wat de motor niet alleen mooier laat glimmen, maar ook voorkomt dat insecten te sterk hechten of zelfs inwerken op het oppervlak. Verweerde of licht gekraste oppervlakken kan je opknappen met Lak Polish en de doorrijders kunnen hun motor met corrosiebeschermer pantseren tegen de inwerking van strooizout. Voor de steeds populairdere matte lakken is er een speciaal onderhoudsmiddel dat wel beschermt, maar juist niet laat glimmen.

Hoewel de S100 Totaal Reiniger ook vettigheid verwijdert, doet de kettingreiniger dat veel beter. De samenstelling daarvan is namelijk volledig gericht op het verwijderen van vet, en straatvuil. Je zal op de ketting immers waarschijnlijk geen insectenlijkjes tegenkomen! Ook de S100 kettingreiniger komt in gelvorm uit de spuitbus en moet even de tijd krijgen om z’n vuil-isolerende werk te doen. Dan kan de ketting met water afgespoeld worden en wordt oud vet en vuil afdoende verwijderd, zodat de ketting lichter loopt en ketting en tandwielen veel minder slijten. Bovendien laat de reiniger een beschermend laagje achter, dat lelijke (vlieg)roestvorming op de schalmen voorkomt. Maar nog veel belangrijker is dat het, als de ketting na het afspoelen weer droog is, zorgt voor een goede hechtlaag voor het aanbrengen van kettingspray. Je zou de ketting ook met petroleum en een kwast schoon kunnen krijgen, maar dan loop je het risico de rubbers van de O-ring ketting te beschadigen en bovendien wil kettingspray daarop niet hechten.
We kennen allemaal het probleem met het aanbrengen van kettingspray: je spuit de ketting lekker vet in, maar na een half uur rijden is het kettingvet van de ketting af geslingerd tegen de velg, het achterspatbord of je eigen rug. Dat vraagt om een goed hechtende kettingspray, die ook tussen de schakels doordringt en een smeermiddel waar straatvuil niet zo makkelijk aan blijft plakken. En die natuurlijk goede smeereigenschappen heeft. Daarom heeft Wack Chemie een witte kettingspray ontwikkeld. Die heeft een goede hechting, beschermt tegen slijtage en roestvorming, is in hoge mate regenbestendig en functioneert goed in een groot temperatuurbereik. De smerende werking wordt mede gegarandeerd door een goed hechtende PTFE (teflon) toevoeging, die in deze vorm uitstekende smeereigenschappen heeft. Die effectiviteit van de smering wordt getest in een speciaal gemaakt apparaat, zoals beschreven bij de foto’s.
Voor het betere kettingonderhoud met S100 spuit je de ketting in met kettingreiniger en spoelt hem schoon met water. Laat de ketting helemaal drogen om de kettingspray goed te laten hechten. Spuit de ketting vanaf de binnenkant in met de witte kettingspray en laat het smeermiddel enige tijd inwerken voordat je gaat rijden, zodat het tussen de schakels kan kruipen en het vloeimiddel kan verdampen. De schone, droge ketting gaat langer mee, heeft minder aandrijfverlies en slingert minder vuil in de rondte. Allemaal voordelen die de moeite meer dan waard zijn.

Let op: het wasmiddel is weliswaar onschadelijk voor het milieu, maar dat geldt niet voor olie en vet dat met het reinigingsmiddel afgespoeld wordt. Maak de motorfiets, en zeker de ketting, dus alleen schoon op een plaats waar het spoelwater opgevangen en op de juiste manier afgevoerd wordt